بازی با نرخ ارز به بهانه انتخابات آمریکا

رزونامه کیهان: در آستانه اعلام نتایج انتخابات آمریکا، عده‌ای دوباره در فضای مجازی با دمیدن در نرخ دلار، بازار ارز را صعودی کرده و می‌کوشند خط افزایش قیمت را به سایر بازار‌ها نیز مخابره کنند.

به این ترتیب، نرخ دلار که در انتهای هفته قبل و ابتدای هفته جاری در کانال ۲۷ هزار تومان قرار داشت، دیروز با افزایش حدوداً دو هزار تومانی به حوالی ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان رسید.

بلافاصله با صعودی شدن دلار، قیمت طلا هم در بازار داخلی افزایش یافت. نائب رئیس اتحادیه طلا و جواهر، ظهر دیروز در گفتگو با خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: «قیمت سکه حدوداً ۷۰۰ هزار تومانی نسبت به معاملات اول صبح افزایش یافته است و از ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش یافت.» این در حالی است که در ادامه کاهش قیمت‌ها در بازار ارز و سکه در ابتدای این هفته، قیمت سکه با ریزش ۶۰۰ هزار تومانی به کانال ۱۲ میلیون تومان برگشته بود. گره زدن اقتصاد به انتخابات آمریکا بهانه این افزایش قیمت‌ها که همزمان با اعلام نتایج اولیه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تشدید شد، تقویت احتمال پیروزی دونالد ترامپ در ساعات اولیه شمارش آراء ذکر شده است. اما آنچه باعث اظهار نگرانی کارشناسان و فعالان اقتصادی شده، گره خوردن افراطی وضعیت اقتصاد داخلی به متغیر‌های بیرونی است که این روز‌ها اقتصاد کشور را در وضعیت ویژه رکود تورمی قرار داده است. همزمان با تلاش پشت پرده جریان اقتصادی و سیاسی برای بهره‌برداری از نتایج انتخابات آمریکا، جریان رسانه‌ای خاصی هم در داخل و خارج، طی ماه‌های قبل به شدت تلاش کرد موضوع انتخابات آمریکا را به عنوان موضوع کلیدی اخبار و گزارش‌های خود قرار دهد تا این ماجرا به دغدغه شماره یک اقتصاد کشور بدل شود. فضای اقتصادی کشور در روز‌های اخیر به گونه‌ای منحرف شده و ذهن جامعه آنچنان از خبر‌های لحظه به لحظه انتخابات آمریکا پر شده که گویا قرار است دستی از خارج، مشکلات اقتصادی کشور را - که از قضا بیشتر آن‌ها ریشه در سوءمدیریت داخلی دارد- به یکباره حل کند. اعلام خطر کارشناسان این جریان اقتصادی و رسانه‌ای در حالی حواس جامعه را به آن سوی اقیانوس اطلس پرت کرده است که کارشناسان و فعالان اقتصادی دلسوز، این وضعیت را برای اقتصاد کشور بسیار خطرناک توصیف می‌کنند. به اعتقاد آنان، تجربه شکست خورده برجام و اینستکس در کنار وعده‌هایی که با همین ترفند به خورد مردم داده شد، نشان داد که امید بستن به غربی‌ها برای نجات اقتصاد اشتباه راهبردی بود و گره زدن دوباره معیشت مردم به تحولات خارجی، خطایی است نابخشودنی. رهبر انقلاب بار‌ها و بار‌ها بر این نکته راهبردی تأکید کرده‌اند که مشکلات کشور هیچ راه‌حلی جز تکیه بر توان داخل کشور ندارد. ایشان در بیانات روز سه شنبه خود به مناسبت سالروز میلاد پیامبر رحمت (ص) نیز با اشاره به لزوم «تحرک بهتر» مسئولین، بار دیگر تصریح کردند که «در زمینه اقتصاد نگاه صحیح و اصولی این است که مطلقاً به بیرون کشور نگاه نکنیم؛ نه اینکه رابطه‌مان را قطع کنیم؛ بنده هر دفعه که می‌گویم علاج را در داخل بجوییم، یک عدّه‌ای برمی‌دارند اینجا و آنجا، در فضای مجازی [می‌گویند:]«معتقدند که ما با خارج ارتباط را قطع کنیم»؛ نه، این نیست؛ ارتباطات باید برقرار باشد؛ مهم این است که ما علاج را از دیگران نخواهیم، علاج را از بیرون خودمان نخواهیم؛ علاج در درون خود ما است، در داخل کشور است که یک قلم عمده اش هم افزایش تولید است که بار‌ها روی آن من تکیه کرده‌ام. باید یک تلاش برنامه‌ریزی‌شده و سازمان‌یافته در زمینه اقتصاد انجام بگیرد.» رئیس‌جمهور هم دیروز در جلسه هیئت دولت مدعی شد: «تصمیمات اقتصادی ما از چند هفته پیش بدون توجه به اینکه در آمریکا چه می‌گذرد یا چه کسی انتخاب می‌شود اتخاذ شده و مبنای ما تولید داخل و صادرات بوده است.» اثر خودتحریمی هر چند حسن روحانی به عنوان رئیس دستگاه اجرایی کشور بر نگاه به داخل تأکید کرده است، اما به نظر می‌رسد تصمیمات چند هفته اخیر دولتمردان به تنهایی راهگشا نیست و برای تثبیت این موضوع، باید نگاه دولت و جریان رسانه‌ای موجود در این جهت اصلاح گردد. رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی با بیان اینکه تأثیر خودتحریمی‌ها بر اقتصاد ایران از تحریم‌های آمریکا بیشتر بوده است معتقد است: روابط خصمانه آمریکا با ایران با رفت و آمد دولت‌ها هیچ تغییری نخواهد کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، بهرام شکوری، تأکید می‌کند: «با اینکه تحریم‌ها و انتخابات آمریکا می‌تواند اقتصاد ایران را متأثر کند، اما در عین حال باید از ظرفیت‌های داخلی کشورمان استفاده کنیم، برنامه‌های مدونی برای توسعه ارائه دهیم و بازار‌های هدف را هم شناسایی و برای آن اقدام کنیم.» عوارض نگاه به خارج همچنین وحید شقاقی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی هم می‌گوید: هر چه قدر که سهم عوامل داخلی در اقتصاد پررنگ‌تر شود می‌توان امیدوار بود که سهم عوامل خارجی کمتر شود. وی افزود: از آنجایی که ما سهم عوامل داخلی از اقتصاد کشورمان را طی دهه‌های اخیر به شدت کمرنگ‌تر کردیم، لذا طبیعی است که آسیب پذیری اقتصادمان هم از عوامل خارجی مانند انتخابات آمریکا یا هر رخداد برون‌مرزی بیشتر شود کما اینکه به دلیل تأثیرگذاری مسائل آمریکا بر کانال نرخ ارز و سایر مولفه‌های اقتصادی ایران هم اکنون موضوع انتخابات آمریکا در زندگی مردم ایران پررنگ شده است. این کارشناس اقتصادی معتقد است تا زمانی که اقتصاد ایران تا این حد آسیب‌پذیر باشد سهم عوامل بیرونی هم پررنگ‌تر خواهد شد و انتخابات آمریکا هم از این قاعده مستثنا نیست. وی با اشاره به تأکید سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی بر درون‌زایی اقتصاد ایران گفت: متاسفانه ما هنوز برای کاهش وابستگی درآمد دولت به نفت، اصلاح نظام مالیاتی و بودجه‌ای و بانکی، کاهش فساد مالی، رقابت‌پذیری اقتصاد و توازن و ثبات مالی اقدام خاصی انجام نداده‌ایم. خطای محض ابوالفضل ظهره‌وند، کارشناس مسائل بین‌الملل و از دیپلمات‌های باسابقه کشورمان هم در مصاحبه با رادیو، شرطی کردن اقتصاد را خطای محض خواند و گفت: ما اقتصاد کشورمان را رها کردیم که این دو نتیجه دارد؛ در صورت رأی آوردن بایدن قیمت‌ها و از جمله نرخ دلار کاهش پیدا می‌کند که در این حالت همه فکر می‌کنند برجام خیلی خوب بوده و ترامپ این کار‌ها را کرده و در صورت رأی آوردن ترامپ هم تحریم‌ها سخت‌تر می‌شوند، اما این یعنی ما ناکارآمدی ساختار داخلی را ذیل پوشش تحریم‌ها قرار داده و هیچ وقت هم پاسخگو نیستیم درصورتی‌که هنر سیاستمداران این است که با وجود فشار‌ها راهکار‌های خاص خودشان را طراحی کنند. ظهره‌وند گفت: چه «بایدن» پیروز شود چه «ترامپ» ایران تهدید پایدار آمریکاست و به گفته «نشنال اینترست» تغییر رژیم در ایران با کار نظامی به شدت پرهزینه است و کماکان باید به سراغ بی‌ثباتی اقتصادی و نارضایتی در مردم بروند که «بایدن» می‌تواند این کار را انجام دهد. وی افزود: بایدن در ابتدا خودش را ارادتمند برجام نشان می‌دهد، اما برای بازگشت به آن، اما و اگر‌هایی می‌گذارد و با بازگشت آمریکا به برجام، مکانیزم ماشه عملاً به دست آمریکا خواهد افتاد. راه‌حل مشکلات چنان‌که بار‌ها در گزارش‌های مختلف با ارائه راهکار‌های ملموس تأکید کرده‌ایم، در شرایطی که کشور با فراوانی بسیاری از کالا‌های اساسی مواجه هست، نوسانات بیش از حد و افزایش قیمت پی‌در‌پی این کالا‌ها قابل قبول نیست. بر خلاف آنچه کاسبان اقتصادی غربگرا تلاش می‌کنند در ذهن جامعه فرو کنند، به نظر می‌رسد عمده این گرانی‌ها ناشی از سوء مدیریت‌های داخلی باشد، نه تحریم‌ها. اگر مسئولان، صادرات گوجه فرنگی را همزمان با فصل کاهش تولید آزاد نکنند، این محصول ناگهان کمیاب نمی‌شود. اگر برای مسائل حمل‌ونقل و تأمین کیسه آرد از پیش تدبیر کنند، آرد در بازار گران نمی‌شود. اگر از قبل به فکر تأمین نهاده‌های تولید روغن باشند، قفسه فروشگاه‌ها از روغن خوراکی مردم خالی نمی‌شود. اگر به جای اینکه مسئولان دولتی مدام به فکر ارتباط با خارج برای حل مشکلات باشند به فکر افزایش تولید باشند و در عمل به رفع موانع تولید بپردازند قطعا بسیاری از معضلات اقتصادی برطرف می‌شود، این «اگرها» ادامه دارد و راه‌حل همه آن‌ها در دست مسئولان است. هر اندازه که در این زمینه کوتاهی شود، به همان اندازه، دلالان و غربگرایان می‌توانند با موج‌سواری بر انتخابات یک کشور دیگر، اینچنین اقتصاد کشور را مشوش کنند.