کواکبیان: برجام منافعی نداشته باشد چرا باید آن را بپذیریم؟

خبرگزاری فارس: به مناسبت 13 آبان ماه، روز ملی مبارزه با استکبار جهانی، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبائی (ره) مناظره‌ای با عنوان «مصاف با سیاست‌های فیل و الاغ» (بررسی سیاست‌های آمریکا و اقدامات ایران در مواجه با آن) برگزار کرد.

در این مناظره هادی آجیلی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) و مصطفی کواکبیان عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) و دبیر کل حزب مرم‌سالاری به سوالات مطرح شده پاسخ دادند.

* آمریکایی‌ها بودند که رسماً رابطه با ایران را معلق کردند

کواکبیان در این مناظره درباره این سوال که ریشه دشمنی آمریکا و ایران در چیست؟ گفت: در مورد سابقه تقابل آمریکا و ایران بحث مفصلی ما داریم ولی به طور مشخص باید بگوییم آن چیزی که نقطه اوج این بحث بود همان کودتای ننگین 28 مرداد 1332بود که با زمینه دولت ملی مرحوم دکترمصدق اتفاق افتاد.

وی افزود: بعد از آن هم عملاً این‌ها از این رژیم کودتایی و کابینه‌ها، پشتیبانی کردند. دولتمردان و مسئولان کشوری باید به نظر آنها انتخاب می‌شد و همین منجر به انقلاب اسلامی شد و این‌ها به طور جدی در یک مخمصه‌ بزرگی قرار گرفتند.

کواکبیان تصریح کرد: بعد آنها هم با پناه دادن شاه ایران در روبه‌روی ایران ایستادند و بعد هم ماجرا به تسخیر سفارت آمریکا یا لانه جاسوسی در سال 58 منجر شد.

وی افزود: بطور مشخص‌تر در فروردین 1359 این آمریکایی‌ها بودند که رسماً رابطه با ایران را معلق کردند و امام راحل هم گفتند که ما از این قطع رابطه استقبال می‌کنیم. بعد از آن هم مسائل هشت سال جنگ تحمیلی که آمریکایی‌ها پشت صدام قرار داشتند و حوادث ریزو درشت دیگری که داشتیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه گفت: روابط سیاسی ما با آمریکا عملاً از سال 1359 تا الان قطع شده است هرچند که ما گفتگوهای مختلف و مذاکرات درباره‌ منطقه، افغانستان، عراق و برجام داشته‌ایم ولی قطع رابطه همچنان وجود دارد.

* این تصور که تسخیر سفارت آمریکا آغاز دشمنی ایران آمریکا بوده، تحلیل غلطی است

آجیلی در ادامه در پاسخ به همین سوال گفت: بعضی از افراد تصورشان این است که گرفتن سفارت آمریکا آغاز دشمنی ایران آمریکا بوده که این تحلیل غلطی است؛ گرفتن سفارت آمریکا این خصومت را تشدید کرد، به نوعی طرف مقابل را به روی روالی انداخت که این خصومت عمیق‌تر شد که بدانیم این آغاز نبوده است.

وی افزود: دشمنی آمریکا یک سابقه‌ای دارد و به نوعی اگر آمریکایی‌ها با این استدلال بگویند که کودتای 28 مرداد برای گذشته بوده و گذشته‌ها گذشته خب ما هم می‌توانیم همین استدلال را بیاوریم و بگوییم گرفتن سفارت شما هم گذشته بوده و گذشته‌ها گذشته ولی شما می‌بینید که در نوع قانون‌گذاری که در آمریکا صورت می‌گیرد، تحریم‌هایی که از اموال ما را بلوکه می‌کنند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: هنوز هم کسانی می‌روند شکایت می‌کنند که متأثر از آن قضیه سفارت آمریکا منجر به گرفتن غرامت می‌شوند، بخشی از اموال ما بلوکه می‌شود یا به کسی که دولت ما به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل معرفی کرد ویزا ندادند به این دلیل که در قضیه سفارت آمریکا حضور داشته داشت! آمریکایی‌ها قانون وضع کردند کسانی که در اقدامات تروریستی علیه آمریکا حضور داشتند اصلاً حق ویزا دادن و ورود به آمریکا ندارند.

* ۶۰ تا- ۷۰ درصد اقتصاد ما به خودمان مربوط هست

کواکبیان در بخش دیگری در پاسخ به این سوال که چه سناریو‌هایی برای انتخابات آمریکا مطرح می‌شود؟ گفت: طبق آخرین نظرسنجی‌ها و در آراء عمومی، جوبایدن جلوتر است و شانس پیروزی جوبایدن بیشتر است، البته قابل پیش‌بینی نیست ممکن است همین یکی‌ دو روز اتفاقاتی بیافتد، بحث‌هایی مطرح شود.

وی افزود: اگر بخواهیم درصدی صحبت بکنیم احتمال پیروزی بایدن 90 درصد و احتمال پیروزی ترامپ 10درصد است؛ با توجه به مجموعه‌ جمع‌بندی‌هایی که است و ایالت‌هایی که بحث دارد.

کواکبیان افزود: یک سناریوی دیگری هم قابل ترسیم هست که به نظر بنده به این هم باید توجه بشود که ممکن است آقای ترامپ، همانطور که گفته در آرایی که بطور پستی ارسال شده بگوید که خب در این آرا تقلب شده، امضاها مخدوش است و امثال این‌ها. ﻟﺬا ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺜﻼً ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ ﺷﺐ ﯾﺎ ﺑﺎﻣﺪاد ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺸﻮد، اﻋﻼم ﻧﺸﻮد و ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﻬﺎﻧﻪ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ آرای ﭘﺴﺖ ﺷﺪه، ﻣﺨﺪوش اﺳﺖ.

وی افزود: اﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻗﺒﺎل ﻫﺮ ﺳﻪ ﺳﻨﺎرﯾﻮﯾﯽ ﮐﻪ ﻋﺮض ﮐﺮدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﺣﺘﻤﺎً در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت اﯾﻦ ﺳﻨﺎرﯾﻮﻫﺎ ﻓﺮق ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﺻﻞ ﺗأﺛﯿﺮ انتخابات آمریکا را ﮐﺴﯽ رد نمی‌کند، در ﮐﻞ ﺟﻬﺎن اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﯾﮏ ﺗأﺛﯿﺮی دارد. اینکه ﺗأﺛﯿر آن ﭼقدر و ﺑﺎ ﭼﻪ ﻣﯿﺰان است ﺑﺤﺚ دﯾﮕﺮی است که ﻧﻤﯽ‌ﺗﻮان ﻣﻨﮑﺮ ﺷد.

دبیر کل حزب مردم‌سالاری اضافه کرد: اما اگر بخواهد سناریوی دوم بشود و ترامپ بخواهد مجدداً بیاید و منتخب او باشد، من فکر می‌کنم در آن سناریوی دوم حداقل در یک چشم‌اندازی، تا خرداد 1400 هیچ چشم‌انداز روشنی نمی‌بینم تا انتخابات خودمان که بخواهد اتفاق خاصی بیفتد. مگر اینکه دست‌های پشت پرده بخواهند کارهایی بکنند که ما خبر نداریم.

وی تاکید کرد: در صورت پیروزی ترامپ ما باید حتماً تا خرداد 1400 فشارها را داشته باشیم و برایش برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم. هنوز هم اعتقاد بنده این است که لا اقل شصت هفتاد درصد اقتصاد ما به خودمان مربوط هست و سی چهل درصد را باید احتمال بدهیم که به بحث تحریم‌ها و این مباحث تأثیر دارد. من آن شصت هفتاد درصد را بحث نمی‌کنم، آن سی چهل درصدی که تأثیر می‌گذارد در حالت سناریوی سوم آن تأثیرش همچنان بینابینی است.

کواکبیان تاکید کرد: زمانی که جوبایدن می‌آید باید بگوییم وضعیت در کوتاه مدت یک شکل بهتری به خودش می‌گیرد.

* دموکراتها معتقدند فشار حداکثری ایران را متحد و منسجم می‌کند

در ادامه آجیلی در پاسخ به این سوال که آیا نتایج انتخابات آمریکا مهم است؟ گفت: در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ اﺧﺘﯿﺎرات زﯾﺎدی ﺑﻪ رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر داده ﺷﺪه ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ‌ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﯾﺎ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر است ﮐﻪ دارد ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ‌ﮔﯿﺮد. ﺷﺮﮐﺖ‌ﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪ.

وی افزود: دوﻟﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﯾﺎ دوﻟﺖ ﻋﻤﯿﻖ در آﻣﺮﯾﮑﺎ واﻗﻌﺎً وﺟﻮد دارد و نمی‌گذارند ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد. اﻣﺎ آن ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﻫﺮﺷﺨﺼﯽ ﻧﯿﺴﺖ، رﺋﯿﺲﺟﻤﻬﻮر آﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ و در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ اﺧﺘﯿارات زﯾﺎدی ﺑﻪ او داده ﺷﺪه ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ، وﺗﻮی ﻣﺼﻮﺑﺎت ﮐﻨﮕﺮه را دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻨﮑﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ رﺋﯿﺲ‌ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ واﻗﻌﺎً ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. اﯾﻦ دو ﺑﺎﻫﻢ ﻓﺮق ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺑﯿﻨﺸﺎن ﺟﻨﮓ زرﮔﺮی ﻧﯿﺴﺖ و واﻗﻌﺎً ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ.

وی در خصوص پیش‌بینی نتایج انتخابات آمریکا گفت: آﻗﺎی ﺑﺎﯾﺪن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﺸﺖ درﺻﺪ در آرای ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﺟﻠﻮﺗﺮ اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽﻫﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮای ﻣﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ ﺳﺎل‌ﻫﺎی ﻗبل نشان داده ﺷﺪ، اﻻن آﻗﺎی ﺑﺎﯾﺪن ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺎد رﺋﯿﺲ‌ﺟﻤﻬﻮر اﺳﺖ.

این استاد دانشگاه ادامه داد: ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻫﺴﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺎﯾﺪن آرای ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﺑﺪون اﻟﮑﺘﺮال ﮐﺴﺐ ﮐﻨﺪ، دو ﺣﺎﻟﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺪارد ﯾﺎ اﯾﻦ اﺧﺘﻼف زﯾﺎد ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﺑﺎﯾﺪن ﺗﻤﺎم اﯾﻦ اﯾﺎﻟﺖ‌ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺧﺘﻼف‌‌‌شان ﺑﯿﺶ از سه چهار درﺻﺪ ﻫﺴﺖ را ﺑﺒﺮد و آن اﺧﺘﻼف ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﻣﯽ‌ﺷﻮد. اﮔﺮ اﺧﺘﻼف زﯾﺎد ﺷﺪ ﺟﺎ ﺑﺮای ﻣﺎﻧﻮر آﻗﺎی ﺗﺮاﻣﭗ ﻧﯿﺴﺖ. ﺟﺎ ﺑﺮای ﮔﻔﺘﻦ ﺗﻘﻠﺐ ﻧﯿﺴﺖ و دﯾﻮان ﻋﺎﻟﯽ ﻫﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ‌ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ.

وی افزود: وﻟﯽ اﮔﺮﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ‌دﻫﻢ، ﺟﺎ ﺑﺮای ﺑﺎزی ﺣﻘﻮﻗﯽ اینکه آرای ﭘﺴﺘﯽ ﻣﺨﺪوش اﺳﺖ و ﺑﺎزی ﺳﯿﺎﺳﯽ با عنوان ﺗﻘﻠﺐ ﺑﺮای ﺗﺮاﻣﭗ ﺑﺎز ﻣﯽ‌ﺷﻮد.

آجیلی تاکید کرد: ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﻫﺮﮐﺲ ﭘﺴﺘﯽ رأی ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺮاز ﻫﻮﯾﺖ ﺑﺸﻮد ﯾﺎ اﻣﻀﺎﯾﺶ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﺸﻮد، ﺑﻌﻀﯽ اﻣﻀﺎﻫﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﯽ‌ﺧﻮاﻫﺪ. ﺗﺮاﻣﭗ ﺑﺎزی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺷﺮوع ﻣﯽﮐﻨد. ﻫﻮاداراﻧﺶ ﺑﯿﺮون ﻣﯽ رﯾﺰﻧﺪ و ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﻢ زدن آمریکا. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ اﺣﺘﻤﺎﻟﺶ را ﻣﯽ‌دﻫﻢ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ دوﻣﺎﻫﯽ در آﻣﺮﯾﮑﺎ درﮔﯿﺮی ﺑﺎﺷﺪ.

وی در خصوص تفاوت‌های دو حزب حاکم در آمریکا گفت: در همان دوره‌ی اوباما هم ما مذاکره کردیم و به توافقی رسیدیم. هر دو را باید دید. روز اولی نیست که دموکرات‌ها سر کار می‌آیند، ما در گذشته دولت‌های زیادی دموکرات داشتیم که سر کار آمدند و با ما مسئله و خصومت داشتند. اصل خشونت تغییر نکرده و تاکتیک‌ها عوض شده.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: جمهوری‌خواهان می‌گویند که شما نمی‌توانید روی تغییر از درون ایران حساب باز کنید. ایرانی ها زرنگ هستند و شما را فریب می‌دهند و شما باید یا با تحریم حداکثری و یا با حمله‌ نظامی کاری کنید که ایران تحت فشار، تسلیم شود. کاری کنید که شورش داخلی اتفاق بیافتد یا اصلاً حمله کنید و داستان را تمام کنید.

وی افزود: مثلاً انتقادی که جمهوری‌خواهان سر برجام به دموکرات‌ها و اوباما می‌کردند همین بود؛ نمی‌گفتند که چرا جلوی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را گرفتید؟ می‌گفتند شما تحریم کردید ایران مجبور شده امتیاز بدهد، چرا بیشتر تحریم نکردی که تمامش کنی. چرا حمله‌ نظامی نکردی که تمامش کنی.

آجیلی ادامه داد: از آن طرف دموکرات‌ها می‌گویند روش تغییر رژیم در ایران به این شکلی که بخواهیم با فشار و تسلیم ایران جواب بدهد، جواب نمی‌دهد و چهل سال هست که جواب نداده است. فشار حداکثری شما بیشتر ایران را متحد و منسجم می‌کند و این‌ها یک فرهنگی دارند و این فرهنگ باعث می‌شود که بیشتر پافشاری کنند و این طوری جواب نمی‌دهد. شما باید تلاش کنید که از طریق یک سری توافقات از درون، جریاناتی قدرت را به دست بگیرند که آن تغییر از درون را آنها انجام دهند.

وی گفت: آن موقع نتیجه چیزی می‌شود که شما می‌خواهید بدون شلیک یک تیر بدون اینکه هزینه کرده باشید. شما از ایران چه می‌خواهید؟ می‌خواهید یک خورده رفتار را عوض کند، یک کاری کنید که این رفتار را خودشان عوض کنند، این چطور محقق می‌شود؟ با یک سری توافق‌ها و یا یک سری سیاست‌های چماق و هویج، یک سری مشوق‌ها بدهید که آن سیاست مهار را بتوانید محقق کنید. بنابراین هر دوتا می‌خواهند از تهران به اصفهان بروند، یکی میگه با هواپیما بریم زودتر می‌رسیم و یکی می گوید هواپیما خطرناک‌تر هست، با ماشین برویم راحت تر می‌رسیم.

وی افزود: ترامپ احتمال‌ دارد که تحرکاتی داشته باشد و فشار حداکثری را ادامه دهد، پس این یک تهدید هست برای ما که ترامپ رأی بیاورد. اما خوبی آن این است که اجماع ندارد، یعنی ما می‌توانیم یارگیری کنیم در عرصه‌ی بین المللی.

آجیلی ادامه داد: بایدن اگر سرکار بیاید برعکس، فشار روی ایران کمتر می‌شود و سیاسیت فشار حداکثری را کاهش می‌دهد و می‌آید سراغ تایتل برجام. پیش‌بینی بنده این است که اگر بایدن رأی بیارد، بایدن تایتل برجام را حفظ می‌کند که ذیل برجام بیاید وارد مذاکره شود.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: در ایران هم برای اینکه ذیل برجام مذاکره کنند خیلی لازم نیست اجازه بگیرند، برجام هست و اجازه‌ مذاکره را از قبل داشتند. پس ذیل برجام که شد آن فشار کاهش‌ پیدا کرد آن شاخص‌ها عوض می‌شود، چرا؟ چون در آمریکا نبض‌سنجی می‌کنند، فشارسنجی می‌کنند. همان‌طور که شما انتخابات آنجا را رصد می‌کنید آن ها هم انتخابات شما را رصد می‌کنند و انتخابات شما خیلی دور نیست چند ماه دیگر است.

* برجام منافعی برای ما نداشته باشد، چه دلیلی دارد ما آن را بپذیریم

کواکبیان: در ادامه درباره اینکه آیا با آمریکا مذاکره می‌کنیم؟ گفت: اگر ترامپ از برجام خارج نشده بود ما امروزه اینطوری صحبت می‌کردیم، وقتی در مجلس بودم در قصه اینکه مثلاً شرکت توتال می‌خواست بیاید میادین نفتی را نصب کند خیلی از افراد می‌گفتند چرا عجله می‌کنید شرکت‌های دیگر هم هستند، آنها صف کشیدند. خیلی ها آمده بودند می‌گفتند ما می‌خواهیم با شما مذاکره کنیم، بحث‌های اقتصادی کنیم اما یکدفعه که ترامپ خارج شد و گفت هرکسی هم بخواهد با ایران ادامه همکاری کند ما تحریمش می‌کنیم.

وی افزود : خیلی از کشورها بخاطر منافع، گفتند ما منافع اقتصادی با ایران را نخواستیم که اقتصاد ما بخاطر بیافتد تحریم بشود و امثال اینها.

این استاد دانشگاه گفت: برخی از دوستان ما قبل از اینکه ترامپ از برجام خارج شود به شدت طرفدار برجام بودند، به محض اینکه ترامپ از برجام خارج شد دیدیم اینها هم می‌گویند برجام بی فرجام! بالاخره این نکته را توجه کنید که بخشی از آن داخلی است، شما توجه کنید که ما در همین ماجرای برجام چوپ لای چرخ گذاشتند یکی دوتا نیست که، در مسائل (اف ای تی اف) ایران در لیست سیاه یا به اصطلاح خودشان که عضو نیستند است.

وی ادامه داد: خب اینطور نیست شما بیایید بگویید که مثلاً برجام چه خاصیتی داشت، بله برجام با حضور آمریکا با و برجام با خروج آمریکا حتماً فرق می‌کرد لذا بحثی که ما داریم می‌گوییم بر اساس همین تجربیاتی که داریم حتماً اگر مذاکره جدید با آمریکا داشته باشیم با کمک همین تجربیات که نخواهد یک جانبه برای خودش باشد تصمیم می‌گیریم و ما هستیم که تصمیم می‌گیریم این نکته‌ی مهمی هست.

کواکبیان یادآور شد: یا ما قرار نیست هیچ کاری نکنیم یک انفعال کامل و آنها بخواهند بیایند. مثل برجام ان شاءالله اگر بتوانیم تأثیرگذار خواهیم بود بر هر مذاکره‌ای که با آمریکا خواهیم داشت با توجه به تجربیات قبلی با توجه به همه‌ی مباحثی که گذشت.

وی افزود: ببینید من واقعاً اعتقادم این است که ما باید بپذیریم که در بحث سیاست‌های خارجه، یک اصولی داریم و براساس آن اصول می‌خواهیم عمل کنیم. من گفتم که الان اگر شما به دولت فعلی هم بگویید، خیلی دیگر شیفته و مرده‌ برجام نیست. حالا برجام اگر واقعاً آن منافع‌اش به ما برسد، خب ما قبول می‌کنیم ولی اگر قرار باشد برجام منافعی برای ما نداشته باشد، چه دلیلی دارد ما آن را بپذیریم.

دبیر کل حزب مردم‌سالاری در ادامه گفت: اینکه بعضیا بگویند که ما به خاطر اینکه تحریم‌ها که ظالمانه است و واقعاً با وجود تحریم‌ها باید خوداتکا شویم درست است اما هیچ کس نباید بگویدکه تحریم خودش یک نعمت مجزایی است و باید این نعمت فلان بشود، خیلی از مباحث منطقه‌ای است خیلی از مباحث منافع ملی خودمان است، خیلی مباحث منافع جهانی است که می‌توانیم در آن مورد مذاکره کنیم.

وی گفت: اگر همان‌ها یک بحث‌هایی مطرح کنند ما همین مدت مذاکره با آمریکا نداشتیم اما مبادله‌ی زندانیان را داشتیم؛ خیلی جالب است که یا درمواردی آن ها دو سه تا از زندانیان ما را آزاد کردند و ما هم دو سه تا زندانیان آنها را آزاد کردیم. خب خیلی از این موارد ممکن است در دنیا داشته باشیم و بحث‌هایی که بخواهد جدی شود و سر این بحث‌ها ما پیش برویم لذا من اعتقادم این است که اگر مذاکره شود حرف برای گفتن زیاد داریم.

* تفاوتی بین دموکرات و جمهوری‌خواه نیست

آجیلی در بخش دیگری درباره این سوال که چه تجربیاتی از برجام بدست آوردیم؟ گفت: درباره‌ تجربیاتی در مورد برجام، فارغ از مقصر داخلی و خارجی، وجود دارد اول اینکه ما تجربه این را کسب کردیم که به هر حال آمریکایی‌ها حداقل در مورد ایران، اگر چیزی را بخواهند به صورت یک‌جانبه انجام می دهند و خیلی موضوع چندجانبه گرایانه درست نمی‌شود.

وی افزود: بنابراین این یک تجربه است که آقا شما در قالب اروپا یعنی 4+1 بدون آمریکا، خیلی توفیقی کسب نکردید در نگه‌داشتن بدون آمریکا. این یک تجربه است که آمریکایی‌ها به صورت یک جانبه می‌توانند بازی را به هم بزنند، می‌توانند بازی را هم درست کنند. یعنی اگر آمریکایی‌ها گفتند امضا شود، امضا می‌شود و اگر نه، بقیه خیلی کاره‌ای نیستند، این یک تجربه.

آجیلی ادامه داد: تجربه دوم اینجاست که شما وقتی با آمریکا مذاکره می‌کنید، دارید با کاخ سفید مذاکره می‌کنید؛ کنگره جلوی شما نشسته و آن قوانینی که در کنگره تصویب شده، آن مذاکره‌کننده‌های آمریکایی نه تعهد می‌دهند که اینها را بردارند و نه می‌توانند بردارند. بنابراین شما باید حواست باشد که ساختار تصمیم‌گیری در آمریکا چگونه است و دارید با چه کسی مذاکره می‌کنید.

وی گفت: زمانی که ما در همین مذاکرات برجام، به طرف آمریکایی می‌گفتیم آقا مسئله اصلی ما فروش نفت است، شما قانون داماتو را بردار، طرف مقابل به ما می‌گفت شما دارید با کاخ سفید حرف می‌زنید، با کنگره حرف نمی‌زنید. قانون داماتو را کنگره گذاشته؛ من نمی‌توانم قانون را بردارم. من تنها کاری که می‌توانم بکنم این است که اجرایش نکنم. که خب این اجرا نکردن بسته به تصمیم رئیس‌جمهور است. حالا اگر رئیس‌جمهور عوض شود چه؟ آن قانون که سرجایش است. یکی از مشکلات اصلی ما در برجام همین است. این خودش یک تجربه است که آقا حواست باشد تعهدی که رئیس‌جمهور آمریکا می‌دهد، این آدم دارد می‌دهد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: اما یک تجربه‌ دیگری که می‌توانیم بگوییم نه ما چنین نتیجه‌ای نگرفتیم، این است که بگوییم ما دیگر مذاکره نمی‌کنیم. نه، ما چنین نتیجه‌ای نگرفتیم. این تجربه، این را به شما نشان می‌دهد که دیگر مذاکره نکنید. نه؛ به شما می ‌گوید که با دقت مذاکره کنید، با عجله مذاکره نکنید. براساس مسائل جناحی داخل مذاکره نکنید، براساس منافع ملی مذاکره کنید. محکم ببندید و اعتماد نکنید.

وی گفت: پس ما به این نتیجه نمی‌رسیم که مذاکره نکنیم. پس حواس‌مان باشد چه بایدن رأی بیارد چه ترامپ، نوع مذاکراتی که تجربه برجام برای ما داشت این بود که شما دارید با آمریکا مذاکره می‌کنید با دوست سابق‌تان مذاکره نمی‌کنید، آن دوست سابق وقتی آمد در جایگاه رئیس‌جمهور نشست فقط منافع ایالت متحده آمریکا را در نظر می‌گیرد کما اینکه ما هم در جایگاه مسند قدرت ایران هستیم و منافع ایران را باید در نظر بگیریم.

آجیلی تاکید کرد: بنابراین این تجربه مهمی است که ما نرویم در بازی که احتمالاً اینها چون کراوات خوب می‌زنند و چون ادکلن‌های فرانسوی می‌زنند احتمالاً در قرارداد هم جنتلمن هستند. به محض اینکه بتواند تو را فریب دهد و به محض اینکه بتواند تو را تسلیم کند؛ این کار را می‌کند و تفاوتی بین دموکرات و جمهوری‌خواه نیست.

وی در ادامه افزود: این تجربه مذاکرات با آمریکا هست تاریخی هم که حرف نمی‌زنیم چند سال پیش را می‌گوییم؛ ببینید که رکورد برخی جلسات یکسره‌ی مذاکرات در دنیا شکسته شد، بین آقای کری و آقای ظریف که یک جلسه 8 ساعته بروند جلو بدون بِرِک استراحت از این نزدیک‌تر چه مذاکراتی داریم. یا مثلاً آقای ظریف و آقای ِکری شروع کنند قدم زدن در کنار همدیگر، این معنای دیپلماتیک دارد معنی دیپلماتیک این کار صمیمیت است یعنی دیگه از این اتفاق بیشتر چه باید شود.

وی گفت: ببینید وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی کنار پرچم آمریکا ایستاد و وزیر خارجه ایالت متحده کنار پرچم جمهوری اسلامی ایستاد و دست دادند، عکس گرفتند از این جلوتر چه اتفاقی باید بیافتد که ما بگوییم آقا بریم مذاکره، خب این اتفافات افتاده که نتیجه آن هم جلو چشم همه است. بنابراین یک هندوانه دربسته‌ای نیست.