کرونا خارج از تحمل کادر درمان/آمار واقعی فوتی‌ها ۳ برابر آمار اعلامی
گزارش میدانی «جوان» از وضعیت بیماران در بیمارستان‌ها حاکی است اشتباهات کادر درمان به واسطه خستگی و فرسودگی و نبود امکانات و زیرساخت‌های درمانی و بیمارستانی در افزایش مرگ و میر بیماران کرونایی مؤثر بوده است.
جوان آنلاین: سرانه مرگ بیماران کرونایی نسبت به آمار‌های جهانی‌اش بالاتر است تا جایی که در هفته گذشته در سرانه مرگ و میر ناشی از کرونا (به ازای هر میلیون نفر) طی هفت روز اخیر رتبه نخست را به خود اختصاص داده‌است. حالا این سؤال مطرح است که آیا اشتباهات کادر درمان به واسطه خستگی و فرسودگی و نبود امکانات و زیرساخت‌های درمانی و بیمارستانی عامل افزایش مرگ و میر بیماران کرونایی است؟ نقش فرسودگی کادر درمان در افزایش مرگ و میر بیماران کرونایی موضوعی است که پیش از این بار‌ها از سوی برخی پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت مطرح شده‌بود. حالا، اما انگار این موضوع جدی‌تر شده‌است؛ این را می‌توان از افزایش قابل‌تأمل آمار فوت بیماران کرونایی و همچنین گزارشات میدانی و صحبت با بیماران بستری در بیمارستان و بازماندگان متوفیان کرونایی متوجه شد. کار به جایی رسیده‌است که اکثر مردم و حتی برخی پزشکان توصیه می‌کنند تا حد امکان بیماران کرونایی را در منزل قرنطینه و درمان کنید و به بیمارستان نبرید! روز گذشته هم یک بار دیگر رکورد فوتی‌های ثبت شده کرونا طی ۲۴ ساعت شکسته شد و ۴۳۴ خانواده داغدار عزیزانشان شدند. ۵هزارو۲۴۴ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.
طی ۲۴ ساعت منتهی به روز یک‌شنبه ۱۱ آبان، ۷ هزار و ۷۱۹ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۲ هزار و ۳۸۹ نفر از آن‌ها بستری شدند. مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۶۲۰ هزار و ۴۹۱ نفر رسید. طی همین زمان، ۴۳۴ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۳۵ هزار و ۲۹۸ نفر رسید. ۵هزارو۲۴۴ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. تا کنون ۴۸۶ هزار و ۶۹۱ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در یک برنامه تلویزیونی با عنوان این مطلب که حداقل تا یک سال دیگر این ویروس با ما خواهد بود، با اشاره به مراسم جشن و عروسی و مهمانی‌های خانوادگی افزود: «مطالعه شده ۳۰ درصد علت ابتلا، همین دورهمی‌ها و همنشینی‌ها است.» به گفته معاون کل وزارت بهداشت، آواز و صدای بلند، تا ۵۰ برابر احتمال انتقال ویروس را افزایش می‌دهد. حریرچی تأکید کرد: «۱۰ درصد کسانی که بستری می‌شوند و ۵۰ درصد بیمارانی که وارد آی‌سی‌یو می‌شوند، فوت می‌کنند. تعداد فوتی‌های امروز ما، نتیجه رفتار کل جامعه است.»
عدد یا روایتی از یک فاجعه انسانی
به قول آقای معاون منشأ ۳۰ درصد ابتلا‌های جدید به دلیل دورهمی‌ها اتفاق می‌افتد و ۷۰ درصد آن دلایل دیگری دارد! همچنان که ۴۱۵، ۳۹۹ یا ۴۳۴ تنها یک عدد نیست، بلکه روایتی از وقوع یک فاجعه انسانی است. بر اساس آخرین آمار جهانی پایگاه اطلاعاتی worldometer تا صبح یک‌شنبه ۴۶ میلیون و ۳۹۴ هزار و ۲۱۴ نفر در جهان به ویروس کرونا کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند که از این تعداد، یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار و ۴۰۵ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
طبق چارت فایننشال تایمز که بر اساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت به روز می‌شود، بر اساس اعداد خام طی هفت روز اخیر چهار کشور ایالات‌متحده، برزیل، هند و مکزیک به ترتیب رکورددارِ قربانیان این بیماری در دنیا هستند؛ این در حالی است که بر اساس ادعای فایننشال تایمز بر اساس آمار کشورمان در سرانه مرگ و میر ناشی از کرونا (به ازای هر میلیون نفر) طی هفت روز اخیر رتبه نخست را به خود اختصاص داده‌است. سرانه بالای مرگ و میر بیماران کرونایی در ایران پیش از این از سوی متخصصان کشورمان مورد اشاره قرار گرفته‌بود.
افزایش مرگ بیماران کرونایی با خروج از سقف تحمل کادر درمان
علیرضا سلیمی، رئیس انجمن بی‌هوشی و مراقبت‌های ویژه کشور در نشست خبری‌اش به مناسبت روز ملی و جهانی بی‌هوشی، با تأکید بر آمار بالای مرگ و میر بیماران کرونایی در ایران گفته بود: «متأسفانه میزان مرگ و میر نسبت به ابتلا به کرونا در کشور ما بالاست. اگر آمار رسمی کرونا را ملاک قرار بدهیم، نسبت مرگ و میر در ایران جزو کشور‌های با آمار بالا محسوب می‌شود.»
دکتر علی جعفریان، رئیس بخش پیوند بیمارستان امام خمینی (ره) با اشاره به چالش مرگ‌های مخفی ناشی از کرونا هم گفته بود: «هرکجا مشاهده کردید که میزان مرگ و میر ناشی از کرونا از متوسط بین‌المللی بالاتر رفت، بدانید که از سقف توانایی سیستم درمانی گذشته‌ایم، زیرا مرگ و میر ناشی از کرونا در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است. حال اگر نمی‌توانیم پیشگیری کنیم، یعنی از سقف و تحمل سیستم درمان خارج شدیم.»
وی با تأکید بر اینکه سیستم مناسب یا آی سی یو، فقط دستگاه ونتیلاتور نیست، بلکه افرادی هستند که از این تجهیزات به خوبی استفاده کنند، تصریح کرده بود: «مسئولان و مردم باید هر کدام وظایف خودشان را انجام دهند و به گونه‌ای عمل کنند که از سقف تحمل سیستم درمانی خارج نشویم. در حال حاضر از این سقف خارج شده‌ایم و علامت آن افزایش مرگ و میر نسبت به اسفند و فروردین ماه گذشته است.»
برای اینکه این موضوع را از زاویه دید بیماران و بازماندگان خانواده متوفیان هم بررسی کنیم به سراغ برخی از این افراد می‌رویم تا ببینیم در بیمارستان‌ها چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
واقعیت‌هایی از وضعیت بیماران کرونایی در بیمارستان
خانم حیدری برادرش را بر اثر ابتلا به کرونا از دست داده‌است. وی مرگ برادرش را اینگونه روایت می‌کند: «برادرم با علائم تب و سرفه به بیمارستان مراجعه کرد. بعد از اسکن به ما گفتند سه چهارم ریه‌ها درگیر عفونت شده و اکسیژن اشباع خونش ۸۵ بود. طبق توصیه پزشک اورژانس بیمار باید بستری می‌شد، اما بخش در بستری جا نداشت. به همین خاطر برادرم دو روزی در اورژانس بیمارستان ماند. کادر درمان در اورژانس بیمارستان شهدای گمنام رسیدگی خوبی به بیماران داشتند، اما وقتی بخش خالی و بنا شد برادرم را به بخش منتقل کنند، یکی از نیرو‌های خدمات به ما گفت: «حالا وقتی مریضتان برود بالا پشیمان می‌شوید.»
به گفته وی طی پنج روزی که از بستری تا فوت بیمار طول کشید و به ویژه بعد از انتقال بیمار به بخش، روز به روز حال برادرش وخیم‌تر شد و نشانی از بهبودی در او مشاهده نمی‌شد. روز آخر هم که حال بیمار بسیار نامساعد بود و باید به سی‌سی‌یو منتقل می‌شد، به دلیل آنکه بخش سی‌سی‌یو تخت خالی نداشت، بیمار را در بخش نگه داشتند و بعد از تزریق آمپول آرامبخش، بیمار به کما رفت و بعد از ظهر همان روز درگذشت.
نکته ابهام آمیز ماجرا بعد از فوت این بیمار اتفاق می‌افتد؛ زمانی که این خانم از سر کنجکاوی به سراغ اسکن برادرش می‌رود و متوجه می‌شود میزان درگیری ریه‌ها بسیار کمتر از چیزی است که بیمارستان به آن‌ها اعلام کرده و برای اطمینان از این موضوع اسکن ریه را به سه پزشک نشان می‌دهد و در این باره از آن‌ها مشورت می‌گیرد. هر سه پزشک تأیید می‌کنند که کرونا چیزی حدود ۴۰ تا نهایتاً ۵۰ درصد ریه‌ها را درگیر کرده و با عنایت به سن و سال بیمار که حدود ۵۰ ساله بوده و هیچ‌گونه بیماری زمینه‌ای هم نداشته، فوت بیمار با درگیری ۴۰ تا ۵۰ درصدی ریه چندان عادی نیست.
تشخیص یا اعلام اشتباه میزان درگیری ریه‌ها
این خانم در گفتگو با خبرنگار «جوان» تأکید می‌کند: «گاهی گفته می‌شود که این ویروس وحشی است و به یکباره حمله می‌کند و بیمار را از پا در می‌آورد، اما اصلی‌ترین سؤال و ابهام من در این است که چرا درگیری ریه را این همه بیشتر از مقدار واقعی ثبت شده در اسکن اعلام کردند؟! آیا این کار با این هدف بود که اگر بیمار فوت کرد، ما شوکه نشویم که چرا و چگونه بیماری با درگیری ۴۰ درصدی ریه باید فوت کند یا تشخیص اشتباه باعث این مسئله شده‌است؟! بگذریم از اینکه برادرم وقتی از زبان پزشک شنیده‌بود سه چهارم ریه هایش درگیر کرونا شده، روحیه‌اش را از دست داده‌بود.»
از سوی دیگر به گفته وی وقتی برای ترخیص جسد بیمارش به بیمارستان مراجعه می‌کند، ابتدا به او می‌گویند داروی رمدسیویری که برای این بیمار تجویز شده‌بود به وی تزریق نشده و وقتی با واکنش این خانم مواجه می‌شوند، می‌گویند دو آمپول تزریق شده‌است. خانم حیدری می‌افزاید: «گویا این آمپول‌ها در بازار آزاد ۵۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و شایعاتی هست که این دارو از بیمارستان به بازار سیاه نفوذ می‌کند.»
جا ماندن دارو از تخصیص
خانم حیدری هم خودش به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری شده‌است. وی با تأکید بر اینکه به نظر می‌رسد پرستاران و کادر درمان خسته شده‌اند و این خستگی بر عملکردشان اثر گذاشته می‌گوید: «روز اولی که من بستری شدم، پرستار آقایی که تزریق‌هایم را انجام داد به من گفت یک آمپول ویتامین D ۳ هم داری که، چون تزریق عضلانی است باید همکار خانم‌مان برایت تزریق کند، من از بیمارستان مرخص شدم، اما هیچ تزریق عضلانی‌ای دریافت نکردم!»
وی با تأکید بر اینکه این دارویی بود که می‌شناختم و می‌دانستم به من تزریق نشده می‌افزاید: «شاید دارو‌های دیگری هم بوده‌باشد که باید تزریق می‌شده، اما به دلیل خستگی و سرشلوغی کادر درمان فراموش شده باشد!»
آمار واقعی فوتی‌ها ۳ برابر آمار اعلامی
محمدرضا ظفرقندی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور هم با تأکید بر اینکه اکنون به بحرانی جدی رسیده‌ایم که از نظر مرگ و میر می‌توان نام فاجعه بر آن گذاشت، تشخیص دیرهنگام بیماران کرونایی، عدم ردیابی افراد در تماس با مبتلایان، تراکم بیمارستان‌ها، کمبود تخت و پرسنل و عدم وجود عزمی ملی در الزام‌آور بودن رعایت پروتکل‌ها را از مهم‌ترین علل افزایش مرگ و میر‌های کرونایی در کشور می‌داند و تصریح می‌کند «۸۰ درصد بار کنترل اپیدمی در پیشگیری است، نه درمان.»
به گفته وی تعداد مرگ اعلامی و رسمی ثبت شده روزانه بالای ۳۰۰ یا ۴۰۰ مورد اعلام می‌شود و همه می‌دانند و مسئولان وزارت بهداشت هم اعلام کرده‌اند که این آمار، فقط آمار بیماران ثبت شده‌است و آمار بالاتر از اینهاست. سازمان نظام پزشکی با بررسی‌های میدانی، در بیمارستان‌ها و محل‌های دفن افراد مبتلا به کرونا، عددی حداقل سه برابر آمار اعلامی را در زمینه مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ کسب کرده‌است.
در ایران ۱۵ درصد بیماران بستری می‌میرند، در دنیا ۳ تا ۵ درصد
ظفرقندی با اشاره به آمار بالای مرگ و میر در ایران تصریح می‌کند: «۱۵ درصد از بیماران مبتلا به کرونایی که به بیمارستان آمده و بستری می‌شوند، فوت می‌کنند. در حالی که این عدد در کشور‌های دیگر به طور متوسط ۵ درصد است. البته کشور‌هایی هم هستند که میزان مرگ‌ومیر در مبتلایان بستری‌شان بین ۲ تا ۳ درصد است؛ بنابراین ما اولاً جزو پنج کشور اول در حوزه مرگ و میر بیماران مبتلا به کرونا هستیم، دوماً مرگ‌ومیر بیمارستانی‌مان ۱۵ درصد است و سوماً ۴۰ تا ۵۰ درصد از مرگ و میر بیمارستانی‌مان قبل از رسیدن به آی‌سی‌یو است؛ یعنی بیمار یا در اورژانس فوت می‌کند یا در بخش‌های کووید.»
از نگاه وی دلیل اول بالا بودن مرگ و میر بیمارستانی ما این است که بیماران ما در شرایط بدحال‌تر و با تشخیص دیررس‌تر به بیمارستان ارجاع و بستری می‌شوند. اساس اقدامات برای کرونا، این است که بیمار را زود تشخیص دهیم و به سرعت درمان کنیم.
رئیس کل سازمان نظام پزشکی ادامه می‌دهد: «از طرفی مراقبت‌های بیمارستانی ما به دلیل تراکم و ازدحام بیماران، کمبود تخت و کمبود پرسنل بیمارستانی دچار مشکل می‌شود.»
وی معتقد است در کشور ما پیشگیری به درستی انجام نمی‌شود، میزان تست‌مان کافی نیست، ردیابی و پیگیری افراد مبتلا انجام نمی‌شود و مشکل به بیمارستان منتقل می‌شود. ظفرقندی می‌افزاید: «در حال حاضر یکی از جدی‌ترین مشکلات بیمارستان‌های ما این است که اکسیژن برای بیماران به حد کفایت نیست. زیرا دستگاه‌های اکسیژن‌ساز در بیمارستان‌ها برای استفاده حدوداً ۲۰ درصد بیماران تأمین شده است. در حالی که یکی از درمان‌هایی که در بین دو، سه درمان اساسی برای کرونا مطرح است، اکسیژن‌تراپی زودرس است.»
ظفرقندی با بیان اینکه در حوزه پیشگیری، میزان تست‌هایمان ناکافی است، می‌گوید: «این باعث می‌شود بیماری به موقع تشخیص داده نشود و افراد ناقل و مبتلا در جامعه می‌گردند، همه را مبتلا می‌کنند و میزان ابتلا بالا می‌رود. اخیراً میزان تستی که به صورت روزانه در کشور ما انجام می‌شد، حدود ۲۵ هزار تست بود، در حالی که میزان کافی تست برای کشور ما حداقل ۸۵ هزار تست در روز است.»
وی یکی از علل اصلی بالا بودن میزان ابتلا و مرگ و میر را هم کنترل اجرای الزامات و محدودیت‌هایی همچون سفر یا برگزاری تجمعات می‌داند. به گفته رئیس سازمان نظام پزشکی با همین الزامات کره جنوبی، میزان مرگ و میر به هفته‌ای یک نفر کاهش داده است.