واکنش پامپئو به انقضای محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران
وزیر خارجه آمریکا یک روز بعد از اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی ایران، کشورها یا افرادی که به فروش سلاح به ایران کمک کنند را تهدید کرد.
خبرگزاری فارس: «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا در واکنش به انققضای محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران واکنش نشان داد.
در بیانیه پامپئو آمده است: «روز ۱۹ سپتامبر تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران که بازاعمال ممنوعیت‌های تسلیحاتی را هم شامل می‌شود، بازگردانده شد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «بر همین اساس، صادرات برخی سلاح‌های متعارف به ایران نقض قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت به شمار می‌رود، ضمن آنکه خریداری هر گونه سلاح یا اقلام مرتبط از ایران، نقض قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت خواهد بود.»
این بیانیه می‌افزاید: «ایالات متحده آماده استفاده از اختیارات داخلی خود جهت اعمال تحریم علیه افراد یا سازمان‌هایی است که به ایران در زمینه عرضه، فروش یا انتقال سلاح‌های متعارف کمک کنند و یا به این کشور آموزش‌های فنی، حمایت‌های مالی و سایر انواع کمک‌های مرتبط با این تسلیحات ارائه دهند.»
وزیر خارجه آمریکا در ادامه مدعی شده که تمامی کشورهایی که از «مبارزه با تروریسم» حمایت می‌کنند باید از انجام معامله‌های تسلیحاتی با ایران خودداری کنند.
در این بیانیه آمده است: «هر کشوری که طالب صلح و ثبات در خاورمیانه است و از مبارزه با تروریسم حمایت می‌کند باید از انجام هر گونه معامله تسلیحاتی با ایران خودداری کند. عرضه سلاح به ایران تنها تنش‌ها در منطقه را تشدید کرده و سلاح‌های خطرناک‌تر را در دستان گروه‌های تروریستی و نائبان آنها قرار خواهد داد و به افزایش تشدیدها علیه امنیت اسرائیل و سایر ملل صلح‌دوست منجر خواهد شد.»
پامپئو تأکید کرد: «در ۱۰ سال گذشته کشورها به موجب قطعنامه‌های متعدد سازمان ملل از فروش سلاح به ایران خودداری کرده‌اند. اکنون هر کشوری که این ممنوعیت را به چالش بکشد آشکارا مسیر دامن زدن به درگیری‌ها و تنش‌ها را به جای ترویج صلح و امنیت انتخاب کرده است.»
پامپئو در پایان بیانیه‌اش مدعی شده که ایالات متحده به «صلح با ایران» تمایل دارد: «ایالات متحده به صلح با ایران متمایل است و امیدوار به فرارسیدن روزی است که رهبران این کشور هم همین هدف را دنبال کنند. هر گاه سران رژیم از رویای صدور انقلاب دست بردارند، شریکی پذیرا و سخاوتمند در واشنگتن خواهند داشت.»
ساعت ۳:۳۰ بامداد امروز امروز (یکشنبه ۲۷ مهر ماه/۱۸ اکتبر) محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در پنجمین سالگرد حصول برجام به صورت خودکار پایان یافت و از این به بعد محدودیت صادرات و واردات اقلام تسلیحاتی از مبدا و به مقصد ایران لغو و محدودیت سفر ۲۳ شخص حقوقی موضوع فهرست قطعنامه ۲۲۳۱ خاتمه یافت ( جزئیات بیشتر ).
۲ بار شکست در شورای امنیت
ادعاهای پامپئو در حالی مطرح شد که تلاش آمریکا برای جلوگیری از اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران دو بار در شورای امنیت با شکست مواجه شده است.
آمریکا ابتدا روز ۲۵ مرداد قطعنامه‌ای را به رأی گذاشت که خواستار جلوگیری از انقضای این محدودیت‌ها علیه ایران بود. آن قطعنامه ۱۱ رأی ممتنع، ۲ رأی موافق (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و ۲ رأی مخالف (روسیه و چین) رد شد.
واشنگتن چند روز بعد (روز۳۰ مرداد) با ارائه ابلاغیه‌ای به رئیس وقت شورای امنیت اعلام کرد که قصد دارد با استفاده از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تمامی تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را بازگرداند.
آمریکا در این نامه ایران را به «نقض اساسی» تعهداتش در «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) متهم کرده بود.
چنانچه آمریکا از برجام خارج نشده بود، این نامه، روند ۳۰ روزه‌ای را آغاز می‌کرد که می‌توانست به «بازگشت خودکار» تحریم سازمان ملل علیه ایران منجر شود.در آن حالت، تمامی تحریم‌های سازمان ملل نیمه شب ۲۰ سپتامبر به وقت گرینویچ (برابر با ۰۴:۳۱ بامداد ۳۰ شهریورماه) علیه ایران از سر گرفته می‌شدند.
با این حال، تلاش آمریکا از همان آغاز با مخالفت‌های جدی روبرو شد و خبرگزاری رویترز ۱ شهریورماه گزارش داد ۱۳ عضو شورای امنیت با نگارش نامه‌هایی مخالفت خودشان را با خواست آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران اعلام کرده‌اند.
مخالفت دبیر کل سازمان ملل
دو رئیس دوره‌ای شورای امنیت و دبیر کل سازمان ملل متحد نیز با توجه به مخالفت اکثر اعضای شورا اعلام کردند که قادر به انجام اقدامات بیشتر در زمینه خواست آمریکا برای بازگرداندن قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران نیستند.
مخالفت تروئیکای اروپا
سه کشور اروپایی علاوه بر همراهی نکردن با قطعنامه‌های آمریکا در بیانیه‌ای که ۲۹ شهریور صادر کردند اعلام کردند که با تلاش آمریکا برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران مخالفند.
در این بیانیه آمده است: «ما در نامه قبلی خطاب به رئیس شورای امنیت در تاریخ ۲۰ اوت ۲۰۲۰ مشترکاً دیدگاه خود را اعلام کرده‌ایم که ابلاغیه‌ای که ایالات متحده ادعا می‌کند ذیل بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت صادر و آن را میان اعضای شورای امنیت توزیع کرده فاقد تأثیرات قانونی است و بنابراین، نمی‌تواند رویه‌های پیش‌بینی‌شده ذیل بند ۱۱ را اجرایی سازد.» در ادامه این بیانیه آمده است: «از دیدگاه‌های ابرازشده در بالا این نتیجه گرفته می‌شود که از تاریخ ۲۰ سپتامبر، قطعنامه‌های ۱۶۹۶ (مصوب سال ۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (مصوب ۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (مصوب ۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (مصوب ۲۰۰۸)، ۱۸۴۵ (مصوب ۲۰۰۸) و ۱۹۲۹ (مصوب ۲۰۱۰) کماکان به موجب مفاد بند ۷ (a) قطعنامه ۲۲۳۱ (مصوب ۲۰۱۵) ملغی خواهند بود.»
فرمان اجرایی جدید ترامپ
پس از این تحولات، «دونالد ترامپ» روز ۳۱ شهریورماه اعلام کرد فرمان اجرایی جدیدی برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و جلوگیری از انجام مبادلات تسلیحاتی با ایران صادر کرده است.
او همچنین اعلام کرد علیه ۲۷ فرد و نهاد مرتبط با «شبکه اشاعه تسلیحاتی ایران» تدابیر کنترل صادراتی به کار گرفته است.
شکست فشار حداکثری
این اقدامات بخشی از سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» است که دولت ترامپ بعد از خروج از برجام علیه ایران به کار گرفته است.
ترامپ بعد از خروج از برجام در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ وعده داده بود با کارزار فشار حداکثری ایران را به حضور پای میز مذاکره برای رسیدن به «توافقی بهتر» -به زعم او- مجاب خواهد کرد.
در حالی که بیش از ۲ سال از این وعده می‌گذرد دولت آمریکا در تحقق این هدف ناکام مانده و به همین دلیل ترامپ به خصوص در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر از سوی گروه‌های مختلف در آمریکا آماج انتقادات قرار گرفته است.
منتقدان ترامپ او را به نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با این کشور و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش متهم کرده‌اند.