روایت «شرق» از نقش دولت در ریزش شاخص بورس
شاخص کل بازار سرمایه این روزها هرچه در توان دارد می‌گذارد تا دوباره سبز شود، اما باز هم زور سرخی بازار به آن می‌چربد و فروشنده‌ها پیروز میدان می‌شوند. هرچند پیش‌بینی‌ها بر آن بود که بازار سرمایه در همین حوالی زمانی، ریزش را تجربه می‌کند، اما خروج گسترده حقوقی‌های وابسته به دولت و شبه‌دولتی‌ها احتمال سبزی دوباره شاخص با تکیه بر این بخش از حقوقی‌ها را صفر می‌کند.
گروه سیاست سایت فردا: از همان وقتی که شاخص بورس روند صعودی گرفت و سودهای شارپی به جیب تازه‌واردان ریخت این نگرانی موجود بود که با یک ریزش ناگهانی مواجه شویم برخی خوش‌خیالان امید بسته به روزهای سبز، به خاک سیاه بنشیند. در این میان برخی از تحلیل‌گران نیز به دولت بدبین بوده و مدام از روزی می‌گفتند که دولت و حقوقی‌ها تنها برندگان بازار سرمایه باشند.
آن روز همین دو هفته پیش رسید و بازار یک‌باره قرمز شد. شاخص کل در روزهای اخیر با هیچ زور و تلاشی رنگ عوض نکرده و همچنان فروشندگان پیروز هستند.
روزنامه اصلاح‌طلب «شرق» اما در تحلیل این وضعیت به نقش حقوقی‌ها دولتی و شبه‌دولتی اشاره کرده و می‌نویسد: « خروج گسترده حقوقی‌های وابسته به دولت و شبه‌دولتی‌ها احتمال سبزی دوباره شاخص با تکیه بر این بخش از حقوقی‌ها را صفر می‌کند. کارشناسان خبر می‌دهند که این دسته از حقوقی‌ها در بازه شش‌ماهه نخست سال، ۵۰ هزار میلیارد تومان را از بازار سرمایه خارج کرده‌اند و اکنون سهمی را که در قله فروختند، حاضر به خرید آن پس از ۷۰ درصد اصلاح هم نیستند. البته کارشناسان می‌گویند امکان حمایت مجدد از سوی آن‌ها وجود ندارد، زیرا خروج سرمایه از سوی آن‌ها به سبب کسری و عمل به تعهداتی مانند پرداخت حقوق کارکنان یا بازنشستگان بوده است و به همین دلیل چیزی باقی نخواهد ماند که دوباره وارد بازار شود. پیش‌بینی آینده این بازار هم چندان آسان نیست، اما فعالان بازار می‌گویند تا دو ماه آینده که نتیجه انتخابات آمریکا روشن شود، نتیجه هرچه باشد، شاخص کل از هر دو بعد مثبت یا منفی، افزایش خواهد یافت. البته آن‌ها تأکید دارند که نباید دیگر در انتظار جهش شاخص و سودهای چندصددرصدی بود. با این حال اکنون سهام موجود در بازار ارزنده است و اگر سهامداران با دید بلندمدت به این بازار بنگرند، این بازار هنوز هم به واسطه شاخص‌های اقتصادی، پربازده‌ترین بازار موجود در کشور به شمار می‌رود.»
در ادامه این گزارش به نقل از علی خسروشاهی، تحلیلگر بازار سرمایه، آمده است: «در یک ماه اخیر، عمدتا حقوقی اقدام به فروش سهام خود و خروج نقدینگی از بازار سرمایه کردند. البته باید در نظر داشته باشیم که آن‌ها به علت کسری بودجه جدی خود، مجبور به خروج نقدینگی از بازار سرمایه برای اجرای تعهدات خود بودند». خسروشاهی تمامی سهام‌های وابسته به دولت از جمله شستا، پالایشی‌ها و... را از حقوقی‌هایی می‌داند که اقدام به فروش سهام خود کرده‌اند و تصریح می‌کند: «تقریبا بعید است که نقدینگی حاصل از فروش سهام از سوی این بخش از حقوقی‌ها، دوباره برای حمایت از بازار وارد بورس شود، زیرا این نقدینگی عمدتا صرف انجام تعهدات دولت برای پرداخت بدهی‌ها و حقوق کارکنان دولت شده است». محمد شهبازی، کارشناس بازار سرمایه نیز درباره خروج نقدینگی از سوی حقوقی‌ها، توجه به یک نکته را ضروری می‌داند و می‌گوید: «بخشی از حقوقی‌ها که دولتی یا شبه‌دولتی هستند از جمله شستا، نقدینگی بزرگی را از بازار خارج کرده‌اند، اما همه حقوقی‌ها این روند را ایجاد نکرده‌اند. برخی از حقوقی‌هایی که مجبور به خروج نقدینگی از بازار شده‌اند، جنس ظاهری آن‌ها حقوقی بوده و در حقیقت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و سبدگردان بوده‌اند و وقتی سهامداران حقیقی آن، یونیت‌های خود را ابطال می‌کنند، مجبور به فروش سهام می‌شوند. در واقع به ظاهر حقوقی از بازار خارج میشود، اما در باطن، حقیقی‌ها از بازار خارج شده‌اند». شهبازی با بیان اینکه باید بین این دو تمایز قائل شد، ادامه می‌دهد: «در هر حال اکنون نقدینگی از بازار سرمایه خارج شده است و در وهله اول، حقیقی‌ها در پی جو ایجادشده در ابتدا اقدام به فروش سهام کردند و بسیاری از روزها، حقوقی‌ها (حقوقی‌های فعال در بازار سرمایه نه حقوقی‌های دولتی و شبه‌دولتی) بازار را بالا نگه داشتند».