آیا گفتگو‌های طالبان و دولت افغانستان به صلح می‌انجامد؟
تاریخ افغانستان به‌صورت دراماتیکی در حال تکرار شدن است. دوباره میان حکومت افغانستان و گروه‌های مخالف مسلح پس از دو دهه جنگ، گفتگو‌های صلح آغاز شده است.
خبرگزاری فارس: مراسم افتتاحیه مذاکرات بین دولت افغانستان و گروه طالبان روز شنبه در دوحه پایتخت قطر آغاز شد و این به معنای آغاز مذاکرات با هدف پایان دادن به دو دهه جنگ است که منجر به کشته شدن ده‌ها هزار نظامی و غیرنظامی شده است.
پس از سال‌ها تلاش برای آغاز مذاکرات مستقیم میان حکومت و طالبان، این فصل مهم سرانجام ورق خورد. در مراسم افتتاحیه این مذاکرات که روز شنبه، بیست‌ودوم سنبله در هتل «شرایتون» دوحه، پایتخت قطر برگزار شد، نمایند‌گان دولت و طالبان و برخی از کشور‌های بین‌المللی سخنرانی کردند.
این مراسم از سوی محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، نخست وزیر قطر و وزیر امور خارجه این کشور به‌صورت رسمی گشایش یافت. در ادامه، عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان که به نمایند‌گی از دولت افغانستان صحبت می‌کرد، ابراز امیدواری کرد که مذاکرات صلح میان «جمهوریت اسلامی افغانستان» و «تحریک طالبان» موفقیت‌آمیز صورت گیرد.
عبدالله افزود که دولت با «نیت پاک» به میز مذاکره حاضر شد و مبنی بر نیاز مردم، خواستار «نظام استوار بر قانون اساسی» و «تحکیم ثبات» در کشور است، زیرا به گفته وی، مردم روز‌های سختی را به دلیل نبود نظام تجربه کرده‌اند.
رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان همچنین گفت که هرچند جنگ کنونی هیچ برنده‌ای ندارد، اما همزمان با آن، راه‌حل سیاسی مبنی بر اراده مردم نیز هیچ بازنده‌ای نخواهد داشت.
عبدالله خاطرنشان کرد با توجه به اجماع ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، باید از «فرصت تاریخی» تامین صلح در کشور استفاده شود و ابراز امیدواری کرد که این روند به برقراری صلح پایدار در افغانستان بیانجامد.
همزمان با این، ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی طالبان و رییس دفتر سیاسی این گروه در قطر نیز در این مراسم سخنرانی کرد. وی هر چند اعضای دولت و هیأت مذاکره‌کننده دولت را هم‌مانند گذشته «نمایند‌گان اداره کابل» خواند، اما در ادامه به «حوصله»، «تحمل» و «تعامل خوب» میان دو طرف در جریان مذاکرات، تاکید کرد.
وی همزمان با یادآوری از پایبندی گروه طالبان به توافق‌نامه دوحه، از حکومت نیز خواست که به این مهم پایبند بماند تا بدین ترتیب، روند صلح به شکل خوب به پیش برود و با چالش و مانع روبه‌رو نشود.
ملا برادر آخوند همچنین از هیأت دو طرف خواست که در جریان بحث‌ها و تصمیم‌گیری‌های شان، «دین مقدس اسلام» و «منافع علیای کشور» را در نظر بگیرد و «قربانی منافع گروه‌ها و اشخاص نشوند».
معاون سیاسی گروه طالبان به شهروندان افغان اطمینان داد که تلاش می‌کند زمینه «زند‌گی صلح‌آمیز»، «آرام» و «خرسند» را فراهم سازد و به جامعه جهانی نیز وعده سپرد که تا حد توان تلاش می‌کند که مذاکرات بین‌الافغانی نتیجه مثبت داشته باشد.
وی افزود که طالبان تلاش می‌کنند تا افغانستان یک کشور «آزاد»، «مستقل»، «متحد»، «پیشرفته» و «دارای نظام اسلامی» باشد تا همه اقوام بی‌تبعیض جایگاه خود را در آن دریابند و در فضای برادری و صمیمیت زند‌گی کنند.
ملا برادر همچنین تصریح کرد، طالبان می‌خواهد که در آینده با همسایه‌ها، کشور‌های منطقه و جهانیان روابط مثبت داشته باشد که بر احترام متقابل استوار خواهد بود.
مقامات، دیپلمات‌ها و تحلیلگران می‌گویند گرچه آوردن هر دو طرف به میز مذاکره یک دستاورد بود، اما این بدان معنا نیست که مسیر صلح آسان خواهد بود.
دبورا لیونز نماینده ویژه سازمان ملل متحد در افغانستان در ماه جاری به شورای امنیت سازمان ملل گفت: «این مذاکرات باید طیف وسیعی از سوالات عمیق در مورد نوع کشوری که افغان‌ها می‌خواهند را در بر بگیرد.»
پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر، دونالد ترامپ به‌دنبال نشان دادن پیشرفت در تعهد خود برای پایان دادن به درگیری ایالات متحده و بیرون کشیدن بیشتر نیرو‌های خارجی مستقر در افغانستان است.
یک دیپلمات اروپایی در کابل گفت که آتش بس، که طالبان تاکنون آن را رد کرده، باید در راس دستور کار مذاکرات باشد.
بسیاری از دیپلمات‌ها، قربانیان خشونت‌ها و اعضای جامعه مدنی معتقدند که مذاکرات تنها راه واقعی برای پایان دادن به درگیری است که منجر به کشته شدن انسان‌های بی‌گناه بسیاری شده است.
نزدیک به نیم قرن است که در افغانستان جنگ جریان دارد. در کنار عوامل داخلی، در یک دوره، رقابت‌های دوران جنگ سرد و پس از پایان یافتن جنگ سرد تداوم رقابت‌های کشور‌های منطقه در تاریخ معاصر افغانستان علت‌های اصلی جنگ و کش‌مکش‌های داخلی در افغانستان بوده‌اند. در کنار جنگ، پروسه‌های صلح و حل منازعه نیز برای حل مسالمت‌آمیز جنگ افغانستان ادامه داشته است.
جلسات معروف ژنو که نزدیک به یک دهه ادامه یافت، نخستین تلاش‌ها پس از حضور نظامی اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان در این مسیر بود. این جلسات که در پایان دهه هشتاد میلادی به توافق‌نامه‌ای منتج شد، قرار بود با خروج ارتش اتحاد جماهیر شوروی از یک سو و قطع کمک‌های ائتلاف به رهبری آمریکا به مجاهدین، زمینه گفتگو و پایان جنگ میان حکومت و مجاهدین را فراهم کند.
اعلامیه ۲۱ می‌سال ۱۹۹۱ با نظارت بینن سیوان، نماینده ملل متحد که به طرح پنج فقره‌ای سازمان ملل برای پایان جنگ در افغانستان معروف است، نیز در ادامه همین تلاش‌ها بود.
نه توافق‌نامه ژنو و نه طرح پنج فقره‌ای سازمان ملل متحد هیچ‌کدام عملی نشد. علت آن نیز روشن بود؛ در دوران جنگ سرد آمریکایی‌ها طرف‌دار شکست حریف ایدئولوژیک و رژیم مورد حمایت آن در افغانستان بودند.
تاریخ افغانستان به‌صورت دراماتیکی در حال تکرار شدن است. دوباره میان حکومت افغانستان و گروه‌های مخالف مسلح پس از دو دهه جنگ، گفتگو‌های صلح آغاز شده است.
چند تفاوت، اما میان این دو دوره وجود دارد. تفاوت اول این است که با وجود ظهور رقابت‌ها و جنگ‌های جدید میان ابر‌قدرت‌ها، رقابت‌های ایدئولوژیک جنگ سرد به تاریخ پیوسته است. با وجود تداوم اختلاف نظر‌ها، حداقل درباره حفظ نظام موجود در افغانستان طوری که در نشست مقدماتی دوحه دیده شد، اجماع بین‌المللی و منطقه‌ای وجود دارد.
تفاوت دیگر تضمین‌های بین‌المللی برای حفاظت هر‌گونه تفاهم‌نامه‌ای است که در دوحه ممکن است به دست آید.
جلسه افتتاحیه دوحه با همه اضطراب‌ها، بارقه امید به صلح را در دل مردم افغانستان روشن کرده است. انتظار می‌رود که طرف‌ها از تاریخ معاصر و اشتباهات سیاستمردان دیروز بیاموزند و در پایان این گفتگو‌ها که زمان آن روشن نیست، برای افغانستان صلح را به ارمغان بیاورند.