کره هم معما شد! / آیا کره فقط وارداتی است؟

خراسان: چه کسی فکرش را می‌کرد کره که سال هاست در کنار «نان و پنیر» به عنوان عنصر اصلی سفره ایرانیان بوده حالا به کالایی تبدیل شود که در بازار کمیاب و شایعات سهمیه بندی درباره آن دست به دست شود. متاسفانه این اتفاق افتاده و در ابتدای هفته کره در بازار کمیاب شد و حالا هم هر ۱۰۰گرم کره که با قیمت حدود ۴ هزار تومان در بازار عرضه می‌شد در برخی فروشگاه‌ها تا دو برابر قیمت یعنی حدود ۸ هزار تومان عرضه می‌شود. شاید برای شما هم جالب باشد بدانید که چه اتفاقی افتاده که یک باره این اندازه از گرانی دامن کره را گرفته و چرا مسئولان برای این اتفاق که باعث ایجاد افزایش فشار روانی می‌شود فکری نکرده اند؟ جالب آن که هم در تداوم واردات و هم در گرانی امروز کره پای ارز ۴۲۰۰ تومانی درمیان است با این حال امروز سعی داریم در این گزارش بررسی کنیم و ببینیم، چه شد که کار کره، محصولی که ظاهرا باید به سادگی موجود باشد، به این جا رسید؟ ماجرای کمیابی کره ماجرا درست از فردای روزی شروع شد که اعلام شد کره وطنی وارد بازار می‌شود و با اعلام این خبر کره شروع به آب شدن کرد تا جایی که برخی از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم کره‌های موجودشان را سهمیه بندی کردند. در این میان برخی از صنایع غذایی هم که با کره سر و کار داشتند از تهیه کره عاجز ماندند و تولیدشان با مشکل جدی روبه رو شد. تا این که بالاخره سر و کله کره پیدا شد، اما با قیمتی جدید. تا حدی که خبر رسید قیمت کره‌های ۱۰۰ گرمی به ۸ هزار تومان رسیده و بسته‌های ۲۰۰ گرمی هم با ۱۵ هزار تومن فروخته می‌شود. چرا کره گران شد اما کمیابی ناگهانی و بالا رفتن قیمت کره خیلی زود در فضای مجازی بازتاب پیدا کرد و بسیاری به دنبال دلیل گرانی این روغن حیوانی بودند. به گفته دبیر انجمن صنایع فراورده‌های لبنی نزدیک به یک سال است واردات کره متوقف شده و یک گرم کره هم وارد ایران نشده. از طرفی اعلام شده که دیگر به این کالا ارز ۴۲۰۰ تعلق نمی‌گیرد و اگر وارد کننده‌ای بخواهد کره وارد کند باید با ارز نیمایی که اکنون قیمت آن بیش از ۲۱ هزار تومان است این کار را انجام دهد که در این صورت به گفته دبیر انجمن صنایع فراورده‌های لبنی قیمت کره کیلویی ۱۵۰ هزار تومان می‌شود. چرا کره را وارد می‌کردیم تا پیش از این بیش از ۹۰ درصد کره مصرفی ایران از کشور‌های اروگوئه، امارات، ایرلند، آلمان، بلژیک، ترکیه، چین، سوئد، نیوزیلند و هلند وارد می‌شده و وارد کننده‌ها بعد از تغییر بسته بندی این محصول را به فروش می‌رساندند. برخی از وارد کنندگان دلیل واردات کره را این گونه بیان کرده اند که: ۱- استخراج کره از میزان بالای شیر نیاز به دستگاه‌ها و تکنولوژی پیشرفته دارد که کارخانه‌های ایرانی این تکنولوژی را نداشته اند. ۲- ایرانی‌ها ماست و شیر پرچرب را خیلی بیشتر از کم چرب دوست دارند برای همین کره گرفتن از شیر مساوی بوده با باد کردن شیر‌های کم چرب روی دست تولیدکننده‌ها ۳- ارزان‌تر بودن کره وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی نسبت به کره تولید داخل بنابراین با توجه به آن چه گفتیم برخی وارد کننده‌ها معتقدند این مسائل باعث شده رغبتی برای وارد کردن و اجرای تکنولوژی کره گیری صنعتی از شیر در کشور رخ ندهد. به گفته دبیر انجمن صنایع فراورده‌های لبنی تاکنون سالانه ۴۰۰ میلیون دلار صرف واردات کره می‌شده است. میزان مصرف شیر و کره در کشور بنابر آمار جهاد کشاورزی در سال گذشته سالانه در کشور ۱۱ میلیون تن شیر در کشور تولید می‌شود که حدود ۶.۵ میلیون تن آن مستقیم مصرف می‌شود و بقیه آن در صنایعی مانند شیر خشک، پنیر و ... مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. همچنین بنابر آمار، روزانه در کشور حدود ۱۰۰ تن کره مصرف می‌شود که سالانه آن ۳۶ هزار و پانصد تن می‌شود. اما و اگر‌های تولید کره این روز‌ها بحث خودکفا شدن در تولید کره از گوشه و کنار به گوش می‌رسد، مسئله‌ای که با، اما و اگر‌های بسیاری همراه است. برخی‌ها بر این باورند که تولیدکنندگان داخلی توان تولید این محصول را دارند، اما حمایتی از تولیدکنندگان لبنی نمی‌شود بنابراین آن‌ها کمتر به تولید کره می‌پردازند. از سوی دیگر عد‌ه‌ای معتقدند با ممنوعیت واردات کره نمی‌توان انتظار داشت که به خودکفایی برسیم و در چنین شرایطی تنها شاهد افزایش قیمت این محصول خواهیم بود. به گفته آن‌ها برای تولید کره، به چربی فراوانی که از شیر گرفته می‌شود، نیاز است و ما برای تامین این نیاز با محدودیت روبه‌رو هستیم چرا که ایرانیان از مصرف لبنیات پرچرب استقبال می‌کنند و اگر قرار باشد کره را هم داخل کشور تولید کنیم، با کمبود چربی شیر مواجه می‌شویم. با این حال برخی از تولیدکنندگان معتقدند توان تولید کره در کشور مهیاست و اگر تاکنون این اتفاق نیفتاده واردات بی رویه آن هم با دلار ۴۲۰۰ تومانی بوده است. محمدرضا اسماعیلی، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه فراورده‌های لبنی ایران در این باره گفته: «توان تولید کره در کشور وجود دارد. همه تولیدکنندگان می‌توانند کره توپی یا سنتی را تولید کنند. مقایسه قیمت‌کره داخلی با نمونه‌های خارجی تولیدکننده را به این نتیجه رسانده که تولید داخل به صرفه نیست. کره‌ای که می‌توان در داخل تولید کرد به مراتب خوشمزه‌تر از نوع وارداتی است. بی‌توجهی‌ها باعث شده است که تولید داخلی، کم‌کم مقرون به صرفه نباشد و محصول بومی از چرخه تولید خارج شود.» مدیر عامل اتحادیه دامداران هم اطمینان داده که دام پروری‌ها قادر به تامین شیر مورد نیاز برای تولید کره داخلی هستند. او با اشاره به این که سالیانه ۱۱ میلیون تن شیرخام در کشور تولید می‌شود، به باشگاه خبرنگاران گفته: «اگر مبنای محاسبه چربی را ۳.۲ درصد در نظر بگیریم، امکان تامین کره مورد نیاز در داخل وجود دارد، ضمن آن که درصد چربی دام‌های صنعتی با اصلاح تغذیه افزایش می‌یابد.» عوارض گرانی کره و لبنیات هرچند بحث خودکفایی در تولید چربی مورد نیاز کشور بسیار پر اهمیت است، اما این نکته را نباید فراموش کرد که گران شدن کره باعث می‌شود این کالا هم مانند بسیاری از کالا‌های دیگر از سفره قشر ضعیف و متوسط حذف شود. حالا که بنا برآمار سرانه مصرف شیر به دلیل گرانی بسیار پایین آمده و به صورت غیر رسمی از سبد غذایی اقشار ضعیف و شاید متوسط حذف شده یا به حداقل رسیده و تاثیرات زیادی بر سلامتی نسل بعد خواهد داشت حذف کره هم می‌تواند تاثیرات روانی مخربی به جا بگذارد. البته این سوالات هم مطرح می‌شود که چرا از سال گذشته که واردات ممنوع شده فکری به حال امروز نشد؟ چرا تولید کره زودتر از این‌ها در کشور به راه نیفتاد؟ چرا ارز کالا‌های کم اهمیت دیگری که در سفره مردم تاثیر گذار نیست حذف نشد؟ و در پایان باید امیدوار باشیم با تدابیری که از هم اکنون اندیشیده می‌شود کره وطنی به سرنوشت خودروی ملی دچار نشود.