کسبوکار دیجیتال عامل محرکه قطار توسعه
کسبوکارهای امروزه به واسطه ورود تکنولوژیهای جدید تحولات بسیاری را از سر میگذرانند. این تحولات به نوعی است که میتوان آنها را به دو دسته کسبوکار سنتی و دیجیتتال تقسیمبندی کرد. این تغییرات اما نه تنها منفی نیست بلکه مزیتهای ویژهای را به همراه داشته است.
آنچه کسبوکار آنلاین افزون بر مدل سنتی خود دارد، صرفا بعد تکنولوژیک است اما همین بعد منجر شده که تغییرات محسوسی در ماهیت کسبوکارها ایجاد و نتیجه آن در ابعاد مختلف هم دیده شود. از جمله مهمترین تحولاتی که کسبوکار آنلاین رقم زده در ابعاد اقتصادی قابل طرح است. تکنولوژی این امکان را داده که خدماتدهنده و خدماتگیرنده در بستر یک پلتفرم دیجیتال با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از سوی دیگر این امکان را ایجاد کرده تا کسبوکارها با کاهش وابستگی خود به مکان شاهد تحول در بعد اقتصادی خود باشند. فرزان فلاحت مدیر محصول شرکت تپسل که مدتی مدیرمحصول اپلیکیشن استادکار نیز بود، در این رابطه اظهار کرد: «قبلا اگر تعمیرکاری میخواست درآمد کسب کند، باید مغازه اجاره میکرد و با حضور در محل کارش در ساعتهای خاص و انجام خدمات روزگار میگذراند؛ اما نیاز به دفترکار و حضور در دفترکار، در پلتفرمی مثل استادکار حذف شده است. متخصص فنی، در این پلتفرم ثبتنام میکند و بدون نیاز به اجاره مغازه قادر به ارائه سرویس خواهد بود. اینجا نقش یک پلتفرم مدرن را در کاهش هزینهها به وضوح میبینیم.»
همین موضوع بر بستری بزرگتر همچون دولت الکترونیک نیز قابل تعمیم است. به واسطه استفاده از این پتانسیلهای فناورانه میتوان بسیاری از هزینههایی که در پروسههای سنتی وجود داشت حذف شود و افزون بر آن در استفاده از بسیاری منابع نیز صرفه جویی شود که این مسئله در نگاه کلان با صرفههای اقتصادی محسوسی همراه خواهد بود.
به عنوان مثال در فرایند ثبت نام کنکور به شیوه سنتی از ثبت نام تا انتخاب رشته تمام فرانید به صورت کاغذی باید صورت میگرفت اما اکنون تمام این فرایندها به فضای دیجیتال منتقل شده و تنها یکی از مزیتهای آن کاهش مصرف کاغذ است.
از سوی دیگر در کسبوکارهای آنلاین میتوان به مزیتهایی اشاره کرد که به واسطه خردهفروشی وجود دارد. کسبوکارهای خرد در تمام دنیا بخش عمدهای از اقتصاد را تشکیل میدهند و از همین رو در صورت ایجاد بستر دیجیتال برای چنین کسبوکارهایی مزیتهای اقتصادی زیادی به خردهفروشان خواهد رسید. کیوان محیط مافی مدیر ارشد محصول دیجی کالا در مورد پلتفرمهای الکترونیک با صنایع سنتی قدرتمندی مثل نفت گفت: «صنایع قدرتمندی مثل صنایع پتروشیمی و خودروسازی، اغلب با دولتها طرف هستند. حجم جابهجایی سرمایه در آنها بسیار زیاد است و این خودش نوعی محدودیت به حساب میآید. اینکه میبینیم جایی مثل دیجیکالا رشد سریعی دارد، یک علتش طرف بودن با بازار خردهفروشی و مبالغ نسبتا کم پول است، یعنی چنین استارتاپهایی با مصرفکننده نهایی طرف هستند. مصرفکنندههایی که در پی رفع نیازهای روزمره خود هستند، همواره به این پلتفرمها رجوع میکنند و اگرچه حجم پول جابهجا شده از سوی هر مشتری کم است؛ تعامل با تعداد زیادی از مشتریان میتواند به لحاظ اقتصادی هم به صرفه باشد. این یک عامل رشد جداییناپذیر از چنین کسبوکارهایی است.»
تجارت الکترونیک و کسبوکارهای آنلاین میتوانند نقش قابل توجهی در تغییر ارزش کل بازار داشته باشند. فلاحت در همین رابطه توضیح داد: «ظهور پلتفرمهای تبلیغاتی مثل تپسل و یکتانت و غیره منجر شد تا بازار تبلیغات به شکل مدرن و امروزی درآید. چنین پلتفرمهایی نگاه سنتی و نه چندان کارآمد به تبلیغات را تغییر دادند و ارزش کل بازار تبلیغات را بالا بردند. در مورد دیجیکالا هم همین است، دیجیکالا موفق شد مارکت تحویل کالا، لجستیک و انبارداری را تحت تاثیر قرار دهد و ارزش آن را بالا ببرد.»
ارزش آفرینی یک کسبوکار آنلاین در بازار به معنای هموار شدن راه برای خود و دیگر همتایان است. نتیجه چنین روندی توسعه سریع و آسانتر خواهد بود. از همین رو توجه به فضای دیجیتال در اقتصاد، موتور محرکه توسعه یک کشور می تواند تلقی شود و حکم انرژی قویتر برای حرکت سریعتر قطار توسعه را خواهد داشت.