احمد توکلی: ظریف بخشی از برجام را نخوانده بود/ اشتباه روحانی این بود که همه مسائل را به برجام گره زد/ ماهیت مذاکره مشکلی ندارد، اما الان وقت مذاکره نیست

گروه سیاست سایت فردا: احمد توکلی، نماینده پیشین مجلس در گفت‌وگویی با روزنامه اعتماد به انتقادات از برجام پرداخت و تاکید کرد که ضعف تیم مذاکره کننده ایرانی راه را برای نقض برجام توسط طرف‌های خارجی باز کرده است. وی همچنین ناگفته‌هایی را درباره برجام مطرح می‌کند. به گفته وی از آنجایی که «مقامات دولتی بر این گزاره اغواگر تاکید می‌کردند که اگر ما مساله هسته‌ای و مذاکره با امریکا را حل کنیم، همه چیز‌های دیگر هم حل می‌شود. به نظر می‌رسد مقام معظم رهبری با این هدف که ماهیت دولت سلطه‌گر، عهد شکن خون ریز بر همگان آشکار شود و خلاف ادعای برخی دولتمردان عملا ثابت شود، این میدان را باز کردند.» توکلی اگرچه ظریف را یک دیپلمات باتجربه و برجسته می‌خواند، با تاکید بر اینکه «دیپلماسی فقط تکروی نیست» در شرح دلایل ناموفق بودن برجام گفت: «زورمان بیشتر از این نمی‌رسید.» یعنی سقف توان‌شان همین بود. بلاشک میزان توانایی تیم موثر بود. این نماینده پیشین مجلس مدعی شد که ظریف بخشی از متن قرارداد را نخوانده بود و گفت: «وقتی وزیر امورخارجه برای توضیح توافق به مجلس آمد، من نماینده مجلس بودم. آقای ظریف پشت تریبون ادعا کردند که «بر اساس برجام تمام تحریم‌ها لغو می‌شود.» من چهار سوال به ریاست مجلس، علی لاریجانی دادم که از این چهار سوال، سه تای آن‌ها در جلسه قرائت شد. یکی از سوالات من این بود که شما مدعی هستید تمام تحریم‌ها لغو می‌شود، اما در این قراردادی که امضا کرده‌اید، در موارد متعددی نوشته شده است Suspend. این کلمه به معنای تعویق است نه لغو. متن قرارداد را به آقای دکتر نجابت دادم و خواهش کردم ببرد پیش آقای لاریجانی. لاریجانی دید و گفت: «بله! اینجا نوشته ساسپند و معلوم است معنای آن چیست.» قرار شد که آقای نجابت ببرند و به آقای ظریف نشان دهند. آقای نجابت متن برجام را برد پایین و به آقای ظریف که سخنرانی‌ا‌ش تمام شده و آن پایین نشسته بود، نشان داد و آقای ظریف در واکنش با تعجب گفت: «ئه! ئه! من این را اصلا ندیده بودم!» باور می‌کنید؟» وی در ادامه این گفتگو تاکید کرد: «برای عدم توفیق، لزوما نماینده ما نباید خائن یا خودفروخته باشد، کافی است نابلد باشد یا اینکه آمادگی کافی نداشته باشد. همان‌گونه که توضیح دادم به نظر من تیم مذاکراتی ما به لحاظ نیروی انسانی آمادگی کافی نداشت و این ناآمادگی کار دست ظریف و تیمش داد.... من معتقدم که ظریف وقتی به ما گفت که «من کلمه Suspend را ندیده‌بودم» صادق بود. به دلیل ضیق وقت و فشار کار تیم ما به این جزییات دقت نکرده‌بود.» توکلی در پاسخ به این سوال که آیا شما با منتقدانی که می‌گویند برجام «هیچ دستاوردی نداشت» موافقید؟ گفت: «اگر بخواهیم بگوییم که برجام توفیقی داشت، اولین توفیق‌های آن باید رسیدن به اهداف تعریف شده‌اش باشد. یکی از اهداف این بود که از زیر فشار شورای امنیت خارج شویم. دیگری این بود که حداقلی از غنی‌سازی در کشور ادامه پیدا کند. این اهداف با برجام ممکن شد. اما مساله اولی و هدف اصلی از برجام لغو تحریم‌ها بود. ما به اصلی‌ترین هدف تعریف شده برجام که لغو تحریم‌ها بود دست نیافتیم. دشمن نیز برجام را زیر پا گذاشت. نرسیدن به این هدف یک خسارت بزرگ بود. نه تنها تحریم‌ها لغو نشد، بلکه امریکا با کمال وقاحت تعهداتش را نقض کرد و روز به روز به تحریم‌هایش افزود. اروپایی‌ها به تعهدات‌شان برای لغو تحریم‌ها عمل نکردند، وعده دادند یک ساز و کار تحقیرآمیز و توهین‌آمیز به اسم اینستکس برای مبادله با ایران ایجاد کنند که حتی آن را هم عملی نکردند. پس اگر پیروزی را با میزان تحقق اهداف تعریف شده و منتظر بسنجیم، پیروز نشده‌ایم.» وی افزود: «البته حرف‌های دیگری هم بود، آقای روحانی گفتند که برجام باعث شد خطر جنگ از ایران دور شود. قبول دارم که تا حدودی امکان جنگ با این توافق دیپماتیک کم شد، اما من معتقد نیستم که اگر برجام نبود لزوما جنگ می‌شد یا حالا که برجام هست هیچ جنگی رخ نخواهد داد. منافع دیگری هم بودند که در مقابل تحریم‌ها و مساله هسته‌ای مسائل درجه دوم و مقطعی محسوب می‌شد، مثل آزادی تجارت، بازگشت بخشی از پول‌های بلوکه شده و از این مسائل. منصفانه اگر نگاه کنیم، بخشی از این منافع در برجام تامین شد.» توکلی تاکید کرد: «اشتباه بزرگ دولت روحانی این بود که همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد برجام گذاشت. از آب خوردن گرفته تا تحریم، جنگ و صلح را منوط به برجام کرد و، چون همه این‌ها یکجا رخ نداد و این باعث شد که برجام برای دولت روحانی به یک شکست بدل شود.»

این فعال سیاس اصولگرا درباره مذاکره با آمریکا نیز گفت: «من یک جمله را در دهه شصت گفتم که مشهور شد. مذاکره با امریکا نه شراب است که حرام باشد و نه نماز است که واجب باشد. مذاکره با امریکا و حتی هر دشمنی بزرگ‌تر و بدتر از آن منوط است به حفظ مصالح و کرامت مسلمانان. باید ببینیم وضعیت چه اقتضا می‌کند. شاید با بزرگ‌ترین دشمنان هم لازم باشد مذاکره کرد و گاهی ضروری باشد که گفت‌وگویی انجام نشود. اما اگر سوال این است که آیا الان وقت مذاکره است؟ قطعا نه! قرار است سر چه چیز مذاکره کرد؟ او که زیر تعهداتش زده‌است، تمام آنچه در مذاکرات قبلی پذیرفته را نقض کرده‌است، دیگر سر چه چیزی مذاکره کنیم؟ وقتی طرف‌مان آدم نیست، چرا مذاکره کنیم؟ اگر سرش را بیندازد پایین و عین بچه آدم بیاید مذاکره کند می‌شود مذاکره کرد، اما مادامی که رفتار امریکا این‌گونه است، وقت مذاکره نیست. من با ماهیت مذاکره مشکلی ندارم، اما در شرایط کنونی مذاکره را صلاح و مفید نمی‌دانم.»