«صفر تا صد مالیات»
به طور کلی مالیات به دو قسمت تقسیم میشود، مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم. مالیات مستقیم شامل مالیات بر دارایی، مالیات بر درآمد میشود و مالیات غیر مستقیم شامل حقوق و عوارض گمرکی، سود بازرگانی، حق ثبت، مالیات بر مصرف و فروش، مالیات بر ارزش افزوده، میشود.
1-مالیات مستقیم
الف) مالیات بر دارایی:
مهمترین نوع مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث است و مالیاتی است که از اموال و دارایی شخص بعد از فوت، دریافت میشود. در اصل، زمانی که اموال شخص متوفی قرار است بین وراث تقسیم شود، دولت از دارایی و ثروت در حال انتقال مالیات می‌گیرد. واین مبلغ بر اساس ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم تعیین میشود.
ب) مالیات بر درآمد:
در این نوع از مالیات، درآمد افراد و شرکت‌ها مبنای مالیات است مالیات بر درآمد اشخاص مهمترین نوع مالیات است. بدین صورت که تجار و شرکت های تجاری باید در انتهای هر سال مالی ، میزان درآمد ، سود و زیان ، هزینه ها و ... را به مرجع مربوطه یعنی سازمان امور مالیاتی کشور اعلام نمایند. در اصل این یک کارنامه‌ی مالیاتی است که هر ساله، شرکت‌های تجاری و تجار به اداره مالیات می‌دهند. به این کارنامه، اظهار نامه مالیاتی می‌گویند.
این اظهارنامه ها در خصوص اشخاص حقیقی باید حداکثر تا 31 تیر ماه هر سال، برای اداره‌ی مالیات ارسال شود. اظهارنامه مالیاتی هرسال برای همان سال تنظیم میشود.
در خصوص اشخاص حقوقی اگر سال مالی شرکت در اساسنامه با سال مالیاتی متفاوت است، درآمد سال مالیاتی به موجب اساسنامه شرکت مبنای تعیین مالیات قرار داده می شود .
شهرداری‌ها و سازمان‌های زیر مجموعه، کلیه سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنندکارگران، صیادان، عشایر، شرکت های نعاونی دانش آموزی و دانشجویان مستلزم تنظیم اظهارنامه مالیاتی نیستند.
چطور میشود اظهار نامه مالیاتی تنظیم کرد؟
تا سال 1391 اظهارنامه ها به صورت کاغذی، توسط فرم های مخصوص انجام میشد. از سال 1391 به بعد، به دلیل پرهزینه بودن و زمان‌بر بودن این روش، شرکت‌ها می‌توانند اظهار نامه مالیاتی خود را به صورت اینترنتی در اختیار اداره‌ی مالیات قرار دهند. اما امروزه روش های ساده‌تر و قابل اعتماد‌تری برای انجام این کار وجود دارد. شرکت های حسابداری معتبر مانند شرکت حسابداری تدبیر حساب ، امروزه تمام مسئولیت‌های مالی و مالیاتی شرکت‌ها از جمله ارسال اظهارنامه مالیاتی را به عهده می‌گیرد. حتی اگر شرکت ها نیاز به مشاور داشته باشند، متخصصان در شرکت حسابداری تدبیر حساب می‌توانند مشاوره مالی تخصصی را هم به مشتریان خود ارائه دهند. در این روش علاوه بر مقرون به صرفه بودن ، در زمان هم صرفه جویی میشود. مضاف بر اینکه دیگر در شرکت ها دغدغه‌ی پرداخت مالیات و یا استخدام یک نیروی جدید برای انجام محاسبات مالیاتی وجود نخواهد داشت.
2- مالیات غیر مستقیم
مالیات‌هایی که پرداخت‌کننده آن مشخص نباشد و تحقق مالیات آن بستگی به یک قسمت از فعالیت‌های اقتصادی افراد داشته باشد را مالیات‌های غیرمستقیم گفته میشود که دارای انواع مختلفی است. از مهمترین آن در کشور ما، حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر مصرف و فروش و مالیات بر ارزش افزوده است.
الف) حقوق و عوارض گمرکی
این نوع مالیات درواقع مالیات هر کشور برای صادرات و واردات کالاهای مختلف است که با نام «تعرفه‌های گمرکی» نیز عنوان میشود. این نوع از مالیات‌ها اصولا تابع سیاست‌های کلان بازرگانی و شرایط اقتصادی کشورها است علاوه بر اینکه یکی از راه‌های درآمدزایی دولت‌ها می‌باشد، معمولا برای حمایت از صنایع داخلی نیز به کار گرفته میشود.
ب) مالیات بر مصرف و فروش
مالیات بر مصرف مالیاتی است که مصرف‌کنندگان کالاهای خاص در زمان خرید آن کالا (به‌همراه قیمت کالا) پرداخت می‌‌کنند. به این ترتیب هر کس که میزان بیشتری از آن کالا مصرف کند، درنهایت مالیات بیشتری نیز پرداخت می‌‌کند. گرچه این نوع مالیات نهایتا به‌وسیله‌ی مصرف‌کننده‌ی نهایی پرداخت میشود، اما وظیفه‌ی قانونی پرداخت آن به دولت به‌عهده‌ی تولیدکنندگان و فروشندگان است.
پ) مالیات بر ارزش افزوده
منظور از مالیات بر ارزش افزوده، تفاوت بین کالا و خدمات عرضه‌شده با ارزش کالا و خدمات خریداری‌شده در دوره‌ای مشخص است. مالیات بر ارزش افزوده، عرضه‌ی کالاها و خدمات و همچنین صادرات و واردات آنها را شامل میشود. مالیات بر ارزش افزوده چند مرحله‌ای است و در مراحل مختلف (تولید، واردات و توزیع) از هر فعال اقتصادی به فعال اقتصادی دیگر انتقال پیدا می‌‌کند، اما درنهایت هزینه‌ی آن از مصرف‌کننده‌ی نهایی دریافت میشود.