کرونا چه زمانی وارد ایران شد؟
وزیر بهداشت گفت:چند تکلیف قانونی در مواد قانونی ۳۴، ۳۵، ۳۶ و ۳۸ برنامه پنجم و مواد ۷۲ تا ۷۴ برنامه ششم توسعه از جمله پرونده الکترونیک سلامت، پزشکی خانواده، نظام ارجاع و راهنما‌های بالینی داشتیم که مغفول مانده بود.
خبرگزاری تسنیم: دکتر سعید نمکی در نخستین جلسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم با بیان این مطلب اظهار کرد: با وجود مدیریت چندین پدیده در سال ۹۸ از جمله سیلاب‌های ابتدای سال، بسیج ملی کنترل فشار خون، آنفلوآنزای H۱N۱ و کرونا، اما توانستیم ارزبری واردات دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه را بیش از ۶۰۰ میلیون دلار کاهش دهیم. در سال گذشته ۲۵ درصد واردات دارو و تجهیزات پزشکی را کاهش و ۳۰ درصد تولید داخلی را افزایش دادیم.
جلوگیری از واردات دارای مشابه داخلی
وی افزود: از واردات هر دارو و تجهیزات پزشکی که تولید داخلی داشت، جلوگیری کردیم البته ترکش‌هایی را نیز تحمل کردیم، اما خدا کمک کرد و در راستای سیاست‌ها و فرمایشات مقام معظم رهبری، توانستیم این حرکت را به پیش ببریم.
مغفول ماندن حوزه بهداشت و پیشگیری در طرح تحول نظام سلامت
وزیر بهداشت با اشاره به مغفول ماندن حوزه بهداشت و پیشگیری در طرح تحول نظام سلامت، اضافه کرد: چند تکلیف قانونی در مواد قانونی ۳۴، ۳۵، ۳۶ و ۳۸ برنامه پنجم و مواد ۷۲ تا ۷۴ برنامه ششم توسعه از جمله پرونده الکترونیک سلامت، پزشکی خانواده، نظام ارجاع و راهنما‌های بالینی داشتیم که مغفول مانده بود. در برنامه زمان‌بندی کوتاه توانستیم پرونده الکترونیک سلامت را برای حدود ۸۳ میلیون ایرانی ایجاد کنیم و این ریل‌گذاری و زیرساختی شد که توانستیم در مدیریت کرونا به‌خوبی از آن بهره ببریم همچنین در حوزه درمان ۶۴۰ راهنمای بالینی تدوین و ابلاغ شد.
نمکی بیان کرد: سال گذشته اولین سالی بود که ما توانستیم در بیمه سلامت و تأمین اجتماعی، کمتر از سقف بودجه مصوب، هزینه کنیم که بخش عمده‌ای از آن از طریق اعمال راهنما‌های بالینی بود که از طریق معاونت درمان تدوین و ابلاغ شد.
موفقیت‌های بسیج ملی کنترل فشارخون
وی خاطرنشان کرد: یکی از گرفتاری‌های جدی کشور ما و همه کشورها، بیماری‌های غیر واگیر است. سال ۹۷ در کشور از حدود ۳۸۰ هزار مورد مرگ، ۳۱۳ هزار مورد مربوط به بیماری‌های غیر واگیر و ۹۷ هزار مورد ناشی از فشارخون بالا یا عوارض ناشی از آن بود در این زمینه بسیج ملی کنترل فشارخون در کشور اجرا شد. در این طرح هدف‌گذاری کردیم که ۵۰ درصد از جمعیت ۳۰ تا ۷۰ ساله معادل ۲۰ میلیون نفر را از نظر فشارخون سنجش کنیم، اما به لطف خدا و همکاری مردم و سازمان‌های همکار، فشارخون بیش از ۳۰ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر سنجیده و حدود دو میلیون و ۷۰۰ هزار مورد جدید پرفشاری خون در کشور، شناسایی شدند که از بیماری خود، خبر نداشتند.
داستان شروع کرونا
وزیر بهداشت یادآور شد: اولین مورد از کرونا ۱۹ دسامبر در چین پیدا شد و چینی‌ها اعلام کردند که پنومونی ناشناخته‌ای پیداکرده‌اند و ۹ ژانویه اعلام کردند که توانسته‌اند این ویروس را تشخیص بدهند بنده همان روز‌ها و در دی‌ماه همکارانم را دعوت کردم و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دادیم. برای بنده به‌عنوان یک ایمونولوژیست که در این رشته ۳۲ سال معلمی کرده‌ام، کاملاً مشخص بود که این ویروس، جدید و با ماهیت جدید است و ممکن است همه جهان را گرفتار کند.
به همکارانم توصیه کردم که کرونا را ساده در نظر نگیرند
نمکی یادآور شد: از روز‌های اول به همکارانم توصیه کردم که اصلاً این ویروس را ساده در نظر نگیرید و مانند سارس و مرس به آن نگاه و تصور نکنید که شاید در فصل گرم، کاهش پیدا کند. از دید من این ویروس، عجیب است و اسم آن را شتر گاو پلنگ گذاشتم که هم می‌تواند شاخ و لگد بزند و هم می‌تواند بدَرَد. از همان روز‌ها شروع به آماده کردن دانشگاه‌ها، ارسال پیامک برای مردم، ایجاد تخت کافی در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی کشور و تدوین پروتکل‌ها برای فاصله‌گذاری و اقداماتی همچون تعطیل کردن پرواز‌ها به مقصد چین کردیم.
وی گفت: در روز‌های اول در ۳۶ مرز کشور و بعد بیش از ۱۳۰ مرز زمینی، هوایی و دریایی کشور از نظر کنترل علائم بیماران احتمالی، اقدامات بسیار ارزنده‌ای توسط نیرو‌های بهداشتی انجام و گیت‌هایی برای کنترل نصب شد. بعد از اپیدمی در گیلان و قم، تعداد محدودی کیت آزمایشگاهی از طریق سازمان جهانی بهداشت به‌صورت دستی برای ما ارسال شد. از دکتر بیگلری در انستیتو پاستور و خانم دکتر مختاری آزاد در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران خواستیم که کیت تشخیصی PCR در کشور طراحی شود و خوشبختانه این کار به‌خوبی ساماندهی شدند و ۵۷ دانشجویی که از ووهان به ایران بازگشتند و دو هفته در قرنطینه بودند، با همین کیت‌ها آزمایش شدند.
نخستین موارد کرونا در ایران
وزیر بهداشت اظهار داشت: ۲۹ بهمن سال گذشته به بنده خبر دادند که دو مورد عفونت ریه در قم پیدا شده و بلافاصله در روز چهارشنبه ۳۰ بهمن در هیئت دولت اعلام کردم که به نظر می‌رسد این دو مورد، مشکوک به کرونای جدید هستند. بعد از انجام تست‌های تشخیصی در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و پس از آن در انستیتو پاستور و مثبت شدن این موارد، در فاصله دو روز مانده به انتخابات، این خبر را اعلام کردیم.
مدارک و مستندات بیماری‌های تنفسی آبان، آذر و دی را بررسی کردیم
نمکی افزود: بعضی افراد ممکن است بگویند که ویروس کرونا از آذرماه در کشور وجود داشته که باید بگویم مدارکی را در اختیار دارم که ارائه خواهم کرد. تمام نمونه‌ها موارد بیماری‌های تنفسی که در آبان، آذر و دی‌ماه در کشور به‌ویژه در قم و گیلان بودند در انستیتو پاستور و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با تست PCR بررسی شدند و فقط ۴ مورد از آن‌ها مثبت شد که مربوط به ۲۳ بهمن‌ماه به بعد بود.
مغلطه برخی افراد علیه ایران
وی تأکید کرد: متأسفانه برخی افراد در مورد ایران مغلطه‌های زیادی کردند. ابتدا گفتند جمهوری اسلامی نمی‌تواند کرونا را مدیریت کند بعد که دیدند مدیریت کردیم، گفتند آمار‌های ایران غیرواقعی است بعد از آن گفتند کرونا قبل از بهمن و دی‌ماه در کشور بوده و کتمان شده است. متأسفانه همانند زمان دفاع مقدس که برخی از دشمنان داخلی گرای رزمندگان ما را به صدام و نیرو‌های بعث می‌دادند، در شرایط کرونا مشکل ما فقط بیماری نبود بلکه فضای بسیار مسموم تبلیغاتی توسط رسانه‌های بیگانه و برخی افراد هم در داخل کشور با بهانه دفاع از حقوق مردم، نظام را آماج برخی حملات قرار دادند.
طراحی دو فاز برای مدیریت کرونا در کشور
وزیر بهداشت تصریح کرد: در مدیریت کرونا، دو فاز را طراحی کردیم. اولین فاز، دفاع جانانه در برابر کرونا بود و می‌دانستیم که موج کرونا، سنگین است. متأسفانه در روز‌های اول، جلوه فریبنده‌ای از کووید ۱۹ به دنیا ارائه شد و شاید این ویروس در هر اقلیم، ژن، نژاد و سرزمینی ممکن است رفتار متفاوتی داشته باشد، اما همه فکر می‌کردند که این ویروس در حد سرماخوردگی است و تعدادی از مردم را گرفتار می‌کند، اما ما به بدترین شکل فکر کردیم و اگر یک نسیم بود، آن را طوفان در نظر گرفتیم و خودمان را در دفاع از این بیماری، آراستیم.
ویژگی‌های مدیریت کرونا در ایران
نمکی یادآور شد: از ابتدای شیوع کرونا در کشور یک بیمار در ایران سراغ ندارید که در اوج بیماری، پشت در بیمارستانی معطل مانده باشد. حتی یک تبعه افغانی بدون کارت اقامت هم نبود که او را نپذیرفته باشیم. یک کارتن خواب در کشور نمی‌توانید پیدا کنید که بگویند بردند پشت در بیمارستان و رها کردند و از بین رفت. حتی یک سالمند هم به دلیل فراهم نبودن امکانات و اولویت دادن به جوانان، همانند برخی کشور‌های اروپایی و آمریکا برای بستری، جان خود را از دست نداد.
وی افزود: خوشبختانه فاز اول کرونا به‌خوبی مدیریت شد، اما می‌دانستیم که این فاز سنگین، فشار زیادی به نیرو‌های بهداشتی و درمانی وارد می‌کند به همین دلیل فاز دوم را طراحی کردیم و سیاست اصلی ما به جای دفاع در برابر ویروس، حمله به آن بود. طرح بسیج ملی مبارزه با کرونا را طراحی کردیم و در این طرح از نیرو‌های بسیج که در طرح‌های سال‌های گذشته تجربه استفاده از آن‌ها را داشتیم، استفاده کردیم. در این مرحله توانستیم حدود ۷۸ میلیون نفر را رصد، افراد دارای علائم و در مرحله بعد افراد در تماس با آن‌ها را شناسایی کنیم و با این طرح، بار بیمارستان‌ها به‌شدت کاهش یافت و بیماران بستری، بیشتر مورد رسیدگی قرار گرفتند و مرگ‌ومیرها، کاهش یافت.
آمریکا، انگلیس و ایران چقدر اعتبار برای مدیریت کرونا در نظر گرفتند؟
وزیر بهداشت افزود: ایران تنها کشوری است که هم با تحریم و هم با گرفتاری‌های مالی و اقتصادی روبروست. آمریکایی‌ها ۱۱۱ میلیارد دلار و انگلیسی‌ها ۲۲ میلیارد پوند فقط برای بخش سلامت و مقابله با کرونا هزینه کردند، اما در ایران با موافقت مقام معظم رهبری حدود یک میلیارد یورو برای مقابله با کرونا در نظر گرفته شد که بعد از سه ماه و نیم کمتر از ۳۰ درصد از آن را دریافت کرده‌ایم که سه هفته پیش در بین دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی توزیع شد.
به‌جای حمایت اقتصاد از سلامت، ما از اقتصاد حمایت کردیم
نمکی خاطرنشان کرد: یکی از کار‌هایی که علاوه بر مضایقه مالی بر ما فشار می‌آورد این بود که می‌گفتند اقتصاد کشور در فشار است و به جای اینکه اقتصاد از حوزه سلامت حمایت کند، ما از اقتصاد حمایت کردیم. با همکارانمان شبانه‌روز پروتکل‌های بازگشایی مشاغل و صنایع را نوشتیم و برای ۱۳۰۰ حرفه، پروتکل بهداشتی تحت عنوان فاصله‌گذاری هوشمند نوشتیم و ابلاغ کردیم.
پیک دوم کرونا در کشور نداریم بلکه گردش پیک اول کرونا در استان‌های مختلف است
وی اضافه کرد: علیرغم تذکراتی که می‌دادیم در برخی استان‌ها، مردم دچار بی‌خیالی شدند و مدیران نیز فکر کردند که هرروز باید بازگشایی‌ها را افزایش دهیم تا اینکه در استان‌هایی مثل خوزستان خیز‌های جدید بیماری را مشاهده می‌کنیم. آنچه امروز در برخی استان‌ها مشاهده می‌شود، پیک دوم کرونا نیست بلکه گردش پیک اول در استان‌های مختلف است. در برخی استان‌ها، آلودگی به ویروس در بین مردم، کمتر از ۵ درصد بود و مسلم بود که در کشوری به پهناوری جمهوری اسلامی که به‌اندازه ۱۰ تا ۱۲ کشور اروپایی وسعت دارد، چرخش بیماری مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
وزیر بهداشت افزود: امروز در استان‌هایی مانند کردستان، آذربایجان غربی، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و کرمانشاه در اوج پیک اول قرار داریم و در روز‌های اخیر از موج بیماری عبور خواهیم کرد و در استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی، فارس و خراسان رضوی ممکن است در روز‌های آینده پیک بیماری را تجربه کنیم.
فساد، موریانه نظام است
نمکی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: یکی از آرزو‌های من، نظارت دقیق مجلس و کمک به مبارزه با فساد در دستگاه‌های مختلف است. از روز اول هم گفته که فساد موریانه نظام است که چارچوب آن را می‌خورد و باعث عدم شفافیت با مردم می‌شود. اگر مردم به نظام بی‌اعتماد شوند، کار ما تمام است و مردم فرقی بین مجلس مطالبه گر و دولت خدمتگزار قائل نمی‌شوند. اگر با مردم با شفافیت صحبت کنیم، نتیجه آن همان می‌شود که در روز ۱۳ فروردین به طبیعت نرفتند درحالی‌که در تاریخ ایران، بی‌سابقه بوده است.
وی تأکید کرد: بنده استقبال می‌کنم که نمایندگان مجلس برای زدودن فساد به کمک وزارت بهداشت بیایند. اولین روز سرپرستی‌ام در وزارت بهداشت جلوی واردات دارو‌هایی را گرفتیم که ۵ تا ۱۰ تولیدکننده داخلی داشت و قیمت این محصولات هم ۵ تا ۱۰ برابر تولید داخلی بود.
وزیر بهداشت گفت: یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران در شرایط تحریم و شیوع کرونا این بود که در کمتر از دو ماه از یک واردکننده اقلام حفاظت فردی و تجهیزات پزشکی مورد نیاز به یک صادرکننده تبدیل شدیم. با خودم پیمان بسته‌ام که اجازه ندهم برای تولیدکننده داخلی، رقیب خارجی ایجاد شود. بنده از همه نمایندگان برای مقابله با موج منفعت‌طلبی در حوزه سلامت و فساد، دعوت می‌کنم؛ از طرفی پرونده‌های فساد را با رئیس قوه قضاییه و دادستان کل کشور در میان می‌گذارم، اما هوچی گری نمی‌کنم و از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز می‌خواهم که هیئتی از نمایندگان برای بررسی عملکرد وزارت بهداشت در این زمینه تشکیل شود.
به‌کارگیری نیرو‌های پرستاری که در کرونا کمک کردند
نمکی در خصوص به‌کارگیری نیرو‌های پرستاری که در مبارزه با کرونا به کمک حوزه سلامت آمدند، گفت: در مورد این نیرو‌های ناجوانمردی است که مانند کارگر با آن‌ها برخورد کنیم و بگوییم که از فردا دیگر به شما نیازی نداریم. ما به آن‌ها قول دادیم و پیگیری هم می‌کنیم، چون به آن‌ها نیاز داریم.
وی خاطرنشان کرد: دستور دادم که اولویت اصلی استخدام‌های آینده با نیرو‌هایی باشد که در این روز‌های سخت در کنار ما و مردم بودند. مجوز به‌کارگیری ۱۰ هزار پرستار و اخیراً سه هزار پرستار را گرفته‌ایم، اما اولویت اصلی با نیرو‌هایی است که در دوران کرونا کارکرده‌اند.
پرداخت معوقات نیرو‌های درمانی
وزیر بهداشت تصریح کرد: روزی که به وزارت بهداشت آمدم، کارانه به نیرو‌های درمانی با معوقات ۱۷ تا ۲۴ ماهه پرداخت می‌شد، اما مطالبات ۱۳ هزار میلیارد تومانی از تأمین اجتماعی و ۵ و نیم هزار میلیارد تومانی از بیمه سلامت، سال گذشته به تعادل رسید و معوقات پرداخت کارانه‌ها از ۲۴ و ۱۸ ماه به ۶ و ۷ ماه رسید و امیدواریم این تأخیر به دو و سه ماه برسد. البته کارانه و اضافه‌کار را از هم جدا کردیم و اضافه‌کار به همراه حقوق، هر ماه به حساب کارکنان واریز می‌شود.
در مدیریت کرونا، ساختار نظام شبکه به کمک ما آمد
نمکی بیان کرد: در مدیریت کرونا علاوه بر همراهی دستگاه‌ها و تلاش وافر نیرو‌های بهداشتی و درمانی، ساختار نظام شبکه به کمک ما آمد. در استان خوزستان در کمتر از ۴۸ ساعت ۱۷۰ تخت ICU اضافه کردیم. همچنین تقویت و توسعه شبکه بهداشتی و درمانی ایجاد CDC برای دیده‌بانی بیماری‌های کشور از مهم‌ترین برنامه‌های ما در آینده است.
بدترین حالت را در حوزه سلامت در نظر می‌گیریم
وی اظهار داشت: همواره ما بدترین حالت را در حوزه سلامت در نظر می‌گیریم. در فصل پاییز نگران هم‌زمانی و همپوشانی آنفلوآنزا و کرونا هستیم و در این زمینه، تمرکز اصلی ما بر روی گروه‌های پرخطر شامل سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای است. در این زمینه حدود ۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر که در گروه پرخطر هستند، شناسایی‌شده‌اند که باید تسهیلاتی را برای آن‌ها در نظر بگیریم و خطر انتقال ویروس در آن‌ها را به‌شدت کاهش دهیم.
وزیر بهداشت تأکید کرد: امسال یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصادی بعد از انقلاب اسلامی ایران است و هر قدر وفاق، همدلی، هم افزایی و هماهنگی بیشتر باشد، در مقابل توطئه‌هایی که دشمنان برای ما طراحی کرده‌اند، موفق‌تر خواهیم بود.