صدای ایران در «داووس»

محمد جواد ظریف به عنوان معاون راهبردی رئیس‌جمهوری ایران در «پنجاه و پنجمین مجمع جهانی اقتصاد» داووس سوئیس حضور یافته است تا تبیین کننده سیاست جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان باشد. رایزنی‌های او با مقام‌های حاضر در این نشست جهانی گرچه تا حدودی تحت تأثیر چالش‌های مهمی همچون پرونده هسته‌ای قرار دارد، اما در اصل ذیل یکی از شعارهای اصلی دولت مسعود پزشکیان یعنی تنش‌زدایی و ارتباط فعال و متوازن با جهان تعریف می‌شود. چه، تحقق این ایده فارغ از دیپلماسی پویا و پرتحرک ممکن نیست. ظریف در راستای اجرای این مأموریت، هدف مهم خود در سفر کاری‌اش به شهر کوهستانی داووس سوئیس را در راستای تلاش برای بی‌اثرکردن روایت ایران‌ستیزان و ترمیم ارتباط با قدرت‌های فرامنطقه‌ای در چهارچوب تحکیم و توسعه نفوذ منطقه‌ای ایران برگزید و کوشید برای تحقق این مهم تصویر روشنی از اهداف و خواسته‌های اصولی ایران به نمایش بگذارد. با ابتنا بر چنین هدفی بود که او در نشست رسمی «داووس»، گردهمایی مشترک با حضور وزرای امورخارجه منطقه و تعدادی از وزرای امورخارجه کشورهای خارج از منطقه و همچنین گفت‌و‌گو با فرید ذکریا در پنل «گفت‌وگو درباره ایران» تأکید کرد که «ایران تهدیدی برای امنیت جهانی نیست و برخی کشورها تلاش می‌کنند تا با استفاده از ابزارهایی مانند ایران‌هراسی، تصویر نادرستی از این کشور ارائه دهند».

پنجاه و پنج سال پیش که کلاوس مارتین شواب استاد دانشگاه ژنو ایده برگزاری اجلاس داووس را به عنوان رویدادی بین‌المللی برای  گردهمایی فعالان و مدیران اقتصادی بنا نهاد شاید گمان نمی‌کرد که این اجلاس به محلی برای شکل‌دهی به سیاست‌های بین‌المللی و همکاری‌های سیاسی جهانی مبدل شود.

هرچند از سال 1974 که رهبران دولت‌ها برای اولین بار رسماً در این اجلاس شرکت کردند تا سال 2001 لحظات قابل توجهی از تعاملات سیاسی و منحصر به فرد روابط بین‌المللی در این اجلاس ثبت شد و رویدادهای مهمی نظیر اعلامیه 1988 داووس بین ترکیه و یونان برای کاهش تنش یا دیدار نلسون ماندلا با رئیس‌جمهوری نظام آپارتاید آفریقایی جنوبی در 1992 در این اجلاس رقم خورد اما در آن 3 دهه موضوع اقتصاد کماکان اولویت اول این اجلاس بود.

رخداد 11 سپتامبر 2001 اما سبب شد تا این اجلاس برای اولین بار در نیویورک برگزار شود و نمادی از تغییر رویکرد داووس به سمت پرداختن به موضوعات مرتبط با امنیت جهانی باشد؛‌ دوره‌ای که از قضا همزمان شدن آن با مشارکت فعال ایران در اجلاس‌های بین‌المللی مصادف شد و ایران بعد از حدود 2 دهه دوری از مجامع بین‌المللی در دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، راهبرد تنش‌زدایی و تعامل مجدد با جامعه جهانی را برگزید. در این دوره بود که ایران برای نشان دادن تعهد به اصلاحات اقتصادی و همکاری‌های بین‌المللی و بحث در مورد ثبات منطقه‌ای و همکاری اقتصادی منطقه‌ای، داووس را به فرصتی برای تأمین منافع ایران و تقویت همکاری‌های بین‌المللی تبدیل کرد؛ فرصتی که به نظر می‌رسد در اجلاس امسال از سوی دولتمردان ایران مورد توجه واقع شده تا در فاصله 5 روزه اجلاس از 20 تا 25 ژانویه با حضور در جمع مقامات و رهبران جهانی دیدگاه‌های ایران را درباره مسائل کلیدی جهان و منطقه مطرح کنند.

پیشنهاد میزبانی نشست‌های منطقه‌ای داووس در ایران

 معاون راهبردی رئیس‌جمهوری در حاشیه اجلاس داووس دیدارهای متعددی با مقامات کشورها و نهادهای سیاسی و اقتصادی دنیا نیز داشت. ظریف در یکی از مهم‌ترین دیدارهای خود روز سه‌شنبه با عبداللطیف رشید، رئیس‌جمهوری عراق، درباره راهکارهای تقویت همکاری‌های دوجانبه رایزنی کرد. در این دیدار، دو طرف با بررسی چهارچوب‌های همکاری ایران و عراق بر لزوم توسعه روابط در حوزه‌هایی مانند امنیت، اقتصاد، انرژی و محیط‌ زیست تأکید کردند.

عبداللطیف رشید نیز با اشاره به روابط تاریخی و فرهنگی میان دو کشور، بر اهمیت تقویت همکاری‌ها برای تحکیم ثبات منطقه‌ای و تأمین آینده‌ای بهتر برای ملت‌ها تأکید کرد. وی هماهنگی دیدگاه‌ها در سطح بین‌المللی را برای ایجاد ثبات و امنیت ضروری دانست. ظریف نیز بر تعهد ایران به گسترش همکاری‌های مشترک تأکید و تلاش برای پیشرفت و رفاه دو ملت را از اولویت‌های اصلی جمهوری اسلامی عنوان کرد.

اسپن بارث آید، وزیر امور خارجه نروژ دومین مقام سیاسی دولتی بود که ظریف در داووس با او دیدار کرد و طرفین درباره تحولات غرب آسیا و راه‌های گسترش روابط دوجانبه تبادل نظر کردند. ظریف در این دیدار از موضع نروژ در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی و حمایت این کشور از آرای دادگاه بین‌المللی کیفری (ICC) و دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) قدردانی کرد. دو طرف همچنین بر اهمیت تقویت همکاری‌های دوجانبه برای تأمین صلح و ثبات منطقه‌ای تأکید کردند.

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری همچنین با بورگه برنده، رئیس مجمع جهانی اقتصاد نیز دیدار و گفت‌و‌گو کرد. در این ملاقات، دو طرف در خصوص همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و مجمع جهانی اقتصاد تبادل نظر کردند. رئیس مجمع جهانی اقتصاد با اشاره به توانمندی‌های ایران در زمینه زیرساخت‌های قوی و نیروهای با تجربه، پیشنهاد کرد که نشست‌های منطقه‌ای داووس در ایران برگزار شود یا ایران در اجلاس‌های منطقه‌ای با مشارکت تجار و بخش خصوصی و اتاق بازرگانی حضور داشته باشد. وی از مقام‌های سیاسی و اقتصادی ایران برای حضور در اجلاس ماه ژوئن که در شهر چیانگ جنگ چین، برگزار می‌شود دعوت کرد و در ادامه نیز مقرر شد هیأتی از بخش خصوصی و اتاق بازرگانی به ریاست معاونت فناوری رئیس‌جمهوری در این اجلاس شرکت کنند.

در ادامه دیدارهای ظریف در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد(داووس ۲۰۲۵)، معاون راهبردی رئیس جمهوری با الکساندر ووجیچ، رئیس‌جمهوری صربستان دیدار و پیرامون تحولات آسیای غربی رایزنی کرد. ظریف در این دیدار با تأکید بر لزوم حل اساسی و بنیادین بحران فلسطین، عدم توجه جدی به ریشه‌های بحران را عامل استمرار بحران در منطقه عنوان کرد.

همچنین به منظور بررسی تحولات اخیر و چشم‌انداز آینده آسیای غربی و شمال آفریقا، جلسه‌ای با حضور معاون راهبردی رئیس‌جمهوری ایران و وزرای امورخارجه منطقه و تعدادی از وزرای خارجه کشورهای خارج از منطقه برگزار شد و جواد ظریف به عنوان دومین سخنران این نشست مواضع کشورمان را به تفصیل تشریح کرد.

توضیح سخنگوی وزارت خارجه درباره حواشی حضور معاون راهبردی رئیس‌جمهوری در مجمع جهانی اقتصاد

ظریف در داووس هیچ گونه دستور کار مذاکراتی ندارد

اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه در مصاحبه با روزنامه ایران راجع به حواشی مطرح‌شده در مورد شرکت محمدجواد ظریف در اجلاس داووس گفت: معاون محترم راهبردی رئیس‌جمهوری بنا به دعوت رسمی برگزارکنندگان، در اجلاس مزبور شرکت کرده است. ایشان به عنوان یک اندیشمند و صاحب‌نظر در حوزه روابط بین‌الملل و نیز به عنوان متولی امور راهبردی و اندیشکده‌ای ریاست جمهوری، از این فرصت برای تبیین و روشنگری مواضع و دیدگاه‌های کشورمان استفاده خواهند کرد.

بقایی تصریح کرد: اجلاس سالانه داووس یک رویداد رسمی سازمان مللی یا بین‌الدولی نیست و بر همین اساس طیف متنوعی از اشخاص حقیقی و حقوقی دولتی و غیردولتی در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، رسانه‌ای و اندیشه‌ورزی در جلسات مختلف آن شرکت می‌کنند‌.

وی با اشاره به توضیحات معاون مدیرکل رسانه معاونت راهبردی رئیس‌جمهوری در مورد دیدارها و ملاقات‌های دکتر ظریف در داووس، تصریح کرد: در این سفر هیچ‌گونه مذاکره‌ای در دستور کار نیست و اساساً هر نوع مذاکره با طرف‌های خارجی در مورد موضوعات مهم سیاست خارجی مستلزم طی روندهای مشخص تصمیم‌گیری در مراجع عالیه نظام و اجرای آن توسط وزارت امور خارجه است. لازم به ذکر است طی سه دهه گذشته علاوه بر برخی وزرای امور خارجه، مقام‌های مختلفی از جمهوری اسلامی ایران، از جمله شهردار وقت تهران (۱۳۸۶)، مشاور عالی رئیس‌جمهوری (۱۳۸۶)، رئیس دفتر وقت رئیس‌جمهوری یازدهم (۱۳۹۴) و وزیر امور اقتصادی و دارایی وقت (۱۳۷۱) در اجلاس‌های سالانه داووس شرکت داشته‌اند.

روزنامه ایران