دلهره اتمی در اروپا
به‌روزرسانی دکترین هسته‌ای روسیه، بار دیگر نگرانی‌های دوران جنگ سرد را پیش روی غرب قرار داده است، به طوری که پس از سال‌ها، موضوع استفاده از «تلفن قرمز» مطرح شده و کشور‌های اروپایی اقدامات دفاعی و تعطیلی سفارتخانه‌های خود را در کی‌یف در دستور کار قرار داده‌اند. ضمن اینکه بنابر یکی از تازه‌ترین نظرسنجی‌ها، درصد قابل‌توجهی از مردم اوکراین خواستار پایان جنگ هستند.
ولادیمیر پوتین روز سه‌شنبه فرمانی را برای به‌روزرسانی دکترین هسته‌ای روسیه امضا کرد و برای نخستین بار چنین سندی را در توضیح سیاست خود بر سر تسلیحات هسته‌ای منتشر می‌کند. این اقدام که تکانه شدید در روابط روسیه و غرب محسوب می‌شود، تا جایی اهمیت دارد که باعث شد، موضوع تلفن قرمز یک بار دیگر و پس از سال‌ها بر سر زبان‌ها بیفتد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین با اعلام اینکه کانال ارتباطی ویژه (تلفن قرمز) بین شوروی سابق و امریکا که در بحبوحه بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ ایجاد شده بود، فعال نیست و در حال حاضر یک کانال ارتباطی ویژه با قابلیت ویدئوکنفرانس برای تماس رؤسای جمهور دو کشور وجود دارد، در عین حال گفت که در این مدت اخیر، هیچ تماسی از طریق این کانال ارتباطی جدید انجام نشده است. اظهارات و اقدامات مقامات روسی هم گویای ابعاد این تحول است. سرگئی ناریشکین، مدیر سرویس اطلاعات خارجی روسیه (SVR) در این مورد گفت: «پوتین با به روزرسانی دکترین هسته‌ای، تلاش‌های غرب و ناتو برای تحمیل شکست علیه ما را غیرممکن می‌کند.» وی با اشاره به واکنش محتاطانه غرب به بیانیه رئیس‌جمهور روسیه، اضافه کرد: «آن‌ها متوجه شده‌اند که بازنگری‌های پوتین تا حد زیادی تلاش‌های امریکا و ناتو را علیه ما تضعیف کرده است.» سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه هم از مرکز هسته‌ای روسیه در ساروف بازدید کرد و در آنجا از آخرین تحولات ایجاد شده در جریان عملیات نظامی اوکراین مطلع شد.
آمادگی برای هر رویداد هسته‌ای
دیروز عصر، برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از احتمال حمله با بمب‌های اتمی تاکتیکی به اوکراین طی ۴۸ ساعت آینده بود. به نظر می‌رسد که اروپا با این وضعیت، به دوران جنگ سرد برگشته است؛ زمانی که امریکا انیمیشن «اردک و اختفا» به مردم آموزش می‌داد که چگونه خود را در برابر هرگونه حمله هسته‌ای حفاظت کنند. پس از اقدامات کشور‌های حوزه اسکاندیناوی در اطلاع‌رسانی و آموزش به مردم برای محافظت از خود، روز چهارشنبه، سفارت‌های اروپایی در اوکراین اعلام کردند که پس از هشدار سفارت امریکا در این شهر به طور موقت تعطیل خواهند شد. به کارمندان سفارت دستور داده شده در محل سفارتخانه خود پناه بگیرند. طبق این بیانیه‌ها سفارت‌های ایتالیا، یونان و اسپانیا در کی‌یف به‌طور موقت بسته خواهند شد. سفارت ایتالیا نیز با استناد به بیانیه سفارت ایالات متحده نسبت به حمله هوایی هشدار داده است. ایرلند شمالی، جنوبی و انگلیس به مردم خود اعلام کردند برای هرگونه رخداد هسته‌ای آماده باشند و آب و غذا ذخیره کنند. کِر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس، اعلامیه اخیر روسیه مبنی بر تصویب دکترین هسته‌ای به روزرسانی شده این کشور را لفاظی غیرمسئولانه در قبال تسلیحات هسته‌ای دانست که تأثیری بر روند پشتیبانی از اوکراین نمی‌گذارد. شورای امنیت ملی کاخ سفید هم در این مورد بیانیه‌ای صادر کرد: «همان‌طور که ما اوایل ماه جاری میلادی گفتیم، از اعلامیه روسیه مبنی بر اینکه دکترین هسته‌ای خود را به‌روزرسانی می‌کند، غافلگیر نشدیم. روسیه از چند هفته پیش نسبت به نیت خود برای به‌روزرسانی دکترین هسته‌ای سیگنال فرستاده است.» در بیانیه کاخ سفید تصریح شد: «ما ناظر بر هیچ تغییری در آرایش هسته‌ای روسیه نبوده و هیچ دلیلی برای آنکه در پاسخ به بیانیه‌های روسیه، آرایش هسته‌ای یا دکترین خود را تنظیم کنیم، نمی‌بینیم.»
نگرانی زلنسکی درباره از دست دادن اروپا
همزمان با تشدید تنش‌ها بین روسیه و غرب پس از رفع محدودیت موشکی کی‌یف از سوی واشینگتن، گزارش‌ها از احداث گسترده پناهگاه‌های متحرک مقاوم برابر تشعشعات هسته‌ای در روسیه حکایت دارند. مرکز تحقیقاتی وزارت خدمات اضطراری و مدیریت بحران اعلام کرده است که این پناهگاه‌های موسوم به KUB- M قادر است تا ۴۸ ساعت برابر تشعشعات هسته‌ای و حوادث از جمله بلایای طبیعی و سایر مخاطرات انسانی، مقاومت کند. از جمله موارد مقاومت این پناهگاه‌ها که این مرکز توضیح داده است، می‌توان به «انفجار و ترکش ناشی از شلیک تسلیحات متعارف، سقوط اشیا از ساختمان‌ها، مواد شیمیایی خطرناک و آتش‌سوزی» اشاره کرد. این پناهگاه‌ها به کانتینر‌های تقویت‌شده شباهت دارند و از دو بخش تشکیل شده است؛ یک اتاق با ظرفیت ۵۴ نفر و یک اتاق فنی و به گفته این مرکز در صورت نیاز می‌توان به آن بخش‌های دیگری اضافه کرد. این پناهگاه‌ها به راحتی با کامیون قابل جابه‌جایی و قابل اتصال به منبع آب است. هرچند که این مرکز بین تولید انبوه این پناهگاه‌ها با بحران کنونی ارتباطی قائل نشده، اما این اقدام روسیه چند روز پس از رفع محدودیت موشکی اوکراین از سوی امریکا صورت گرفته است. کرملین در واکنش به این تصمیم امریکا، آن را اقدامی منجر به تشدید تنش‌ها توصیف کرده است. در چنین شرایطی، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در مورد وضعیت جنگ در مقایسه با آغاز آن به فاکس‌نیوز گفت که اکنون هر حرکتی به اتحاد علیه روسیه بستگی دارد و افزود: «فکر می‌کنم آنچه بسیار خطرناک است، این است که اتحاد در اروپا را از دست بدهیم و مهم‌تر از همه اتحاد بین اوکراین و ایالات متحده است.» زلنسکی درباره تصمیم برای پایان جنگ هم گفت: «من مطمئن هستم که از امروز، این مسئله خیلی به پوتین بستگی دارد. او می‌تواند این کار را انجام دهد. او می‌تواند بخواهد و به این جنگ پایان دهد. اما این به ایالات متحده امریکا نیز بسیار بیشتر بستگی دارد.» او در حالی از امریکا سخن می‌گوید که طبق نظرسنجی گالوپ، رتبه رهبری ایالات متحده امریکا میان اوکراینی‌ها پس از آغاز جنگ در اوکراین و افزایش کمک‌های دولت واشینگتن به ۶۶ درصد افزایش یافت. اما پس از بررسی‌های بیشتر در امریکا بر سر تداوم کمک‌ها به کی‌یف، به ویژه با افزایش مخالفت جمهوریخواهان، این رقم به ۴۰درصد کاهش یافته است، به طوری که ۵۲ درصد اوکراینی‌ها می‌خواهند کشورشان برای پایان جنگ مذاکره کند و تنها ۳۸درصد خواهان تداوم نبرد جاری هستند.
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید