واکسن «پنوموکوک» به سبد واکسیناسیون نوزادان اضافه شد

واکسن پنوموکوک یا PCV در برابر عفونت‌های پنوموکوک، که بیشتر کودکان زیر پنج سال را درگیر می‌کند و می‌تواند منجر به برخی از بدترین بیماری‌های دوران کودکی شود، از کودک محافظت می‌کند.

میکروب‌های مسئول پنوموکوک باکتری‌هایی به نام «استرپتوکوک نومونیا» هستند. آنها در پوشش مخاطی بینی و در پشت گلو زندگی می‌کنند و هنگامی که به اندازهٔ کافی تعدادشان زیاد باشد، می‌توانند باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی، گوش میانی یا حفره‌های سینوسی شوند. آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین می‌توانند آنها را بکشند، اما تا ۳۰ درصد از سویه‌ها این باکتری در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند.

باکتری‌های پنوموکوک از طریق تماس نزدیک و از طریق سرفه و عطسه انتشار می‌یابند. بیماری‌هایی از جمله مننژیت و سینه‌پهلو یا همان ذات‌الریه می‌توانند ظرف چند روز پس از آلوده شدن به باکتری ظاهر شوند. 

علائم سینه‌پهلوی پنوموکوکی معمولاً شامل تب و لرز با تکان یا لرزش بدن و همچنین درد قفسهٔ سینه، سرفه، تنگی نفس، تنفس سریع، ضربان قلب سریع، خستگی و ضعف است.

حالت تهوع، استفراغ و سردرد نیز با سینه‌پهلوی پنوموکوکی همراه هستند اما کمتر شایع هستند. باکتری‌های پنوموکوکی همچنین باعث برخی از جدی‌ترین عفونت‌های گوش در بچه‌ها می‌شوند.

علیرضا زالی، رئیس دانشگاه در آیین ورود واکسن پنوموکوک به برنامه ایمن‌سازی کودکان همزمان با چهلمین سال توسعه برنامه واکسیناسیون کشور در مرکز خدمات جامع سلامت چیذر، اظهار کرد: یکی از گروه‌هایی که همواره به عنوان مصداق عینی و داوطلب اصلی دریافت خدمات بهداشتی تلقی می‌شوند، نوزادان و کودکان هستند که با انجام واکسیناسیون و دریافت خدمات پیشگیرانه در برابر بیماری‌های واگیر ایمن می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه غربالگری و  واکسیناسیون، عمر سالم فیزیکی، اجتماعی و روانی را نوید می‌دهد، گفت: اگر بیماری‌ نظیر کم کاری تیروئید در روزهای آغازین تشخیص داده شود، از بروز عواقب جسمی و روانی، تحمیل بار اقتصادی و اختلالات متعددی در آینده جلوگیری می‌شود.

شبکه بهداشت و درمان کشور پویاست

رئیس دانشگاه شبکه بهداشت و درمان کشور را پویا دانست و افزود: همواره در متن سیستم بهداشتی کشور انعطاف‌پذیری را شاهد بوده‌ایم. اگر زمانی سیاست‌های ملی اقتضا کند برنامه‌ای در کشور اجرایی شود همین انعطاف‌پذیری است که به تحقق اهداف ملی کمک می‌کند، زیرا ارایه خدمات متناسب با وضعیت بیماری‌ها قابل تغییر است.

زالی بیان کرد: کادر بهداشتی باید به عنوان تدوینگر برنامه‌ها و بسته‌های خدماتی در کشور فعالیت کند، چراکه بیش از هر مجموعه دیگری نیازها را می‌شناسد و اقتضائات را درک می‌کند.

رئیس دانشگاه بیان کرد: در تکمیل بسته‌های خدماتی یکی از سیاست‌گذاری‌های نظام شبکه کمی‌سازی است و در همین راستا سنجه‌ها در این نظام قابل دسترسی، ارزیابی و ممیزی شدن هستند.

وی در ادامه گفت: یکی از سنجه‌های بهداشتی که نشان‌دهنده کفایت نظام سلامت است، شاخص مرگ و میر در نوزادان زیر یک ماه، نوزادان یک تا ۵۹ ماه ( کودکان زیر پنج سال)، کودکان زیر دو سال و مادران باردار است.

در گذشته بیشتر کودکان زیر ۵۹ ماه جان می دادند!

زالی با بیان اینکه اکثر کودکان زیر ۵۹ ماه در گذشته به دلایل قابل پیشگیری جان خود را از دست می‌دادند، گفت: خوشبختانه با اصلاح سنجه‌ها و تکمیل برنامه‌های بهداشتی، دستاورد بزرگی در این زمینه حاصل شده است.

رئیس دانشگاه با اشاره به افزودن واکسن پنوموکوک به سبد واکسیناسیون کشور، تصریح کرد: دو پروتکل زمانی برای تزریق این واکسن در اختیار است؛ پروتکل اول تزریق واکسن در دو ماهگی و تزریق دوز یادآور در چهار ماهگی و شش ماهگی و پروتکل دوم، تزریق واکسن در دو ماهگی و دوز یادآور در چهار ماهگی و ۱۲ ماهگی است.

وی با بیان اینکه پروتکل دوم اثربخشی و پایداری ایمنی بالاتری را نشان می‌دهد، گفت: از همین رو این مدل در مراکز بهداشتی مستقر است.

 این کودکان در خطر ابتلا به پنوموکوک هستند

به گفته وی، کودکان زیر دو سال ، زیر پنج سال و افراد بالای ۶۵ سال گروه‌های در معرض خطر ابتلا به پنوموکوک هستند.

رئیس دانشگاه تصریح کرد: پنوموکوک ویروس شایعی است که به دلیل استقرار در نزدیک مغز، گوش‌ها، سینوس‌ها و ریه، ارگان‌های مختلفی را درگیر عفونت می‌کند، البته عفونت تنفسی از سایر انواع آن شایع‌تر است. 

وی تصریح کرد: همچنین پس از ابتلا، فرد ممکن است دچار مننژیت شود و درنهایت اگر فرد مبتلا به مننژیت ناشی از پنوموکوک زنده بماند، دچار اختلالات مقاوم به درمان خواهد شد. به همین دلیل واکسیناسیون اهمیت بسیاری دارد.

بهترین زمان تزریق واکسن پنوموکوک تابستان است

رئیس دانشگاه فصل ابتلا به این بیماری را زمستان اعلام کرد و گفت: تزریق واکسن در تابستان زمان خوبی است و با توجه به شیوع عفونت‌های ریوی در پاییز و زمستان، اثربخشی مناسبی خواهد داشت.

زالی عنوان کرد: با وجود اینکه این بیماری تک گیر است و اپیدمی نمی‌شود، اما امکان طغیان در محیط‌های بسته به ویژه میان نوزادان شیرخوار وجود دارد.

رییس دانشگاه با اشاره به تکمیل سبد واکسیناسیون در سال‌های اخیر گفت: در کشور بالای ۹۹ درصد پوشش واکسیناسیون محقق شده است.

وی ادامه داد: همچنین سبد واکسیناسیون نوزادان، آنها را در برابر هفت بیماری شایع واگیردار ایمن می‌کند. از طرفی واکسن پنوموکوک واکسن غیر زنده است و امکان تزریق آن همزمان با سایر واکسن‌ها میسر است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین اظهار کرد: تکنولوژی ساخت واکسن رو به توسعه است و دور از انتظار نیست از واکسیناسیون برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر استفاده شود.

زالی با تاکید بر لزوم تحقق استراتژی‌های پیشگیرانه در سیاست‌های آتی و گفت: باید قدردان اعتماد مردم به مراکز بهداشتی باشیم واین سرمایه‌ اجتماعی نباید نادیده گرفته شود.

وی  یادآور شد: همچنین به مراقبین سلامت در خط اول ارایه خدمات بهداشتی به عنوان سربازان خوشنام عرصه سلامت افتخار می‌کنم.

محمدرضا سهرابی، معاون بهداشت دانشگاه نیز در این مراسم عنوان کرد: توجه به سلامت دوران کودکی در کیفیت دوران زندگی فرد اثرگذار است، از همین رو پیشگیری از بیماری‌ها در این دوره اهمیت بسیاری دارد.

وی ادامه داد: در هر کشور متناسب با بیماری‌های شایع همان کشور، برنامه واکسیناسیون اجرایی می‌شود؛ یکی از موارد‌ی که در نظام واکسیناسیون کمتر به آن توجه شده بود، بیماری‌های ناشی از عامل بیماری‌زای پنوموکوک بود.

سهرابی تصریح کرد: تزریق واکسن پنوموکوک از سال گذشته به صورت پایلوت در کشور شروع شد و از امروز به صورت سراسری در کل کشور اجرا می‌شود. مراکز بهداشت دانشگاه نیز پذیرای مادران باردار دارای نوزاد دو ماهه برای تزریق این واکسن هستند.

معاون بهداشت دانشگاه با اشاره به اینکه یکی از علل مهم مرگ و میر در کودکان بیماری‌های تنفسی و یکی از مهم‌ترین علل بروز بیماری‌های تنفسی، عامل بیماریزای پنوموکوک است، افزود: با ایمن‌سازی در مقابل این ویروس، از مرگ و میر کودکان به دلیل ابتلا به این بیماری و همچنین از بروز عوارض ناشی از ابتلا به آن در سال‌های بعد زندگی جلوگیری می‌شود.

به گفته وی، اختلال در رشد و تکامل کودک یا عوارض ماندگار در سیستم عصبی و در نتیجه کاهش کیفیت زندگی از دیگر مشکلاتی است که فرد در اثر ابتلا به این عفونت و مننژیت ناشی از پنوموکوک دچار می‌شود./فارس