چرا باید «بستنی» بخوریم؟

بستنی دارای مواد معدنی مهمی مانند کلسیم و فسفر است که با مصرف نصف فنجان از آن ، می توانید حدود ده درصد از نیاز بدن را به این مواد معدنی در روز تامین می کند. در بستنی ترکیباتی مانند تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، فولیک اسید و ویتامین هایی ویتامین E، D، C و A B۶ و B۱۲ و مقدار ویتامین Kاست.

ماده اصلی بستنی، شیر است. شیر ، خود به عنوان یک ماده غذایی باارزش و مقوی شناخته می شود. شیر از ترکیبات آب، لاکتوز، چربی، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی تشکیل شده است. شیر سرشار از کلسیم است، هر لیوان شیر در روز ۳۰ در صد از کلسیم بدن افراد را تامین می کند. پروتئین شیر شامل دو دسته کازئین و پروتئین های آب پنیر است. قند شیر لاکتوز نام دارد که با آنزیم های گوارشی تجزیه می شود و به قند های ساده تری تبدیل می شود.

هم چنین بستنی حاوی ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین E، D، C و A است. علاوه بر این‌ها تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، فولیک اسید و ویتامین B۶ و B۱۲ و مقدار کمی ویتامین K نیز در بستنی وجود دارد که برای انعقاد خون فاکتور مهمی است.

 این دسر معروف و خنک بسیار پر طرفدار است . بستنی علاوه بر طعم خوشمزه ای که دارد ، منبع غنی از انواع ویتامین های مفید است. بستنی ها انواع مختلفی دارند مانند بستنی‌های ایتالیایی یا میوه‌ای، میلک شیک‌ها و بستنی‌های یخی و بستنی های زعفرانی است.بستنی از ۱۰ تا ۱۶ درصد چربی دارد و از خامه به همراه مواد شیرین‌کننده و طعم‌دهنده تهیه می‌شود.

بستنی با قدمت چند هزار ساله

 مینا کاویانی، مسئول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور درباره تاریخچه بستنی اظهار کرد: تاریخ تهیه و مصرف بستنی را به حدود چهار قرن پیش از میلاد مسیح برمی گردد؛ در ابتدا نوعی بستنی یخی تهیه و مصرف می‌شد و به تدریج موادی مثل شیر، خامه، رنگ خوراکی و نظایر آن به بستنی اضافه شد و این دسر دارای تنوع بسیاری شد.

این متخصص تغذیه با اشاره به ویژگی‌های تغذیه‌ای بستنی گفت: به غیر از بستنی یخی که مخلوطی از شربت‌ها، آبمیوه ها، شکر و رنگ های مجاز خوراکی است، سایر انواع بستنی بر پایه شیر هستند.

وی افزود: براین اساس بستنی را می‌توان به عنوان محصول لبنی منجمدی تعریف کردکه از ترکیب و فرایند مناسب شیر، خامه و برخی فراورده‌های لبنی همراه با شکر و مواد طعم‌دهنده به دست می‌آید و می‌تواند حاوی پایدار‌کننده‌ها، قوام دهنده‌ها و رنگ خوراکی نیز باشد.

کاویانی ارزش غذایی بستنی را وابسته به ارزش غذایی مواد اولیه‌ای دانست که در ساخت آن مصرف می‌شوند.

چربی و پروتئین بستنی بیشتر از شیر است

به گفته وی چربی و پروتئین بستنی بیشتر از شیر است. در ضمن بستنی می‌تواند حاوی مواد غذایی دیگری مانند میوه، تخم‌مرغ و شکر نیز ‌باشد که این مواد ارزش غذایی بستنی را افزایش می‌دهند.

کاویانی خاطرنشان کرد: از آنجایی که بستنی حدود دو برابر شیر چربی دارد و بیشتر از نصف مواد جامد آن قند (ساکاروز  و لاکتوز) است؛ به ویژه اگر بستنی خامه داشته باشد، یک منبع غذایی سرشار از انرژی به شمار می‌رود.

این متخصص تغذیه مواد جامد بدون چربی بستنی را شامل پروتئین با کیفیت بالا، قند و مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم، گوگرد، کلسیم و فسفر برشمرد که برای رشد و سلامت انسان ضروری است.

وی یادآور شد: پروتئین موجود در بستنی می‌تواند در رشد و ترمیم بافت‌ها موثر باشد. همچنین کلسیم و فسفر آن در سلامت دندان و استخوان نقش داشته باشد.

به گفته کاویانی بستنی دارای برخی ویتامین‌های گروه B ( B2 ) و بستنی‌های میوه‌ای مقداری ویتامین C است که این ویتامین‌ها در تنظیم واکنش ‌های بدن نقش داشته و یا عملکرد آنتی اکسیدانی دارند.

این متخصص تغذیه با توجه به نتایج پژوهش‌های علمی به غنی سازی بستنی با مواد مغذی نظیر روی و اسید فولیک (از ویتامین های گروه B) اشاره کرد و یادآور شد: ارزش غذایی بستنی‌های غنی شده نسبت به بستنی های ساده بیشتر است.

نکات مهم در انتخاب انواع بستنی:

کاویانی با توجه به این که شیر یکی از مواد اولیه بستنی و محیط بسیار خوبی برای رشد میکروب‌ها و ایجاد بیماری و مسمومیت است تاکید کرد که هنگام انتخاب بستنی باید حتما به پاستوریزه بودن و تاریخ مصرف آن توجه کرد.

 بستنی ساده بخورید

به گفته وی با توجه به این که بستنی یک ماده غذایی پرانرژی است توصیه می شود که اعتدال در خوردن آن رعایت شده و تاحد امکان انواع ساده آن مصرف شود و این موضوع درباره کودکان هم صادق است.

 زیاد بستنی نخورید

این متخصص تغذیه تاکید کرد: مصرف بیش از حد بستنی با داشتن مقدار قابل توجهی شکر و چربی می‌تواند باعث اضافه وزن، چاقی، دیابت، کاهش مقاومت بدن و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی شود.

مسئول آموزش همگانی انستیتو تغذیه افزود: به دلیل اینکه بستنی حاوی شکر است باید بعد از مصرف آن حتماً دندان‌ها و لثه را تمیز کرد تا مانع پوسیدگی دندان‌ها و بیماری های لثه شود.

 زیاد بستنی صنعتی نخورید

وی با توجه به این که بستنی‌های صنعتی معمولاً حاوی مواد افزودنی، رنگ‌ها، طعم دهنده‌ها و مواد نگهدارنده هستند یادآور شد که مصرف زیاد آنها می تواند مضرات زیادی برای سلامت بدن داشته باشد. زیرا ممکن است زمینه ساز بروز حساسیت، التهاب و سایر بیماری‌ها شود.

بستنی سنتی، بستنی محبوب ایرانی‌ها

کاویانی بستنی سنتی را از بستنی‌های محبوب ایرانیان برشمرد که علاوه بر شیر و سایر مواد اولیه دارای خامه نیز هست و همین امر موجب می شود که انرژی بالایی داشته باشد؛ بنابراین توصیه کرد که در مصرف آن باید اعتدال را رعایت کرد.

وی نکته مهم دیگر درباره بستنی سنتی ایرانی را نحوه تهیه آن برشمرد زیرا امکان دارد در مواردی این بستنی به صورت غیرپاستوریزه تهیه شود. به همین دلیل برای پیشگیری از مسمومیت و بیماری، باید بستنی سنتی را حتما از مکان‌های مطمئن تهیه کرد.

این متخصص تغذی خاطرنشان کرد که با رعایت نکات تغذیه‌ای و توجه به موارد بهداشتی می‌توان از بستنی به عنوان یک دسر خوشمزه به ویژه در فصل تابستان لذت برد.

فارس