پوتین گوشی را روی ترامپ قطع می‌کند یا جنگ اوکراین را پایان می‌دهد؟
پوتین گوشی را روی ترامپ قطع می‌کند یا جنگ اوکراین را پایان می‌دهد؟
هر چند ترامپ و پوتین چند هفته پیش با هم تلفنی صحبت کرده بودند ولی به نوشته برخی رسانه‌ها، تماس تازه روسای جمهوری آمریکا و روسیه ممکن است تکلیف خیلی چیزها را در اوکراین مشخص کند. البته برخی می‌گویند دامنه پیامدهای این تماس می‌تواند به یک شو دیپلماتیک محدود شود.
«دونالد ترامپ» روز یکشنبه و در حال بازگشت به واشنگتن دی سی اعلام کرد سه‌شنبه یعنی امروز با «ولادیمیر پوتین» همتای روسی تماس تلفنی خواهد داشت. آن طور که «ای بی سی» نیوز نوشته، ترامپ قول قطعی برای پایان بحران اوکراین از طریق تماس‌هایی از این دست را نداده اما گفته شانس بسیار زیادی برای توافق وجود دارد.
پیش از این و بیست و چهارم بهمن‌ماه، رسانه‌ها از تماس ترامپ و پوتین و گفت‌وگوی یک ساعت و نیمه آن‌ها خبر داده بودند؛ تماسی که باعث شد ترامپ گوشی تلفن را بردارد و در گفت‌وگو با «ولودیمیر زلنسکی» از موفقیت خود برای پیشبرد فرایند برقراری صلح در اوکراین سخن بگوید.
این تماس در شرایطی انجام می‌شود که دنیا همچنان درگیر بحران اوکراین است و روابط آمریکا و روسیه هم با وجود تحولات اخیر عادی نیست. تحلیلگران معتقدند با توجه به سیاست‌های ترامپ در گذشته، این گفت‌وگو ممکن است سرآغازی برای تغییرات مهم در روابط بین‌الملل باشد هر چند بسیاری با نظری متفاوت می‌گویند تنها یک حرکت تبلیغاتی است چرا که پیش از این «جو بایدن» در تلاش بود تا روسیه را برای صلح با ابزارهای متعدد تحت فشار قرار دهد که موفقیتی در پی نداشت.
ترامپ اما با شعار بازگشت به دیپلماسی و مذاکره، می‌خواهد نشان دهد قادر است در کوتاه‌ترین زمان ممکن وضعیت را تغییر دهد؛ او که مدعی است مذاکره‌کننده‌ای بی‌همتا است می‌گوید در تلاش برای جلوگیری از درگیری‌های نظامی و پیگیری راه حل‌های دیپلماتیک است. از منظری همسو با ترامپ، در صورت محقق شده وعده رئیس‌جمهوری ایالات متحده و موفقیت او ممکن است افکار عمومی جهان تغییر کند و دیگر کشورها نیز به دیپلماسی و مذاکرات سیاسی تمایل بیشتری نشان دهند. اما در عین حال و همان طور که بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند، این گفت‌وگو ممکن است به یک شو دیپلماتیک محدود بماند که نتیجه‌ای ملموس نخواهد داشت مانند آنچه بین «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی و ترامپ در تابستان سال ۱۳۹۸ در مرزه دو کره اتفاق افتاد.
«رویترز» در گزارشی با اشاره به تمایل ترامپ برای بهبود روابط با روسیه می‌نویسد: منتقدان ترامپ بر این باورند که سیاست‌های او در قبال روسیه و همچنین مسائل دیگر، بیشتر بر اساس منافع شخصی و تجاری او است. اما در شرایط فعلی به نظر می‌رسد که مسکو و واشنگتن هر دو به دنبال یافتن راهی برای خروج از این بحران هستند، اما در عین حال نمی‌خواهند مواضع خود را کاملا کنار بگذارند. ترامپ به دنبال یک پیروزی دیپلماتیک است تا رای‌دهندگان به خود را قانع کند و اعتباری بر اساس ادعاهایش کسب کند اما پوتین تنها زمانی توافق خواهد کرد که مطمئن شود منافع استراتژیک روسیه حفظ خواهد شد.
در این زمینه، «الکساندر گروشکو» معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرده که کشورش خواهان دریافت تضمین‌هایی است که ناتو از پذیرش اوکراین به عنوان عضو در این پیمان جلوگیری کند. او در مصاحبه با رسانه روسی «ایزوستیا» گفته که این ضمانت‌ها باید بخشی از توافقات امنیتی باشند. گروشکو افزوده یکی از این تضمین‌ها باید وضعیت بی‌طرف اوکراین باشد و کشورهای ناتو نباید کی‌یف را در ائتلاف خود بپذیرند.
گفت‌وگوی ترامپ و پوتین می‌تواند بر بسیاری از مسائل جهانی تاثیر بگذارد. با توجه به وضعیت فعلی دلار و روند کاهش ارزش آن در برابر سایر ارزها، نتیجه این مذاکره ممکن است روند افزایشی نرخ دلار یا تداوم سیر کاهشی را در پیش رو داشته باشد. با در نظر گرفتن این واقعیت که قیمت نفت به دلار محاسبه می‌شود باید گفت کاهش ارزش دلار می‌تواند به نفع کشورهای تولیدکننده نفت باشد زیرا با کاهش ارزش آن، نفت برای کشورهای غیرآمریکایی ارزان‌تر شده و همین به تقویت قیمت نفت و گاز منجر می‌شود و در نتیجه به نفع کشورهای مصرف‌کننده انرژی تمام خواهد شد.
در مقابل، اگر روابط آمریکا و روسیه بهبود یابد، می‌توان انتظار داشت که قیمت‌های انرژی قدری کاهش یابد، زیرا بر اساس چشم‌انداز پیشِ رو، صادرات انرژی روسیه به اروپا و دیگر نقاط جهان ممکن است دوباره از سر گرفته شود.
در همین پیوند باید گفت که رئیس‌جمهور آمریکا به طور خاص از سیاست‌هایی مانند تعرفه‌گذاری بر کالاهای وارداتی و تحریم‌های اقتصادی استفاده کرده تا به گفته خودش از مشاغل داخلی حمایت کند و بر قدرت اقتصادی آمریکا بیافزاید. اگرچه این سیاست‌ها در کوتاه‌مدت برای برخی صنایع مفید بوده، اما در بسیاری از موارد باعث افزایش قیمت‌ها و کاهش رقابت‌پذیری محصولات آمریکایی شده است؛ به طور خاص، تحریم‌ها علیه روسیه و دیگر کشورها سبب شد تا بسیاری از مشاغل و صنایع وابسته به تجارت بین‌المللی، آسیب ببینند.
در عین حال، ترامپ بارها از تهدیدات اقتصادی استفاده کرده بود تا به رقبای جهانی آمریکا فشار بیاورد. از نظر او، اعمال تحریم و تعرفه‌ها می‌توانست باعث رشد تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات شود، اما این سیاست‌ها در نهایت هزینه‌های زیادی را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی به همراه داشت.
یکی از سوالات اصلی که در پی اعلام تماس تلفنی ترامپ با پوتین مطرح می‌شود این است که آیا او می‌تواند بحران اوکراین را حل کند؟ جنگ در اوکراین همچنان ادامه دارد و ده‌ها هزار نفر کشته و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند.
ترامپ که در زمان ریاست‌جمهوری اولش با روسیه روابط نسبتا دوستانه‌ای داشت، بارها اعلام کرده که در قامت یک مذاکره‌کننده بزرگ می‌تواند این بحران را به سرعت خاتمه دهد. این ادعا اگرچه از نظر طرفداران ترامپ جذاب به نظر می‌رسد، اما برای بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بین‌المللی، سؤال‌برانگیز است. در همین حال به نظر می‌رسد پوتین نیز از هر فرصتی برای بهبود موقعیت روسیه استفاده خواهد کرد.
در واقع، اگر چه ترامپ نقش یک میانجی دارای ابزارهای موثر نفوذ و فشار را بازی می‌کند اما باید توجه داشت که بحران اوکراین پیچیده‌تر از آن است که تنها با دیپلماسی و گفت‌وگوهای کوتاه‌مدت قابل حل باشد. این بحران در درجه اول به مسأله امنیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین مرتبط است و نمی‌توان به سادگی با تحرکات دیپلماتیک آن را حل کرد. از سوی دیگر پوتین بارها دلایل متعدد و در هم تنیده‌ای را برای شروع جنگ با اوکراین عنوان داشته که الزاما با دیپلماسی از آن‌ها گره‌گشایی نخواهد شد.
در هر صورت، روابط بین آمریکا و روسیه در سال‌های اخیر پیچیده‌تر از همیشه شده است. اینکه این گفت‌وگو بتواند این پیچیدگی‌ها را کاهش دهد یا نه، هنوز درهاله‌ای از ابهام است.
جنگ اوکراین وارد چهارمین سال خود شده و به نظر می‌رسد که هر دو طرف از هزینه‌های ادامه درگیری آگاه هستند. اما آیا این گفت‌وگوها به صلح منجر خواهد شد یا صرفا بخشی از یک بازی سیاسی است؟ این پرسشی است که برای میلون‌ها نفر هنوز پاسخش معلوم نیست و در صورت پیشرفت یا شکست مذاکرات صلح اوکراین نیز پیچیدگی‌های متعددی برای بررسی آثار و تبعات آن وجود دارد./ایرنا
دیدگاه تان را بنویسید