چرا ایران از بشار اسد حمایت کرد؟ اردوغان هم بخواند

جمهوری اسلامی ایران از بشار اسد رئیس جمهور سابق سوریه حمایت می‌کرد و این موضوع پنهانی نیست؛ همچنانکه بشار اسد نیز همواره از جبهه مقاومت و ایران حمایت کرده و پدر او، حافظ اسد جزو معدود سران جهان بود که در جنگ صدام علیه ایران، طرف ایران ایستاد.

این حمایت جمهوری اسلامی ایران از دولت اسد این روزها با طعنه‌ها و کنایه‌هایی مواجه می‌شود؛ از جمله اینکه اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه با  حمایت از گروه‌های تروریستی علیه اسد این گونه وانمود می‌کند که او طرفدار مردمسالاری است و دیگرانی که از اسد حمایت کردند، اینچنین نیستند.

قاعدتاً بشار اسد مشکلاتی در حکمرانی داشت و این نیز امری پوشیده نبود؛ حتی سال‌ها پیش اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه رهبر معظم انقلاب به بشار اسد توصیه‌های مهمی درباره مراعات مردم و توجه به آنها کرده‌اند. امّا چرا ایران علیرغم برخی ضعف‌های اسد از او حمایت کرد؟ پشتیبانی‌های ایران مشخصاً چند دلیل روشن داشته است: ایران در برابر تروریسم از اسد حمایت کرد. علیرغم عدم دخالت ایران در امور داخلی سوریه و توصیه‌ها به اسد برای توجه بیشتر به مردم، اما همزمان با آغاز عملیات‌های گروهکهای ترویستی با حمایت‌های خارجی علیه دولت سوریه در حوالی سال 90 به بعد، ایران به درخواست سوریه به این کشور علیه تروریسم کمک کرد. بنابراین کمک به یک دولت، علیرغم اشکالاتش،‌ که در واقع کمک به یک ملت بود، هیچ پشیمانی به دنبال ندارد و ایران هیچگاه از آنچه در گذشته کرده است نادم نیست.

شماتت ایران به دلیل حمایت از دولت-ملت سوریه علیه تروریست‌ها در واقع جانبداری غیرمستقیم از تروریست‌هاست و اگر امری نیازمند شرم باشد، قطعاً این دومی است!

وجه دوم حمایت ایران از دولت سوریه در عصر اسد، مخالفت با دخالت بیگانگان بود. اقدامات گروهک‌های تروریستی مشخصاً از حمایت خارجی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برخوردار بود. و ایران از آنجا که مداخله بیگانه را به هر بهانه ای منفی می‌داند از دولت-ملت سوریه حمایت کرد.

وجه سوم، مقابله با رژیم صهیونیستی است؛ ایران پیشتر هم رسماً و علناً اعلام کرده است که از هر حرکت علیه رژیم صهیونیستی در دنیا حمایت می‌کند. سال 1396، آیت‌الله خامنه‌ای در یک سخنرانی مهمی تاکید کردند که ایران از هرگروهی که با رژیم صهیونیستی مبارزه کند حمایت و به آن کمک می‌کند(لینک).  سوریه در عصر اسد از معدود کشورهای عربی بود که صادقانه با اسرائیل مقابله کرد، ایران در این خصوص کاملاً مدافع دولت-ملت سوریه بود و از این بابت، هیچ تردیدی به خود راه نداده است.

اما وجه چهارم حمایت از سوریه‌ی اسد، مخالفت با کودتاست؛ هر تغییر سیستمی که «صرفاً» از طریق اعمال زور و با «تکیه صرف» بر سلاح صورت بگیرد،  کودتاست و ایران برخلاف رژیمهایی که کودتا و تروریسم را به کودتا و ترویسم خوب و بد تقسیم می‌کنند، معتقد است که کودتا و تروریسم در هر حالتش غلط است و هر تغییری باید اولاً مشروع باشد و ثانیاً «روش» درستی هم داشته باشد و خواست اکثریت مطلق آن جامعه باشد. غرب و برخی دولت‌های منطقه‌ای بارها درصدد کودتا علیه سوریه بودند و این بار آخر هم در واقع از این طریق وارد میدان شدند. ایران صراحتاً با این مسئله مخالف است و برای گفتن این موضوع، هیچ ابائی هم ندارد.

اساساً این اصول برای ایران، تام و تمام است و هرجای دنیا هم که بتواند از حرکت علیه رژیم صهیونیستی حمایت و با کودتا و تروریسم و مداخله بیگانه، به نحو فعال مقابله می‌کند.

مثلاً درباره خود آقای اردوغان! قاعدتاً ایشان فراموش نکرده است که در سال 2016، آمریکا به وسیله فتح‌الله گولن، مخالف اردوغان، به دنبال کودتا در ترکیه بود و حتی اردوغان مجبور شد برای مدت کوتاهی از مقر خود بگریزد و مخفی شود؛ از معدود دولتهای مستقلی که در آن مقطع به نحو فعال از اردوغان، علیرغم تمام اختلافاتش در موضوع سوریه، حمایت کرد، جمهوری اسلامی ایران بود. ایران بر اساس اصولش از اردوغان آن روز دفاع کرد؛ وگرنه اگر جمهوری اسلامی ایران هم می‌خواست صرفاً احساساتی تصمیم بگیرد و اردوغان را به خاطر رفتارش در سوریه طرد کند، حتماً موضع دیگری می‌توانست اتخاذ کند.

خود اردوغان پس از آن ترکیه چه اقداماتی کرد؟ افراد بسیار زیادی از کار اخراج و جمع بسیار زیادی هم به واسطه اتهام در آن کودتا زندانی و مجازات شدند. اگر مقابله با کودتا چیز بدی است که اردوغان به این دلیل بشار اسد را ملامت می‌کند، پس آیا می‌توانست به خود اجازه بدهد که چنین پاکسازی وسیعی را در ترکیه مرتکب شود؟

ایران همان روز در مواجهه با ترکیه هم از مداخله در امور داخلی خودداری کرد؛ و البته بر ضرورت مراعات اصول مردمسالاری و اخلاق حکمرانی تاکید می‌کرد.

بنابراین ایران همواره سعی می‌کند در  چارچوب یک اصول مشخص و اخلاقی با دولت‌های مختلف تعامل کند و در این زمینه تفاوتی میان اردوغان و اسد نیست؛ اما شاید جناب اردوغان، سهمی از تمامیت‌خواهی را برای خود می‌پسندد اما درباره بشار اسد آن را ملامت می‌کند!/تسنیم