چرا آمریکا پهپاد ترکیه را زد؟

تیم اردوغان امیدوار است با انجام برخی اقدامات دیپلماتیک در مورد درگیری‌های روی داده بین حماس و رژیم صهیونیستی، یخ رابطه با آمریکا را آب کند تا بتواند برای گرفتن جنگنده‌های مورد نیازش از آن استفاده کند.

تلاش های تیم دیپلماتیک کابینه اردوغان برای گرم کردن رابطه با دولت آمریکا، هنوز هم به نتیجه نرسیده است. چندی پیش، قرار بود رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، آخرین موانع را برای تصویب موافقت کشورش با عضویت سوئد در ناتو بردارد. اما مقامات دولت جو بایدن، به وعده خود عمل نکردند. وعده ای که قرار بود بر اساس آن، ترکیه در قبال موافقت با ورود سوئد به ناتو، یک امتیاز طلایی کسب کند.

امتیازی که عبارت است از موافقت رئیس جمهور آمریکا با فروش 40 فروند جنگنده صفر کیلومتر اف 16 به ترکیه و نوسازی کیت الکترونیکی بیش از 79 فروند جنگنده قدیمی نیروی هوایی این کشور.

علاوه بر تحلیلگران و مفسرین سیاسی و دفاعی ترکیه، برخی از کارشناسان غربی نیز به دشوار شدن فروش جنگنده به ترکیه، اشاره کرده اند.

رویترز جدیداً گزارشی در این مورد منتشر کرده که مورد توجه اغلب روزنامه ها و رسانه های ترکیه قرار گرفته است.

در گزارش رویترز به این موضوع اشاره شده، درست در روزهایی که قرار بود همه چیز به خوبی و خوشی پیش برود، ناگهان یک اتفاق منفی روی داد که باعث شد باز هم موضوع فروش اف 16 به ترکیه و همچنین تصویب عضویت سوئد در ناتو توسط نمایندگان پارلمان ترکیه، به محاق برود.

موضوعی به نام سرنگون کردن یک پهپاد پیشرفته و گرانبهای بیرقدار ترکیه به دست ارتش آمریکا. اما حالا، هاکان فیدان و رجب طیب اردوغان در تلاشند تا از ابزار دیپلماسی و کمک به توقف جنگ در غزه، دل آمریکا را بدست بیاورند و یک بار دیگر، شرایطی فراهم شود که اردوغان بتواند از جو بایدن بخواهد، روند فروش جنگنده های اف 16 را شتاب دهد.

اگر چه هنوز سیگنالی از مقامات واشنگتن به سوی آنکارا ارسال نشده، اما تیم اردوغان امیدوار است با انجام برخی اقدامات دیپلماتیک در مورد درگیری های روی داده بین حماس و رژیم صهیونیستی، یخ رابطه با آمریکا را آب کند.

آیا اردوغان می تواند عقب نشینی کند؟

یکی از قواعد مهم در پیمان نظامی ناتو، این است که پیوستن یک عضو جدید به این سازمان، مستلزم اجماع کل و به عبارتی موافقت همه کشورهای ناتویی است.

در آغاز، بالاترین مقام کشور عضو، با پیوستن عضو جدید موافقت می کند، سپس در پارلمان آن کشور، موضوع موافقت، با تصویب نمایندگان، رسمیت نهایی پیدا می کند. لذا اردوغان بر اساس اصول سیاسی و حقوقی، نمی تواند حالا به خاطر تعلل و خلف وعده آمریکا، موافقت با پیوستن سوئد به پیمان نظامی ناتو را پس بگیرد و عقب نشینی کند.

اما عملاً می تواند با اتخاذ یک سیاست مبهم، وانمود کند که از دید او مساله تمام شده است و این پارلمان است که باید وقت معینی را برای تصویب این موافقت پیدا کند!

دو منبع آگاه که نخواسته اند نامشان فاش شود، به رویترز گفته اند: آنکارا منتظر است تا کنگره آمریکا به فروش 20 میلیارد دلاری F-16 و نوسازی آن قبل از تایید آن چراغ سبز نشان دهد. به گفته یکی از مقامات حزب حاکم اردوغان، با توجه به عدم اطمینان در مورد تحویل F-16 و عضویت سوئد، ترکیه برای تایید عضویت در ناتو عجله ندارد و منتظر نشانه ای است که ایالات متحده همزمان گام بردارد.

حالا هم اردوغان از همین حربه استفاده کرده و اعلام کرده که پارلمان، تشریفات لازم را برای موافقت با عضویت سوئد در ناتو، پیگیری خواهد کرد. اما واقعیت این است که اردوغان به شدت از جو بایدن و تیم او گله مند است و از این که هنوز هم معضل فروش اف 16 به ترکیه پشت سر گذاشته نشده، گلایه و انتقاد دارد.

حالا این وسط، در شرایطی که کورسویی از امید به دل تیم اردوغان تابانده شده بود و برای راضی کردن سناتورهای مخالف کنگره آمریکا نیز فعالیت های هزینه بر لابی ترکیه تا حدودی به بار نشسته بود، آمریکا ناگهان پهپاد ترکیه را در حریم هوایی شمال سوریه هدف گرفت.

وقتی که در پنجمین روز ماه اکتبر، پهپاد گرانقیمت ترکیه مورد هدف آمریکایی ها قرار گرفت، اردوغان از موضع قدرت حرف نزد و با اظهار گلایه دوستانه گفت: «واقعاً چه توجیهی برای اقدام خود دارند؟ مگر ما متفق هم نیستیم؟ اصلاً پایگاه آمریکا در خاک سوریه چه می کند؟»

مخالفین اردوغان، اعلام کردند که یک جنگنده اف 16 متعلق به نیروی هوایی آمریکا، از فرودگاه انجیرلیک ترکیه بلند شده و پهپاد ترکیه را زده است. بنابراین باید نظامیان آمریکایی از اینجیرلیک اخراج شوند و پایگاه رادارای کوره جیک مالاتیا هم از ارتش آمریکا پس گرفته شود. اما وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد که چنین چیزی صحت ندارد و جنگنده ای که بیرقدار ترکیه را زده، از فرودگاه نظامی اردن به آسمان برخاسته بود.

چرا آمریکا پهپاد ترکیه را زد؟

مقامات آمریکا اعلام کردند از شلیک به پهپاد ترکیه متاسف هستند و آن چه روی داده، یک خطای فنی بوده است. ولی چند ساعت بعد، اعلام شد که پهپاد مزبور، آن قدر به سربازان آمریکایی مستقر در شمال سوریه نزدیک شده که آن را به عنوان یک تهدید بالقوه فرض کرده اند.

اما مساله اینجاست که یک همزمانی مهم، باعث شده که ترکیه حرف آمریکایی ها را باور نکند. آمریکا زمانی پهپاد ترکیه را سرنگون کرد که چندین قرارگاه و مرکز تجمع گروه شبه نظامی وابسته به آمریکا موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» (SDF) در خاک سوریه مورد اصابت حملات هوایی ترکیه قرار گرفت.

درست پس از آن که گروه تروریستی پ.ک.ک در برابر ساختمان مرکزی وزارت کشور و فرماندهی پلیس در آنکارا یک عملیات تروریستی انجام داد، ترکیه به تلافی این عملیات، به نهادهای اقماری پ.ک.ک در سوریه حمله کرد. آمریکا هم با این حمله نشان داد که همچنان از این شبه نظامیان تحت امر پ.ک.ک حمایت می کند و این موضوع، یک اختلاف مهم و پابرجا در روابط واشنگتن – آنکارا است.

در پایان باید این موضوع را یک بار دیگر به خاطر بیاوریم که جو بایدن رئیس جمهور کنونی آمریکا، پیش از آن که پیروز شود و در اثنای برگزاری کمپین انتخاباتی خود، در مصاحبه با نیویورک تایمز اعلام کرده بود که دولت او، از مخالفین اردوغان حمایت خواهد کرد تا در ترکیه، یک دولت دموکراتیک بر سر کار بیاید. اما این هدف  محقق نشد و اردوغان بر سر قدرت ماند. با این حال، شواهد نشان می دهد که آمریکا، دستکم در شرایط فعلی قصد توسعه رابطه با ترکیه را ندارد.  /تسنیم