۸ نکته درباره پسماند‌های الکتریکی

خبرگزاری ایسنا: حجم بالای تولید پسماند‌های الکتریکی و الکترونیک با توجه به داشتن ترکیبات زائد خطرناک، آن‌ها را به معضلی زیست محیطی تبدیل کرده است. اگرچه به گفته یک کارشناس پسماند این نوع از پسماند‌ها سمی‌تر از پسماند‌های خانگی هستند، اما متاسفانه وجود مشکلات متعدد در تفکیک و بازیافت پسماند‌های خطرناک در ایران مانع طرح مسائلی مانند پسماند‌های الکترونیک شده است. ‏

پسماند‌های الکتریکی و الکترونیک به تمامی تجهیزاتی اطلاق می‌شود که مصرف کنندگان این وسایل آن را دور می‌ریزند. این تجهیزات دستگاه‌های خانگی بزرگی مانند یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، اجاق گاز، و... همچنین دستگاه‌های خانگی کوچک نظیر جاروبرقی، اتو، سرخ‌کن، انواع سشوار و ... را شامل می‌شود. تجهیزات مخابراتی و رایانه‌ای، انواع لامپ‌های روشنایی، ابزار‌های فنی برقی و الکترونیک، اسباب بازی‌ها و سرگرمی‌ها، بازی‌های کامپیوتری و وسایل جانبی آن‌ها، ابزار‌های پزشکی (به جز مواردی با آلودگی‌های عفونی که از جمله پسماند‌های ویژه پزشکی محسوب می‌شوند)، ابزار‌های اندازه‌گیری و دستگاه‌های خودکار ارائه خدمات نیز از جمله انواع پسماند‌های الکتریکی و الکترونیک است.

در ادامه فاطمه اکبرپور - کارشناس پسماند اداره محیط زیست- در گفتگو با ایسنا درباره پسماند‌های الکترونیک نکاتی را گفته است:

*پسماند‌های الکترونیک به دلیل وجود فلزات سنگینی مانند طلا، نقره، جیوه، کادمیوم، و آرسنیک و موادی از قبیل: پلاستیک، سرب و آلومینیوم بسیار خطرآفرین هستند.

*دفن یا سوزاندن پسماند‌های الکترونیک سبب ورود عناصر سنگین به آب‌های زیرزمینی و تولید گاز‌های سمی می‌شود. ‏‏ در جهان به تفکیک پسماند‌های الکترونیک از دیگر پسماند‌ها اهمیت جدی داده می‌شود، ولی متأسفانه وجود مشکلات متعدد در تفکیک و بازیافت پسماند‌های خطرناک در ایران مانع طرح مسائلی مانند پسماند‌های الکترونیک است. ‏

*طبق تحقیقات انجام شده کشور ایران در منطقه بزرگ‌ترین بازار مصرف قطعات رایانه را دارد. به دلیل نبود فرهنگ بازیافت، وجود این قطعات خطر بزرگی برای محیط زیست است. ‏

*‌پسماند‌های ناشی از قطعات رایانه‌ای و دستگاه‌های الکترونیک با توجه به خطر‌هایی که دارند باید به صورت جداگانه و با روش‌های علمی، حمل سپس دفع شود تا مانع از اثرات مخرب بر محیط زیست و انسان‌ها شود.

* قطعات پسماند‌های الکترونیک را باید در قالب‌های ضخیم بتنی در عمق زمین دفن کرد تا تشعشعات آن به بیرون و فضای محیط زیست نفوذ نکند. با توجه به اینکه بسیاری از قطعات دستگاه‌های رایانه‌ای «الکترومگنتیک» هستند اگر به صورت درست و کارشناسانه دفع نشوند با تشعشعاتی که از خود بروز می‌دهند سلامتی انسان‌ها را با خطر جدی رو به رو خواهند کرد.

* بهترین روش دفع پسماند‌های الکترونیک بازیافت آن‌ها است. بازیافت پسماند‌های الکتریکی و الکترونیک (به شکل پراکنده در کشور) هنوز مورد توجه و سرمایه گذاری قرار نگرفته چرا که میزان تولید این ضایعات در گذشته به‌حدی نبوده است که تبدیل به یک معضل شود و دولت برنامه‌های جدی برای بازیافت لوازم الکتریکی و الکترونیک را اجرا کند.

*سازمان حفاظت محیط زیست براساس ماده ۱۱ قانون مدیریت پسماند‌ها اقدام به تهیه «ضوابط و روش‌های اجرایی پسماند‌های برقی و الکترونیک» کرده است. پس از تصویب این ماده، ضوابط آن به کلیه دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد. این ضوابط با تکیه بر ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند‌ها که تولید کننده و وارد کننده کالا‌های برقی و الکترونیک را موظف به بازیافت آن‌ها می‌داند.

*در برخی از نقاط شهر تهران ایستگاه‌های بازیافت توسط شهرداری جانمایی شده است که شهروندان می‌توانند پسماند‌های تفکیک شده الکترونیک خود را به این غرفه‌ها تحویل دهند.