غار 15هزار ساله آخور گوسفندان شد!

ايسنا:غار «پبده» در لالي خوزستان با 15هزار سال قدمت و به‌عنوان يكي از نخستين سكونت‌گاه‌هاي انسان در دوره پارينه‌سنگي هم‌چنان آخور گوسفندان عشاير بومي منطقه است. حدود 70 سال پيش، وقتي رومن گريشمن ـ شرق‌شناس، مورخ فرانسوي و نويسنده كتاب «تاريخ ايران از آغاز تا اسلام» ـ از غار پبده در شهرستان لالي خوزستان ديدن كرد، ابزارهاي سنگي مانند تبر، نيزه و چاقويي را كه قدمت آنها 15هزار سال تخمين زده شد، پيدا كرد كه اكنون اين آثار در موزه لوور فرانسه نگهداري مي‌شوند.همچنين براساس اسناد موجود، نخستين پارچه دست‌بافت ايراني در اين غار پيدا شده است.با اين وجود، غار باستاني پبده به حال خود رها شده است و از آن هيچ محافظتي نمي‌شود و تنها استفاده‌كنندگان و بازديد‌كنندگان اين غار، دامداران عشاير و گوسفندان آنها هستند! آتش گرفتن اين غار باستاني و مرگ خفاش‌هاي آن در اوايل آذرماه امسال، بهانه‌اي شد تا غارنوردان به تكاپو افتند و از اين منطقه ديدن كنند تا دليل اين آتش‌سوزي و وضعيت غار بررسي شود.در اين جريان، پيشينه تاريخي غار پبده و محافظت نشدن از آن، تعجب غارنوردان را برانگيخت و اين پرسش را ايجاد كرد كه چرا تا كنون محافظتي از اين اثر تاريخي نشده و چرا هيچ سازماني در اين‌باره مسئوليتي نپذيرفته است؟! حميد جهانبخش ـ مربي غارنوردي ـ كه به‌عنوان دامپزشك با عشاير بومي اطراف غار پبده در ارتباط است، پس از آتش‌سوزي در بازديدي كه از محل داشت، درباره آخرين وضعيت غار پبده به ايسنا گفت: اين غار باستاني، محل نگهداري گوسفندان عشاير بومي منطقه است.به همين دليل، تا 20 متري درون غار با فضولات حيواني پوشيده شده است.چندي پيش نيز به‌دنبال آتش زدن بخشي از اين فضولات براي گرم شدن چوپان‌ها و متصاعد شدن گاز ناشي از سوختن فضولات، خفاش‌هاي غار پبده مردند. او معتقد است: اگر با مردم بومي منطقه پبده، منطقي صحبت شود و اطلاعات بهداشتي درباره خطرهاي ناشي از تجميع فضولات حيواني در اين غار به آن‌ها داده شود، حتما اين عشاير براي محافظت و نگهداري بهتر از غار كمك مي‌كنند، به شرط اينكه سازمان‌هاي دولتي امكاناتي را براي نگهداري دام عشاير كه تعداد آنها زياد است، ايجاد كنند، چون اگر غار پبده را از عشاير منطقه بگيرند، آن‌ها جاي ديگري براي نگهداري دام خود ندارند و اين حتما مشكل ايجاد مي‌كند. جواد نظام‌دوست، رئيس انجمن غارشناسي و غارنوردي ايران هم با اشاره به ارزش باستاني غار پبده، مسئوليت حفاظت از آن را با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري دانست و به خبرنگار ايسنا گفت: «كارگروه غارنوردي كشور» پس از 15 سال پي‌گيري به رياست سازمان حفاظت محيط زيست و دبيري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري شامل نمايندگان اداره جنگل‌ها و مراتع، سازمان نقشه‌برداري، وزارت كشور، وزارت علوم و فن‌آوري، وزارت جهاد كشاورزي، سازمان تربيت بدني، انجمن‌هاي مردم‌نهاد ذي‌ربط و نماينده راهبردي رئيس‌جمهور تشكيل شد. وظيفه اين كارگروه، تقسيم‌ غارهاي كشور براي حفاظت و نگهداري است و تا كنون توانسته، در چند استان اين كار را انجام دهد.او ادامه داد: اين كارگروه، غارها را به دو بخش باستاني و محيط زيستي تقسيم كرده و غار پبده با توجه به مستندات تاريخي، به‌عنوان يكي از نخستين پايگاه‌هاي سكونت انسان در دوره پارينه‌سنگي شناخته شده است و جزو غارهاي باستاني به‌شمار مي‌آيد.او توضيح داد: براساس اين تقسيم‌بندي، مسئوليت حفاظت و نگهداري از غارهاي باستاني با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و حفاظت از غارهاي محيط زيستي نيز برعهده اداره منابع طبيعي و سازمان محيط زيست است. اين مربي غارنوردي گفت: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وقتي مي‌تواند آثاري را در سطح ملي و جهاني ثبت‌ كند، چرا براي ثبت و حفظ كردن اين غار با چنين قدمت تاريخي كه اسناد جغرافيايي و تاريخي آن موجود است و ابزار‌هاي يافت‌شده در آن 15هزار سال قدمت دارند و مي‌تواند آغاز زندگي بشر را به تصوير بكشد، اقدامي نمي‌كند؟! رئيس انجمن غارشناسي و غارنوردي ايران گفت: اين غار در نزديكي يك جاده آسفالت قرار دارد و مردم به‌راحتي مي‌توانند از اين طريق به غار دسترسي داشته باشند. اگر به حفاظت و نگهداري از اين غار باستاني توجه نشود، اين موضوع هم يك آسيب به‌شمار مي‌آيد.در حالي كه با يك برنامه‌ريزي درست و اصولي و اجراي برنامه محافظتي و ايجاد امكانات براي مردم‌ بومي منطقه با هدف نگهداري از دام‌هاي‌شان مي‌توان غار باستاني پبده را به جاذبه‌اي جهاني براي گردشگران تبديل كرد.