"بيداری اسلامی" تجلی انديشه‌های نواب صفوی

جام جم آنلاين: فرزند شهيد نواب صفوي، "بيداري اسلامي" را يكي از دستاوردهاي انديشه هاي جهادي شهيد نواب دانست و عنوان كرد: شهيد خالد اسلامبولي به صراحت عنوان كرده بود كه ما در مصر همان روش نواب را دنبال مي كنيم و هم اكنون نيز انديشه هاي رهبران اخوان المسلمين به شدت تحت تاثير انديشه هاي مرحوم نواب است."به شخصه معتقدم كه بيداري خاورميانه همان ادامه روند حركت ها و انديشه هاي استشهادي پدرم و يارانش است." در تاريخ مبارزات انقلابي عليه استعمار و استبداد، كمتر شخصيتي را مي توان يافت كه جسارت و شهامتي همچون شهيد نواب صفوي داشته باشد.اين روحاني برجسته در عمر كوتاه 31 ساله خود، به معناي واقعي كلمه، خواب را از چشم شاه و وابستگانش ربود.وي به همراه شمار اندك يارانش، چنان تاثيري از خود بر روند تحولات سياسي ايران و خاورميانه بر جاي گذاشت كه بسياري از گروه هاي بزرگ و سازمان يافته در عصر وي، حتي از انجام بخشي از آن هم عاجز بودند. از حذف فيزيكي نويسنده دين ستيزي همچون "احمد كسروي" تا ترور نخست وزير وقت، تنها بخشي از كارنامه مبارزاتي اين مجاهد نترس بود كه حتي در لحظه شهادت نيز با آرامش معنوي و سردادن اذان به ملكوت پيوست. سيد مجتبي مير لوحي در سال 1303 در محله خاني آباد در تهران به دنيا آمد و در سن هفت سالگي به مدرسه حكيم نظامي رفت. سيد مجتبي كه بعد ها نام خانوادگي مادرش(نواب) را انتخاب كرد، براي ادامه تحصيل به مدرسه صنعتي آلماني ها راه يافت و همزمان در مدارس ديني خاني آباد نيز به فراگيري علوم ديني پرداخت. وي در حالي كه فقط 18 سال سن داشت، با سخنراني پرشور و انقلابي خود عليه كشف حجاب و دولت قوام السلطنه موضع گرفت و دانش آموزان چندين مدرسه را براي تظاهرات در مقابل ساختمان مجلس شوراي ملي بسيج كرد. دو تن از دانش آموزان در جريان اين تظاهرات به شهادت رسيدند كه اين اقدام را مي توان از جمله جدي ترين قيام هاي انقلابي عصر پر خفقان پهلوي دانست كه البته باز هم بايد تاكيد كرد كه رهبر اين جنبش تنها يك دانش آموز 18 ساله بود. مجتبي پس از انصراف از تحصيل در رشته مكانيك به شهر آبادان مهاجرت كرد. اشتغال شهيد نواب در شركت نفت آبادان، خيلي به طول نينجاميد. يك مهندس انگليسي به يكي از كارگران ايراني سيلي مي زند كه مجتبي جوان، اين اقدام تحقير آميز و استعمارگونه را بر نمي تابد و خواستار قصاص ضارب مي شود. شورش و تحصن در شركت نفت پس از سخنراني شهيد نواب و سماجت وي در قصاص مجرم، او را در مركز حملات تلافي جويانه انگليسي ها قرار مي دهد و در نهايت هم مجبور مي شود از آبادان به نجف اشرف فرار كند. نوشته هاي احمد كسروي و حملات اين نويسنده لائيك بر ضد اسلام و شيعه، مجتبي نواب صفوي را از نجف به تهران مي كشد تا كسروي را از ادامه فعاليت هاي تخريبي اش باز دارد اما نويسنده كتاب كفر آميز«شيعي گري» با بي اعتنايي از كنار سخنان نواب مي گذرد. نواب كه شيوه ارشاد و نصيحت را كارگر نمي بيند، اقدام به ترور كسروي مي كند كه اين ترور ناموفق موجب مي شود كه وي به مدت دو ماه در زندان اسير شود. آزادي از زندان با تشكيل "جمعيت فدائيان اسلام" توسط نواب صفوي همراه مي شود. محمد علي اميني به همراه برخي ديگر از اعضاي جمعيت فدائيان اسلام با تكيه بر مشي جهادي موفق مي شوند كه بالاخره در سال 1324، احمد كسروي را از سر راه بردارند. اما موفق ترين عمليات جمعيت فدائيان اسلام را بايد به ترور نخست وزير وقت محمد رضا شاه نسبت داد. سپهبد علي رزم آرا در سال 1329 بوسيله يكي از ياران نزديك نواب صفوي كشته شد و انگليس را در بهت و حيرت از دست رفتن يكي از مهره هاي دست نشانده شان غرق كرد. ديگر آوازه عدالت طلبي هاي نواب و عمليات هاي استشهادي ياران اندك او، لرزه بر اندام كاخ نشين هاي حكومتي انداخته بود؛ تا آن جا كه آيت الله علي خامنه اي(رهبر معظم انقلاب) ، از نواب صفوي به عنوان "پيشاهنگ جهاد و شهادت در زمان ما" نام بردند. آخرين حركت جهادي نواب صفوي نتوانست كه يكي ديگر از نخست وزيران خاندان پهلوي را حذف كند. به دنبال ترور ناموفق حسين علا، سيد مجتبي به همراه تني چند از ياران نزديكش دستگير و پس از تحمل شكنجه هاي هولناك، در 27 دي ماه سال 1334 با تيرباران عمال شاه، به درجه رفيع شهادت رسيد. وي در حالي مسير معلوم و قابل پيش بيني شهادت را انتخاب كرد كه بسياري از هم عصران او بعد از شهادت نواب، براي مقابله با ديكتاتور ها جسور تر از قبل شدند. بي گمان، شهامت مسري است و مجاهدان هم ركاب نواب، همچنان او را اسوه اي تمام قد از الگوي "كوتاه نيامدن از مواضع حق" مي دانند. فاطمه نواب صفوي، دختر ارشد شهيد نواب در گفت‌وگو با خبرنگار «جام جم آنلاين» به تبيين انديشه هاي پدرش مي پردازد. او معتقد است كه سقوط حكومت هاي تك صدايي همچون حكومت مصر، ريشه در انديشه هاي سيد مجتبي نواب صفوي دارد. وي با اشاره به سفر شهيد نواب به كشور مصر، خاطر نشان كرد: در اولين سخنراني كه مرحوم نواب در قاهره داشتند،‌7 هزار نفر از اساتيد و دانشجويان حضور داشتند كه بعد از سخنراني پر شور ايشان، يك حركت انقلابي در خيابان هاي مصر به راه افتاد و مصري ها شعار ملي شدن كانال سوئز را سر مي دادند. "وقتي با حامد الگار، يكي از اساتيد مصري دانشگاه بركلي انگليس صحبت مي كردم، وي اذعان داشت كه آن سخنراني شهيد نواب صفوي در قاهره، يك نقطه عطف تمام عيار در تاريخ انقلاب مصر بود." فرزند شهيد نواب صفوي، "بيداري اسلامي" را يكي از دستاوردهاي انديشه هاي جهادي شهيد نواب دانست و عنوان كرد: شهيد خالد اسلامبولي به صراحت عنوان كرده بود كه ما در مصر همان روش نواب را دنبال مي كنيم و هم اكنون نيز انديشه هاي رهبران اخوان المسلمين به شدت تحت تاثير انديشه هاي مرحوم نواب است. "به خاطر دارم كه سعيد رمضان، يكي از رهبران اخوان المسلمين با ديدن من شروع به گريستن كرد و مي گفت كه ياد پدرم و مجاهدت هايش افتاده است. دكتر طه رمضان از ديگر سران اخوان المسلمين هم حركت هاي اسلامي در كشورهاي عرب را نتيجه افكار شهيد نواب مي دانست." مدير موسسه فرهنگي شهيد نواب صفوي با بيان اين كه حركت هاي جهادي شهيد نواب با خلوص شديد آميخته بود، اظهار داشت: بايد بين حركت هاي كوركورانه گروه هاي تندرويي مثل طالبان با جنبش فدائيان اسلام، تفاوت فاحش قائل شد. حركت هاي طالباني، آبروي اسلام را برده است اما راه نواب ادامه دارد. "به شخصه معتقدم كه بيداري خاورميانه همان ادامه روند حركت ها و انديشه هاي استشهادي پدرم و يارانش است." فاطمه نواب صفوي بر اين باور است كه شهيد نواب حتي با دين ستيزان هم ابتدا از سر جنگ و نزاع بر نمي خاست و ابتدا از راه نصيحت و امر به معروف وارد مي شد. "مادرم نقل مي كند كه شهيد نواب، حتي در سوگ مرگ گاندي،‌رهبر فقيد هند گريسته بود و اساسا پدرم به حركت هاي افراطي معتقد نبود. بين دين گريزي و دين ستيزي تفاوت است و حتي مرحوم نواب با دين ستيزاني همچون احمد كسروي هم ابتدا از سر اندرز و نصيحت وارد شد." وي با اشاره به اين كه شهيد نواب به اسلام منهاي نژاد پرستي اعتقاد راسخ داشت، خاطر نشان كرد: شهيد نواب در يكي از سخنراني هايشان در بيت المقدس در نكوهش عرب هايي كه ناسيوناليسم عربي را بر مسلمان بودنشان اولويت مي دادند گفته بود كه اگر رسول الله را از عرب بگيريم، ديگر چيزي از عرب باقي نمي ماند. "شهيد نواب در جملاتي زيبا به حضار گفته بود كه اگر بنا به اصل و نژاد است، من سيد و فرزند برترين شخصيت عرب هستم اما وقتي كه اسلام هست، ديگر نبايد از نژاد و رگ و ريشه صحبت شود." فاطمه نواب با بيان اين كه تنها پدرم و شهيد چمران را ديده ام كه حتي براي دشمنانشان هم دعا مي كردند، افزود: يكي از خصيصه هاي بارز نحوه مبارزات شهيد نواب اين بود كه ايشان با دور انديشي و بينش عالي حركت مي كردند. البته كليه حركات ايشان را بايد در ظرف زمان خودش و ادبيات سال هاي 1320 تا 1334 تحليل كرد. در خبرها نيز داشتيم كه پس از شش دهه خاموشي "جمعيت فدائيان اسلام" اين تشكل سياسي - مذهبي قصد دارد كه دوباره در صحنه سياست ورزي ايران، نقش پر رنگي داشته باشد. گرچه اين تشكل، پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز اعلام هويت كرد، اما در همان دوران نتوانست به فعاليت هايش استمرار بخشد و ناخودآگاه از صحنه سياست ايران حذف شد. حال بايد اين بار منتظر ماند و ديد كه آيا احياي دوباره اين تشكل مي تواند آرمان هاي متعالي شهيد نواب را برجسته تر سازد يا اين كه باز هم پس از اعلام موجوديت اوليه،‌ فعاليت هاي اين جمعيت با سابقه، دوباره به مسير ركود و فراموشي مي رود.