فرصت جذب سرمایه‌گذاری با برجام جدید

گروه سیاسی فردا: توافق هسته‌ای بعد 4 سال از خروج آمریکا دوباره در آستانه احیا قرار دارد. اکنون از سئوالات و موضوعات مهم و برجسته آن خواهد بود که احیای برجام چقدر دست دولت رئیسی را برای جذب سرمایه گذاری خارجی باز می کند.

نگاهی به بودجه سنواتی دولت‌ها در یک دهه گذشته نشان می دهد که هر چند روی کاغذ ردیف هایی تحت عنوان اعتبار عمرانی در مجلس تصویب می شود اما کسری بودجه ناشی از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، کاهش فروش نفت بر اثر تحریم ها یا عدم بازگشت پول صادرات نفت و فرآورده های نفتی به کشور موجب شده که دولت به ناچار در نیمه دوم هر سال از تخصیص بودجه عمرانی بزند تا هزینه های جاری و حقوق و دستمزد را تأمین کند.

شرط سخت آمریکا

اخبار و گزارش ها از برجام جدید از آن حکایت می کند که اگر دولت بایدن بازگشت به توافق را بپذیرد، اجرای برجام را فقط  در دوره استقرار همین دولت تضمین می کند بنابراین شرکت های خارجی برای ورود به بازار ایران باید این واقعیت را از هم اکنون درنظر بگیرند که در صورت خروج دولت بعدی واشنگتن از برجام، آنها نیز نهایتا ظرف مدت 2.5 سال باید بازار ایران را ترک کنند. چنین قیود و شروطی مانعی برای ورود سرمایه گذاران خارجی به ایران خواهد بود چون آنها برای سرمایه گذاری در کشورما اطمینان و امنیت خاطری احساس نمی کنند.

حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم در گفتگو با نامه‌نیوز گفت «جذب سرمایه گذاری خارجی را در کشور بعید می دانم چون با آنچه آمریکایی ها در این توافق جدید پذیرفته اند، سرمایه گذاران خارجی به ایران نمی آیند. از یک طرف تحریم های اولیه آمریکا علیه ایران همچون معامله با دلار همچنان باقی خواهند ماند. از طرف دیگر اگر شرکت های سایر کشورها نیز بخواهند وارد بازار ایران شوند، به دلیل آنکه امکان دارد دولت بعدی آمریکا دوباره برجام را نقض کند و از اجرای تعهدات پذیرفته شده توسط دولت بایدن سرباز بزند، از سرمایه گذاری در ایران صرفنظر خواهند کرد.»

واقعیتی غیرقابل انکار

اگر برجام احیا شود، دولت باید سریعا دست به کار شود و از این فرصت بهترین استفاده را انجام دهد. یکی از اقدامات باید این باشد که منابع بلوکه‌شده ایران در سایر کشورها را آزاد و این پول را در زیرساخت های اقتصادی موثر بر توسعه کشور سرمایه گذاری کند. این اتفاق یک جهش را در اقتصاد ایران رقم خواهد زد. به عبارت دیگر باید قدر منابع مالی آزادشده را بدانیم و از آنها برای پرکردن خلاء سرمایه گذاری خارجی استفاده کنیم.

نکته دیگر آنکه برخلاف تحلیل‌های بدبینانه، احتمال پیروزی بایدن در انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا گرچه ضعیف است اما بعید نیست بنابراین این امکان وجود دارد که برخی شرکت های خارجی ریسک سرمایه گذاری در ایران را بپذیرند. در این صورت حتی اگر شرکت های خارجی حاضر به سرمایه گذاری در ایران شوند باید آنها برای پروژه هایی مجوز بگیرند که فناوری و تکنولوژی به کشورما بیاورند تا این اتفاق پایه ای برای توسعه بسترهای سرمایه گذاری در ایران شود نه اینکه آنها به اسم سرمایه گذاری بخواهند ایران صرفا مصرف کننده کالاهای آنها شود. حالت دوم اگر پدید بیاید قطعا ایران را به واردات کالاهای خارجی وابسته می کند.