به جنگ کم خونی بارداری برویم

سرویس سبک زندگی فردا: کم خونی یک مشکل عمومی در زنان باردار است که اگر مهار نشود می‌تواند به زایمان پیش از موعد و تولد نوزادانی با وزن کم منجر شود، بنابراین برای مقابله با آن، مکمل آهن برای زنان باردار توسط پزشک تجویز می‌شود، به نقل از تصویر زندگی اما بسیاری از زنان علاوه بر مصرف قرص‌های آهن به صورت جداگانه از مولتی ویتامین‌هایی که در ترکیب آن‌ها آهن نیز وجود دارد استفاده می‌کنند که می‌تواند خطرناک باشد.

کم‌خونی در دوران بارداری

کم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که شما به اندازه‌ی کافی هموگلوبین یا سلول‌های قرمز خون سالم در بدن نداشته باشید. شما ممکن است دچار خستگی، فقدان انرژی، نامنظم شدن ضربان قلب، سرگیجه، رنگ‌پریدگی پوست و تنگی نفس شوید. هموگلوبین یک پروتئین درون گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را به بافت‌های بدن حمل می‌کند.

کم‌خونی از عوارض شایع حاملگی است. زنان باردار معمولاً دو بار برای کم‌خونی مورد آزمایش قرار می‌گیرند - یک بار در اولین ویزیت پیش از زایمان و پس از آن دوباره در هفته ۲۸ بارداری زمانی که برای دیابت بارداری غربالگری می‌شوند.

در طول دوران بارداری، از آن جا که حجم خون شما افزایش می‌یابد رگ‌های خونی‌تان بزرگ می‌شوند. به این دلیل که حجم خون شما به سرعت در حال افزایش است، غلظت سلول‌های قرمز خونتان ممکن است رقیق‌شده و باعث کم‌خونی شما شود. این مسئله می‌تواند میزان اکسیژن موجود برای نوزاد را کاهش دهد، و این ممکن است منجر به رشد ناقص جنین، سقط‌جنین، تولد زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. به همین دلیل مهم است که در دوران بارداری خود، از کم‌خونی جلوگیری کنید.

کم‌خونی به عنوان سطح هموگلوبین کمتر از ۱۱ گرم در دسی لیتر (هماتوکریت کمتر از ۳۳ درصد) در سه ماهه اول و سوم و کمتر از ۱۰.۵ گرم در دسی لیتر (هماتوکریت کمتر از ۳۲ درصد) در سه ماهه دوم تعریف شده است. زنانی که مقدار هموگلوبین آن‌ها زیر این سطوح می‌باشد ممکن است کم‌خونی داشته باشند و باید تحت آزمایش قرار گیرند تا دلیل آن مشخص شود.

کمبود آهن همچنین می‌تواند با کمبود اسیدفولیک مرتبط باشد. اسیدفولیک یک نوع ویتامین B. است که به همراه آهن برای ساخت سلول‌های جدید فعالیت می‌کند، همانند سلول‌های قرمز خون. بسیار مهم است که در دوران بارداری به اندازه کافی اسیدفولیک در رژیم غذایی خود دریافت کنید.

از آنجا که نیاز بدن به آهن در چهار ماه اول بارداری کم است، مصرف آن در این مدت لزومی ندارد و حتی مصرف نکردن آهن در ابتدای بارداری از تهوع و استفراغ شدید که در این دوران شایع است جلوگیری می‌کند، زیرا یکی از عوارض مصرف آهن، تهوع و استفراغ است.

خستگی، فقدان انرژی، سرگیجه، رنگ‌پریدگی پوست و … از علایم کم خونی است

علایم شایع:

حالت تنگی نفس خستگی، ضعف، یا غش رنگ پریدگی

علایم زیر شیوع کمتری دارند:

تپش قلب یا یک احساس و آگاهی غیرطبیعی از ضربان قلب التهاب و دردناک بودن زبان تهوع سردرد حالت فراموشی که گاهی اتفاق می‌افتد درد شکمی

علل

رژیم غذایی نامناسب و ناکافی که آهن آن به قدر کافی نباشد. کمبود اسیدفولیک خون از دست دادن به علت خونریزی از بواسیر یا خونریزی گوارشی پختن غذا بیش از اندازه، که موجب تخریب آهن و سایر موادمغذی در غذا می‌شود.

برای جلوگیری از کم‌خونی غذا‌های غنی از آهن و منابع ویتامین C. بخورید

در بسیاری از اوقات، کم‌خونی در دوران بارداری ناشی از ذخایر ناکافی آهن است که برای تأمین نیاز اضافی به آهن در دوران بارداری لازم است. این نوع کم‌خونی، کم‌خونی فقر آهن نام دارد و با تجویز مولتی‌ویتامین حاوی آهن یا یک مکمل مجزای آهن دوران بارداری، درمان می‌شود. توجه داشته باشید که حتی اگر آهن و اسیدفولیک دریافتی کافی باشد، خانم باردار ممکن است دچار کم خونی شود، زیرا بارداری باعث تغییر در جذب مواد فوق می‌شود. همچنین، جنین مقداری از آهن و اسیدفولیک مادر را مصرف می‌کند.

عوامل افزایش دهنده خطر

تغذیه نامناسب و ناکافی، به خصوص کمبود چندین ویتامین سیگارکشیدن، که باعث کاهش جذب مواد مغذی مهم می‌شود. مصرف الکل، که خود باعث نامناسب و ناکافی بودن تغذیه می‌شود. سابقه هرگونه اختلالی که باعث کاهش جذب مواد مغذی شود.

پیشگیری

هنگامی که باردار هستید، به یاد داشته باشید برای جلوگیری از کم‌خونی غذا‌های غنی از آهن و منابع ویتامین C. بخورید. غذا‌های غنی از آهن شامل جگر، گوشت قرمز، غلات و نان سبوس دار، تخم‌مرغ، سبزیجات برگ‌دار سبز (مانند اسفناج و کلم بروکلی)، حبوبات و توفوی (یا پنیر لوبیا) خشک، و میوه‌های خشک‌شده (مانند کشمش، آلو و زردآلو) هستند.

غذا‌های حاوی اسیدفولیک زیاد مصرف کنید، مثلاً محصولات گندم کامل، غلات غنی‌شده صبحانه، گوشت، جوانه گندم، لوبیا و باقلا، بادام کوهی (پسته خام)، پوره‌ای که از جو دوسر درست می‌شود، قارچ، کلم پیچ، بروکلی، جگر گوساله، سبزیجات برگ‌دار سبز، میوه‌ها (مانند پرتقال، توت‌فرنگی و خربزه) و مارچوبه.

غذا‌های حاوی ویتامین ـ. ث. زیاد مصرف کنید، مثلاً مرکبات و سبزیجات خام و تازه. ویتامین ـ. ث. باعث جذب بهتر آهن می‌شود. امکان دارد به صلاح دید پزشک، ویتامین به صورت تزریقی و مکمل مواد معدنی برای شما تجویز شود.

در موارد کمبود شدید آهن، انتقال سلول‌های قرمز خون مورد نیاز است

عوارض احتمالی

زایمان زودرس کم خونی شدید و خطرناک به هنگام زایمان به علت خونریزی. در این حالت نیاز به تزریق خون وجود دارد. افزایش استعداد ابتلا به عفونت پس از زایمان

درمان

معمولاً با دریافت مکمل آهن و اسیدفولیک، به صورت خوراکی یا تزریقی، قابل درمان است.

اگر پزشک قرص آهن تجویز می‌کند، به یاد داشته باشید برای جلوگیری از حالت تهوع آن را با غذا مصرف کنید. از مصرف آن با شیر اجتناب کنید؛ کلسیم از جذب آهن به بدن شما جلوگیری می‌کند. در عوض، قرص آهن خود را با آب پرتقال یا نوع دیگری از ویتامین C. مصرف کنید. ویتامین C. به جذب آهن کمک می‌کند.

زنان باردار در طول مدت بارداری خود نیاز قابل توجهی به آهن دارند بطوری که این نیاز برای حاملگی با یک جنین حدود یک گرم است لذا برای زنان بارداری که کمتر در معرض کمبود‌های تغذیه‌ای قرار دارند، برای پیشگیری از فقر آهن روزانه ۳۰ تا ۶۰ میلی گرم مکمل آهن تجویز می‌شود.

در موارد کمبود شدید آهن، در صورتی که درمان‌های دیگر موثر نباشند، ممکن است انتقال سلول‌های قرمز خون مورد نیاز باشد.

کلم بروکلی حاوی اسیدفولیک است

نکته:

اگر زبان سرخ و دردناک باشد، دهان و زبان خود را ۴-۳ بار در روز با آب نمک گرم بشویید. برای تهیه آب نمک، یک قاشق چایخوری نمک را به یک لیوان آب گرم اضافه نموده، حل کنید. دندان‌های خود را با مسواک نرم تمیز کنید.

دارو‌ها

امکان دارد آهن، اسیدفولیک، و سایر مکمل‌ها تجویز شوند. برای جذب بهتر، مکمل آهن را یک ساعت قبل از غذا یا بین وعده‌های غذایی میل کنید. آهن رنگ اجابت مزاج را سیاه می‌کند و اغلب باعث یبوست می‌شود.

فعالیت

محدودیتی وجود ندارد. به هنگام خستگی استراحت کنید تا اینکه کم خونی برطرف شود.

رژیم غذایی

خوب غذا بخورید و مکمل‌های غذایی تجویز شده را طبق دستور مصرف نمایید. سعی کنید فیبر غذایی و مایعات بیشتر دریافت کنید تا از یبوست جلوگیری شود.

در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید اگر به هنگام بارداری، علایم کم خونی در شما ظاهر شده است. اگر یکی از مشکلات زیر به هنگام درمان رخ دهد: اسهال، تهوع، درد شکمی، یبوست، خونریزی از هر کجا و هر چند مختصر.