تب تند «پزشک شدن» در بین دانش‌آموزان ایرانی!/ مشکل هدایت تحصیلی هنوز حل نشده!

سرویس اجتماعی فردا؛ مهسا گربندی: درآمد نجومی پزشکان و انتشار اخباری در این رابطه باعث شده تا دانش آموزان رغبت زیادی نسبت به درس خواندن در رشته تجربی داشته باشند. بر اساس آمار منتشر شده در سال‌های اخیر گرایش از رشته ریاضی و انسانی به سمت رشته تجربی در حال افزایش است و همین موضوع سبب شده تا آموزش‌وپرورش عزم خود را جزم کند تا هر چه زودتر مانع این مهاجرت رشته‌ای شود.

دردسرهای اجبار در انتخاب رشته دانش آموزان سال گذشته بود که ماجراهای هدایت تحصیلی دانش آموزان دردسرساز شد. زیرا که دانش‌آموزان نسبت به اجبار برای رفتن به رشته‌ای خاص معترض بودند و مسئولان آموزش‌وپرورش نیز از توسعه متوازن رشته‌ها سخن می‌گفتند. توازنی که به موجب آن از گسترش بیش از حد متقاضیان رشته تجربی جلوگیری می‌کرد. این ماجرا تا جایی پیش رفت که حتی رئیس‌جمهور نیز به آن ورود کرد و پرونده اجبار در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان با این نتیجه که نباید دانش آموزان را در انتخاب رشته مجبور کنیم، بسته شد.

آنطور که در آیین نامه هدایت تحصیلی جدید نوشته شده، این آیین نامه تاکید بر شناسایی و شناساندن علائق و استعدادهای دانش آموزان دارد و بعد از آن کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و در نهایت متوزان سازی شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی مدنظر است. زیرا که اگر علائق و استعداد دانش‌آموزان به خوبی شناسایی نشود، آن وقت نمی‌توان انتخاب آگاهانه‌ای داشت و اگر انتخاب آگاهانه نباشد حتی اگر توازنی در رشته ایجاد شود ارزشمند نخواهد بود.

مشکل هدایت تحصیلی هنوز حل نشده! با وجود تغییراتی در آیین نامه هدایت تحصیلی و رفع ایرادات آن، هنوز هم دانش‌آموزان معترضند که چرا علائق آن‌ها در انتخاب رشته برای ورود به رشته تجربی اولویت ندارد؟ بسیاری از دانش آموزان مدعی هستند که در آزمون‌ها و اظهار نظری که در خصوص رشته از آن‌ها گرفته شده به وضوح رشته تجربی را انتخاب کرده‌اند در عین حال عملکرد تحصیلی آن‌ها برای ورود به رشته تجربی به مراتب بهتر از ریاضی است، ولی آموزش و پرروش عملا خلف وعده کرده و نظر آن‌ها را نادیده گرفته است. حال باید پرسید نادیده گرفتن علائق و استعداد دانش آموزان و اولیای آن‌ها چه تبعاتی می‌تواند داشته باشد و آیا این شیوه بار کج آموزش و پرورش را در خصوص متوازن سازی بین رشته‌ها به منزل خواهد رساند؟ دانشجوی رشته برق دانشگاه شریف که وارد رشته پزشکی شد!

تیرماه سال جاری بود که حسین توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش گفت: بیشترین داوطلبان آزمون سراسری سال ۹۶ در گروه آزمایشی تجربی هستند. این آمار در حالی اعلام شد که ظرفیت پذیرش دانشجویان در گروه تجربی از بقیه گروه ها کمتر است و دانش آموزان در این گروه شانس بسیار کمی برای قبول داشتند. اما تب تند پزشکی به جایی رسیده که دانش آموزان حاضر به رقابت شدید در غول کنکور تجربی شدند.

ماجرای علاقه شدید به پزشکی به همینجا ختم نمی‌شود؛ دو سال پیش بود که دانشجویی در رشته برق دانشگاه شریف انصراف داد و مجددا در کنکور شرکت کرد تا وارد رشته پزشکی شود. این اتفاق یعنی اتلاف زمان و هزینه که هم به فرد تحمیل شده و هم به جامعه! البته این اتلاف زمان در بهترین شرایط است، زیرا که اگر دانش‌آموزان دیگری چنین توانمندی را نداشته باشند مجبور می‌شوند تا برخلاف میلشان در رشته‌ای ادامه تحصیل بدهند که علاقه‌ای به آن ندارند و آن وقت در رشته‌ای مشغول به کار می‌شود که از آن نیز ناراضی خواهد بود.

چه باید کرد؟ یکی از موثرترین راه هایی که باید آموزش و پرورش انجام دهد تقویت هنرستان‌هاست تا با ایجاد انگیزه توسط مشاوران مدارس دانش آموزان به سمت هنرستان‌ها گرایش داشته باشند. مشاوران مدارس وضعیت موجود را بهتر از هر کسی می‌دانند در این راه هم در دو سال گذشته تلاش‌های فراوانی داشته‌اند، اما اینکه امسال حتی مشاوران هم از وضعیت موجود ناراضی هستند نشان می‌دهد که وزارت آموزش و پرورش تا چه حدی راه را به خطا رفته است.

بنابراین اگر هدایت تحصیلی آنطور که باید جدی گرفته نشود، نتیجه ادامه این موج افزایش بیشتر تقاضا برای تحصیل در رشته تجربی خواهد بود. حتی اگر اهمیت هدایت تحصیلی را درنظر نگیریم، باز هم محدودیت ظرفیت آموزشی موجب تبدیل این موضوع به بحران خواهد شد. ظرفیت مدارس و البته تعداد معلم‌ها در رشته تجربی محدود است و شاید به‌زودی با تعداد متقاضیان این رشته فاصله جدی‌تر پیدا کند. به این ترتیب تجربه فاصله زیاد بین پشت کنکوری‌ها و صندلی‌های دانشگاه‌ها در دهه گذشته، این بار در مقطع متوسطه و در مورد رشته تجربی تکرار خواهد شد.