شوخی آری تمسخر نه

با پخش سریال جدید مهران مدیری به نام «در حاشیه» موج مخالفت و اعتراض پزشکان به پخش این سریال آغاز شده است. البته پیش از آن نیز وزیر بهداشت نامه‌نگاری‌هایی را انجام داده و نارضایتی خود و سایر پزشکان را از پخش این سریال اعلام داشته بود. همین امر موجب شد تا سریال مذکور تا حد زیادی در متن تغییر کند و حتی برای کاهش حساسیت‌‌ها از عنوان «اتاق عمل» به «در حاشیه» تغییر نام دهد. پس از تغییراتی که صورت گرفت بنا شد پخش این مجموعه که از ابتدا برای شبکه پنج در نظر گرفته شده بود به شبکه سه واگذار شود و پس از ایام فاطمیه و از روز ششم فروردین روی آنتن این شبکه برود؛ سریالی که قرار است تا ماه رمضان پخشش به طول بینجامد اما با پخش قسمت‌های اولیه این سریال دوباره صدای فریاد پزشکان برخاست و وزیر بهداشت نیز دوباره اعتراضاتی را متوجه این سریال دانست تا اینکه مشخص شد پزشکان بنا دارند با ایجاد تجمعی اعتراض خود را به این سریال که به‌زعم آنها هتاکانه است اعلام کنند. حالا سوال اصلی اینجاست که چه زمانی قرار است یاد بگیریم که شوخی با تمسخر تفاوت دارد؟ چه زمانی قرار است متوجه شویم که ما باید با همدیگر بخندیم نه به یکدیگر! به نظر من سریال جدید آقای مدیری ابدا شوخی نیست بلکه توهین و تمسخر یک عده است؛ آن هم کسانی که بسیار انسان‌‌های شریفی هستند و به حد کافی نیز تحت فشار قرار دارند. به‌جای اینکه بگوییم پزشکان آستانه تحمل پایینی دارند و نمی‌‌توانند نقد را بپذیرند باید دید اصلا چیزی که نشان داده می‌شود نقد است یا نه. سریال، پزشکان یک بیمارستان را بیسواد و سودجو نشان می‌دهد. کسانی که فقط به فکر منفعت خودشان هستند و کمترین دانشی ندارند؛ کجای این نقد است؟ یعنی همه پزشکان ما بی‌سوادند و همگی دنبال سودجویی هستد؟ علاوه بر اینکه نشان دادن این چیزها رابطه میان پزشک و بیمار را خراب می‌کند و اعتماد میان‌شان را از بین می‌برد. اگر مردم به پزشکان و بیمارستان اعتماد نداشته باشند برای مسائل درمانی خود به کجا مراجعه کنند؟ به نظر من باید یاد بگیریم که نقدکردن با تحقیرکردن کاملا تفاوت دارد. طنز نباید طوری باشد که عده‌ای بخندند و عده‌ای حس کنند مورد توهین و تمسخر واقع شده‌اند. مطمئن باشید اگر شوخی درست صورت بگیرد خود مخاطبان هم می‌خندند و همراهی می‌کنند. برای مثال در کلیپی که از همین آقای مدیری منتشر شده بود دیدم شوخی شده بود که پزشکی در حین عمل تلفن همراهش را جواب داده است؛ این هم شوخی است ممکن است مابه‌ازای بیرونی هم نداشته باشد اما اشاره دارد به اینکه ممکن است برخی پزشکان تمام حواس‌شان به عمل جراحی‌شان نباشد. این نقد و شوخی به نظرم توهین‌آمیز نبود؛ مطمئنا پزشکان هم ناراحت نشدند. یا حتی برخی موارد اشاره شده است به زیرمیزی گرفتن که متاسفانه در برخی پزشکان وجود دارد. اینها نقد است. ممکن است باز هم دلخوری پیش بیاید اما به هر حال باید گفته شود. اما اینکه بگوییم پزشکان همه بیسواد هستند رسما توهین است. حتی اگر پزشکان هم اعتراضی نکنند این حرف نه شوخی است نه نقد؛ هدفش توهین است. اینکه یک عده هم می‌خندند دلیل بر این نیست که کار درستی است برخی به شوخی‌های قومیتی هم می‌خندند اما دلیل نمی‌شود ما از تحقیر یک قوم به‌عنوان عملی درست حمایت کنیم! باید درنظر گرفت که اعتماد بیمار به پزشک بسیار اهمیت دارد و نباید برای خنداندن مردم این اعتماد را با توهین و تحقیر از میان برد.