زردی در کمین نوزادان

باشگاه خبرنگاران: زردی یا یرقان یکی از موضوعات خیلی مهم و حساسی است که می تواند در روزهای نخستین تولد برای نوزادان خطرآفرین باشد. زردی علامتی از یك بیماری زمینه ای است که سبب زرد رنگ شدن پوست و سفیدی چشم ها می شود ، این وضعیت به دلیل حضور رنگ دانه زرد صفراوی در خون ایجاد می شود. این رنگ دانه به طور طبیعی بر اثر تخریب سلول های قرمز خونی پیر شده ایجاد می شود ، اما در برخی بیماری ها، این رنگ دانه در خون تجمع یافته و سبب زرد شدن رنگ پوست می شود، برخی شرایط احتمالی كه سبب بروز این وضعیت می شوند شامل هپاتیت ( التهاب كبد) ، انسداد یا ناهنجاری در مجاری صفراوی، و برخی از انواع كم خونی است. تغییر رنگ پوست اغلب با تیره شدن ادرار همراه است ، این پدیده به این علت اتفاق می افتد كه رنگ دانه انباشته شده در خون به داخل ادرار سرریز می كند ، همچنین ممكن است همراه این علائم ، مدفوع نیز كمرنگ شود ؛ زیرا دیگر رنگ دانه ای برای تیره كردن رنگ مدفوع روده وجود ندارد. زردی فیزیولوژیک در کودکان زردی همچنین در یك سوم نوزادان در طی هفته اول بعد از تولد دیده می شود ، این زردی ،" زردی فیزیولوژیك " نام دارد. تقریباً در تمام این نوزادان هیچ بیماری زمینه ای وجود ندارد و علت بروز آن تنها این است كه كبد و دستگاه گوارش كودك در حال تطابق یافتن با زندگی خارج رحمی است. زردی فیزیولوژیك در نوزادانی كه شیرمادر می خورند بیشتر دیده می شود و بعد از بررسی های لازم توسط پزشك ، اغلب نكته نگران كننده ای یافت نمی شود. علائم احتمالی: زرد رنگ شدن پوست و سفیدی چشمها، ادرار قهوه ای تیره ، مدفوع كمرنگ ، تهوع و كاهش اشتها. در صورت وجود زردی در كودك هرچه سریع تر با پزشك خود تماس بگیرید. كودك مبتلا به زردی باید حتماً توسط پزشك بررسی شود ؛ زیرا مقادیر بالای "بیلی روبین"( ماده ای دفعی است كه در اثر تجزیه گلبول های قرمز در كبد تولید می شود و از طریق مدفوع دفع می شود ) در خون می تواند به ارگانهای داخلی آسیب برساند. 80 درصد از نوزادانی که بدنیا می آیند زردی در آنها طبیعی است دکتر سید علاء الدین علوی ، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان و استادیار دانشگاه علوم پزشکی کرمان در این زمینه گفت: 80 درصد از نوزادانی که بدنیا می آیند زردی در آنها فیزیولوژیکی و طبیعی است ، تنها 20 درصد از زردی در نوزادان غیرطبیعی و بیماری زاست. وی افزود: زردی در یک کودک سالم زمانی اتفاق می افتد که سطح بیلی روبین در خون بالا می رود. علوی با اشاره به اینکه بیلی روبین ماده شیمیایی است که در اثر تخریب طبیعی سلولهای قرمز پیر تولید می شود، تصریح کرد: نوزادان سطح بیلی روبین بالاتری دارند چون تعداد گلبولهای قرمز حامل اکسیژن در آنها زیادتر است و کبد جوان آنها نمی تواند بیلی روبین اضافی را متابولیزه کند. وی خاطرنشان کرد: هر چه سطح بیلی روبین بالاتر از نرمال می رود، زردی از سر به پائین به سمت گردن و سپس به قفسه سینه پیش می رود تا اینکه در موارد شدید نهایتاً به پنجه پا می رسد. علوی یادآور می شود: این نوع زردی که اصطلاحاً فیزیولوژیک نامیده می شود (برخلاف انواع نادر و شدیدتری که بدلیل بیماری کبدی یا ناسازگاری خونی با مادر ایجاد می شود) معمولاً خطری برای سلامت شیرخواران سالم و رسیده (نه ماهه متولد شده) محسوب نمی شود. شیوع زردی در نوزادان چقدر است ؟ 660 درصد نوزادان رسیده، روز دوم یا روز سوم پس از تولد دچار زردی می شوند که پس از یک هفته زردی آنها ناپدید می شود ، در 80 درصد نوزادان نارس نیز که دچار زردی شده اند پس از تولد علائم از بین می روند. چگونه می توان زردی را درمان کرد؟ اگر کودک شما مبتلا به زردی به نظر می رسد ممکن است پزشک انجام آزمایشاتی را برای اندازه گیری سطح بیلی روبین در خون و تشخیص ضرورت درمان پیشنهاد نماید. اگر کودک، رسیده متولد شده و از سایر جهات سالم است، اکثر پزشکان درمان را شروع نمی کنند مگر اینکه سطح بیلی روبین بالاتر از 15 میلی گرم در دسی لیتر خون برسد ، از اوایل دهه 1970 زردی بوسیله فتوتراپی درمان می شده است. دنیا زیر نور مهتابی دنیا را زیر نور مهتابی آغاز می کند ، روی چشمهای کوچکش چشمبندی زده ، تند تند ، زیر نور مهتابی و از درون دستگاهی شیشه ای نفس می کشد و گاهی پهلو به پهلو می شود. اینجا پُر است از کودکانی که در دستگاهی شیشه ای با نورهای مهتابی خوابیده اند. فتوترابی راهی برای درمان زردی فتوترابی یا همان نور درمانی یکی از راههای درمان زردی است که باید زیر نظر پزشک انجام شود ،چرا که استفاده از این دستگاه بدون مشورت پزشک باعث یکسری عوارض می شود: دکتر سید علاء الدین علوی ، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان و استادیار دانشگاه علوم پزشکی کرمان وی با بیان اینكه لامپ های مهتابی رایج در بیمارستانها برای فتودرمانی زردی نوزاد با طول موج مشخص بین 475-425 انجام می گیرد تصریح کرد: این لامپ ها آبی رنگ و بر اساس استانداردهای مشخص و معینی استفاده می شود. این فوق تخصص نوزادان خاطرنشان کرد: استفاده از لامپ های مهتابی غیرمتعارف می تواند اختلالات الكترولیتی، نارسایی كلیه، كاهش قند خون، تشنج، سوختگی و كمبود مایع و حتی مرگ نوزاد را به دنبال داشته باشد. وی افزود: در صورتی که زردی نوزاد خیلی بالا باشد جهت جلوگیری از آسیب مغزی ، تعویض خون باید صورت گیرد. وی اظهار داشت: اگر زردی به موقع تشخیص داده و درمان نشود ، باعث صدمات شدید مغزی ، فلج ، نابینایی ، ناشنوایی و تشنج های خیلی شدید می شود و حتی گاهی نوزاد را می تواند ظرف چند روز از بین ببرد. هشدار درباره مصرف ترکیبات گیاهی برای درمان زردی پزشکان به والدین هشدار می‌دهند: از خوراندن داروهای گیاهی به نوزادان مبتلا به زردی خودداری كنند. به گفته متخصصان مركز تحقیقات رشد و سلامت كودك جهاد دانشگاهی کشور، بسیاری از خانواده‌ها برای بهبود زردی نوزاد خود از داروهای گیاهی از جمله ترنجبین و آب قند استفاده می‌كنند كه این داروها نه تنها تاثیری در بهبود زردی نوزاد ندارند بلكه ممكن است باعث اسهال و استفراغ وی ‌شوند. متخصصان با تاكید بر سودمندی افزایش تغذیه با شیر مادر در بهبود زردی نوزاد، به خانواده‌ها هشدار دادند از مصرف داروهای گیاهی، آب قند و قراردادن نوزاد زیر لامپ‌های مهتابی خانگی برای رفع زردی خودداری كنند و در این مواقع فقط با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنند. آقای علوی ، فوق تخصص نوزادان با بیان اینکه بعضی از خانواده ها برای درمان زردی به داروهای سنتی مثل شیرخشت ، ترنجبین و عرقیات گیاهی ، روی می آورند ، خاطرنشان کرد: مصرف این مواد نه تنها برای درمان زردی موثر نیست بلکه به دلیل استریل نبودن می توانند باعث ایجاد عفونت های گوارشی هم بشوند.