آن 150 میلیارد دلار کجاست؟

شهاب نیوز: رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر این که برداشت‌های مکرر از حساب ذخیره ارزی طی سال‌های اخیر مخالف فلسفه ایجاد آن بوده است، گفت: فلسفه تشکیل این حساب آن بود که مازاد درآمد نفتی کشور برای «روز مبادا» ذخیره شود. الان همان «روز مبادا»ست. بنابراین باید پرسید که با این پول چه کار کرده‌اند؟ به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات استراتژیک؛ حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی شامگاه روز پنج‌شنبه در دیدار با جمعی از فعالان سیاسی و نخبگان فرهنگی استان گلستان با اشاره به قیمت بسیار پایین نفت در دوران مقاومت هشت ساله گفت: در اوایل جنگ تحمیلی اغلب مسئولان و کارشناسان تصور می‌کردند با افزایش قیمت نفت، بسیاری از مشکلات کشور حل خواهد شد. زمانی که بر اثر حمله عراق به کویت قیمت نفت به حدود 25 دلار رسید، موجی از خوشحالی در میان مسئولان به وجود آمد. این در حالی است که در دو سال اخیر با فروش نفت 125 دلاری و 135 دلاری نیز مشکلات کشور حل نشد. روحانی با یادآوری پیشرفت‌های قابل ملاحظه کشورهایی چون ژاپن، کره جنوبی و مالزی طی دهه‌های اخیر اخیر تاکید کرد: این کشورها بدون برخورداری از نعمت‌هایی چون نفت، توانسته‌اند با کار و تلاش و مجاهده و برنامه‌ریزی پیشرفت کنند. ما در کشورمان امکانات بسیاری داریم اما هنوز نتوانسته‌ایم به توسعه مطلوب برسیم. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک با تاکید بر این که «تاریخ نشان داده است سرمایه‌های مادی مشکلات کشور را حل نمی‌کند» گفت: ما قبل از هر چیز نیازمند یک جنبش نرم‌افزاری هستیم. قبل از هر چیز باید دیدگاه‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت‌ها درست شود. این که مقام معظم رهبری در اظهارات خود دائماً بر «نهضت نرم‌افزاری» تاکید می‌کنند، به همین دلیل است. روحانی تصریح کرد: در این نهضت نرم‌افزاری باید تمام نخبگان کشور، اساتید و دانشگاهیان، فعالان سیاسی، فعالان اقتصادی و خلاصه همه اقشار جامعه نقش خویش را ایفا کنند. با انداختن مشکلات گردن این و آن، چیزی حل نخواهد شد. باید همگی فعال شویم و دست به دست هم بدهیم. باید در صحنه انتخابات‌ به صورت جدی حضور داشته باشیم و افراد اصلح‌ را برای مجلس، شوراها، خبرگان و ریاست‌جمهوری انتخاب کنیم. عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری با انتقاد از برخی تخریب‌ها و اتهام‌زنی‌ها گفت: رقابت‌ سالم احزاب و گروه‌های معتقد به انقلاب، قانون اساسی و ولایت فقیه باعث ارتقای کشور و نشاط و تحرک جامعه خواهد شد. تمام کسانی که نظام اسلامی را قبول دارند و می‌خواهند در راستای مصالح و منافع ملی فعالیت کنند؛ از راست و چپ و میانه و اصلاح‌طلب و اصولگرا با هم برادرند. رقابت‌های سالم با اخلاق اسلامی به نفع کشور، به نفع انقلاب و موجب پویایی و نشاط جامعه است. روحانی با تاکید بر ضرورت «اخلاقی کردن فضای رقابت‌های سیاسی» تصریح کرد: حسادت‌ها، تخریب‌ها و اتهام‌زنی‌ها به شدت به نظام و کشور ضربه می‌زند. تخریب‌های سیاسی، اتهام و بداخلاقی چیزی است که از دنیای غرب و به عنوان یک بیماری مسری به جامعه ما سرایت کرده است. هر چند که متاسفانه اکنون برخی بداخلاقی‌ها و تخریب‌هایی که در کشور ما صورت می‌گیرد، حتی از غرب نیز سبقت گرفته است. فضای سیاسی جامعه در ماه‌های آینده و با نزدیک شدن به 22 خرداد سال 88 که موعد انتخابات دهم ریاست جمهوری است، روز به روز داغ‌تر خواهد شد. احزاب و فعالان سیاسی باید از تخریب یکدیگر، اتهام‌زنی و تضعیف یکدیگر و ضربه زدن به رقیب خودداری کنند و با اخلاقی کردن فضای جامعه صرفاً کاندیدای خود را تبلیغ نمایند. نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی گفت: تلاش ما باید حفظ نظام مقدس جمهوری اسلامی که نهال آن توسط امام (ره) غرس شده، با خون شهدای عزیز رشد پیدا کرده و با هدایت رهبر معظم انقلاب ریشه دوانده است، باشد. هدف مقدس ما باید حفظ نظام و پیشرفت کشور و به فرموده مقام معظم رهبری، پیشرفت توام با عدالت باشد. فعالان سیاسی پرچمداران این مبارزه اجتماعی هستند و باید مردم را به پای صندوق‌های رای بکشانند. باید کاری کنیم که همه مردم در پای صندوق‌های رای حاضر شوند. روحانی با تاکید بر این که «دولت نیز باید فضای مناسبی را برای حضور حداکثری مردم در پای صندوق‌های رای فراهم کند»، یادآور شد: بایستی به مردم اطمینان داده شود که رقابت‌های انتخاباتی سال آینده، یک رقابت سالم و عادلانه است. امکانات عمومی کشور بایستی به صورت عادلانه در اختیار همه احزاب و گرایش‌ها قرار گیرد و همه باید از امکانات مساوی برخوردار باشند. تمام گروه‌ها باید از امنیت یکسان برخوردار باشند و تبلیغات دولتی به صورت برابر در اختیار همه قرار گیرد. خدای نکرده نباید زمینه‌ای به وجود آید که از امکانات عمومی برای تخریب رقبا استفاده شود. نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان با اشاره به برخی طنزها و شوخی‌های رایج در میان مردم، گفت: در انتخابات سال 1376 این جوک رایج شده بود که «بنویسید فلان، بخوانید فلانی»! با این حال مسئولان نظام و متولیان برگزاری انتخابات با عملکرد دقیق و شفاف خود اثبات کردند که این شوخی فقط و فقط یک طنز بوده است. اکنون هم باید طنزها و جوک‌های مشابه احتمالی از ذهن مردم پاک شود. مردم باید بدانند و مطمئن شوند که رای آن‌ها دقیقاً همانگونه که نوشته‌اند، خوانده خواهد شد. اطمینان و اعتماد مردم به سلامت انتخابات باعث برگزاری یک انتخابات پرشور و قوی خواهد شد. روحانی با یادآوری حضور شخصیت‌هایی چون شهید بهشتی، شهید صدوقی، آیات عظام حائری یزدی، مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی و سایر بزرگان در جریان تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی گفت: این قانون اساسی که توسط این بزرگان نوشته شده، از سوی امام خمینی (ره) امضا و تایید شده و با رفراندوم به تصویب مردم ایران رسیده است، تاکید می‌کند که ملاک رای مردم است. دین اسلام نیز تصریح می‌کند «و امرهم شوری بینهم». پس بر مبنای اسلام و قانون اساسی باید به رای مردم تکمین کرد. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک ادامه داد: البته حضور مردم در صحنه نیز بایستی ادامه پیدا کند و به شرکت در پای صندوق‌های رای محدود نباشد. مردم باید بر کسی که به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، نظارت داشته باشند. مردمسالاری دینی بدون نظارت مردم شکل نمی‌گیرد. نظارت دائمی مردم و انتقادات سالم و سازنده از شروط اولیه مردمسالاری و پیشرفت کشور است. حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی در بخش دیگری از این نشست به برخی از سئوالات فعالان سیاسی و اجتماعی استان گلستان پاسخ گفت. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در پاسخ به سئوالی پیرامون برداشت‌های مکرر از حساب ذخیره ارزی طی سه سال اخیر گفت: هنگام تدوین برنامه سوم توسعه، بحث‌های کارشناسی بسیاری در مجلس شورای اسلامی و دولت پیرامون نوسانات دائمی قیمت نفت انجام شد که نهایتاً تشکیل حساب ذخیره ارزی را در پی داشت. فلسفه تشکیل این حساب آن بود که مازاد درآمد نفتی کشور برای «روز مبادا» ذخیره شود تا اگر روزی نفت ارزان شد، اقتصاد کشور صدمه نبیند. همچنین قرار شد نیمی از موجودی این حساب در قالب وام به بخش خصوصی جهت پروژه‌های اقتصادی اختصاص یابد. روحانی با تاکید بر این که «متاسفانه برداشت‌های مکرر از حساب ذخیره ارزی طی سال‌های اخیرمطابق با فلسفه ایجاد آن نبوده است»، گفت: بر اساس قیمت نفت در سه سال گذشته حدود 200 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته‌ایم. طبق برنامه 5 ساله، دولت باید در سه سال اخیر کمتر از 50 میلیارد دلار را استفاده می‌کرد. با این وصف باید پرسید که آن 150 میلیارد دلار دیگر کجاست؟ می‌گویند که دولت برای برداشت این مبالغ از حساب ذخیره ارزی مجوز گرفته؛ اما نکته اصلی این است که این برداشت‌ها بر خلاف هدف و فلسفه ایجاد این حساب بوده است. فلسفه تشکیل، آن بود که مازاد درآمد نفتی کشور برای «روز مبادا» ذخیره شود. الان همان «روز مبادا»ست. بنابراین باید بپرسیم که با این پول چه کار کرده‌اند؟ عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: دولت باید گزارش دهد که موجودی این حساب چگونه مورد مصرف قرار گرفته است؟ چه مقدار از آن صرف کشاورزی و صنعت شده و چه مقدار از آن برای واردات خرج شده است؟ چه مقدار از آن صرف واردات محصولات کشاورزی شده است؟ اگر تمام خرج‌هایی که از موجودی این حساب انجام شده ضروری بوده است، این امر به آن معناست که ما حدود 150 میلیارد دلار بیش از برنامه نیاز داشته‌ایم. با این وضع با فروش نفت 30 دلاری چه کنیم؟ اگر واقعاً تمام خرج‌های دولت در سه سال اخیر ضروری بوده است، پس با نفت 30 دلاری چه باید کرد؟ کسانی که مدعی هستند با نفت 5 دلار هم کشور اداره می‌شود حتماً برای این سئوال پاسخ دارند. روحانی ادامه داد: هنگامی که دولت با درآمدهای سرشار نفتی در جامعه «انتظار» و «هزینه» ایجاد می‌کند، کاهش ناگهانی قیمت نفت باعث می‌شود که به ناچار تمام پروژه‌های عمرانی را بخوابانند تا بتوانند هزینه‌های جاری را پرداخت کنند. طی دو سال اخیر تمام کشورهای صادرکننده نفت از جمله روسیه، عربستان، کویت و دیگر کشورهای عضو اوپک با استفاده از افزایش شدید قیمت نفت توانسته‌اند ذخایر ارزی قابل ملاحظه‌ای را برای خود کنار بگذارند. باید پرسید که آیا ایران هم همین گونه است؟ آیا برای ما هم در حساب ذخیره ارزی چیزی برای «روز مبادا» باقی است تا در شرایط امروز استفاده شود؟ دکتر روحانی در بخش دیگری از اظهارات خود در پاسخ به این سئوال که مهم‌ترین عوامل عدم توسعه ایران را چه می‌دانید، گفت: اول از همه باید تاکید کرد که کشور در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دارد اما سرعت این روند در حد مطلوب نیست. طی 30 سال گذشته اقدامات خوبی صورت گرفته است که نمی‌توان آن‌ها را منکر شد. مخصوصاً آن که روند توسعه و پیشرفت کشور در برخی مقاطع شتاب خوبی نیز داشته است. وی افزود: 8 سال جنگ تحمیلی پس از انقلاب اسلامی خسارات سنگینی را به کشور وارد کرد. این خسارات چه بر اساس ارزیابی‌های دولت که حدود هزار میلیارد دلار می‌شود و چه بر اساس اظهارات سازمان ملل که خسارت مستقیم جنگ را بالغ بر 120 میلیارد دلار اظهار کرده است، مشکلات زیادی را برای کشور به وجود آورد. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در عین حال یادآور شد: مهم‌ترین نکته این است که کشور را باید علمی اداره کنیم. بدون توجه به اصول علمی هیچ گاه به رشد و توسعه و تکامل نمی‌رسیم. کشور در بخش تولید نیازمند سرمایه، نیروی انسانی متخصص و تکنولوژی است. وی با تاکید بر این که بر اساس برخی برآوردها بازسازی و ترمیم عقب ماندگی بخش کشاورزی نیازمند 120 میلیارد دلار و بازسازی و توسعه صنعت نفت ایران نیازمند بیش از یکصد میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است، گفت: کشور نیازمند سرمایه و پول است. این در حالی است که بخش خصوصی داخلی کشور حداقل 200 میلیارد دلار و ایرانیان خارج از کشور نیز چیزی بین 600 تا 800 میلیارد دلار سرمایه را در اختیار دارند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به خروج عظیم سرمایه‌های داخلی به کشورهایی نظیر ترکیه و امارات و مشکلاتی همچون فرار مغزها تاکید کرد: برای جذب سرمایه‌ باید امنیت ایجاد کنیم. در کشور ما هنوز سرمایه و سرمایه‌دار جایگاه مطلوب خود را پیدا نکرده‌اند. عده‌ای حتی سرمایه را نجس می‌دانند، بگذریم از این که برخی‌ها سرمایه‌دار را نیز تروریست اقتصادی می‌خوانند. عضو مجلس خبرگان رهبری با تاکید بر این که «ثروت یک ارزش است» گفت: من از سال‌ها قبل تصریح کرده‌ام که ثروت یک ارزش است اما متاسفانه برخی رسانه‌ها نوشتند روحانی طرفدار سرمایه‌داری است. خوشبختانه مقام معظم رهبری در بیانات خود پیرامون سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی به صراحت تاکید کردند ثروت یک ارزش است و قفلی که عده‌ای متحجر بر اقتصاد کشور زده‌ بودند را با بیانی رسا باز کردند. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک ادامه داد: علاوه بر جذب سرمایه، به تکنولوژی هم نیاز داریم. ما باید برای کسب تکنولوژی با کشورهای دنیا تعامل داشته باشیم. ما باید بتوانیم تکنولوژی‌های مدرن مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر وارد کنیم. برای واردات تکنولوژی هم نیازمند رابطه سیاسی و اقتصادی با دنیا هستیم. روابط ما با جامعه جهانی باید سیاسی و اقتصادی باشد و نه امنیتی. روحانی با تاکید بر این که دولت نیز باید از تصدی‌گری در بخش اقتصاد دست بردارد، گفت: اگر اقتصاد دولتی به نتیجه می‌رسید، شوروی سابق پیشرفت می‌کرد. هنوز 80 درصد اقتصاد ایران دردست دولت است. حتی الان هم که به دنبال خصوصی سازی هستیم به صورت واقعی خصوصی سازی نمی‌کنیم و شرکت‌های دولتی را به مردم نمی‌دهیم. وی افزود: بایستی کار را به کاردان سپرد. در آلمان شرقی برای خصوصی سازی واقعی، برخی از کارخانه‌های بزرگ دولتی تنها به قیمت یک دلار به مدیران کاردان فروخته شد. دولت این کارخانه‌ها را به قیمت نمادین یک دلار به افراد باتجربه واگذار کرد اما در مقابل، آن‌ها را وادار نمود که کارگران کارخانه را اخراج نکنند، ماشین آلات را نوسازی کنند، مطالبات کارخانجات را پرداخت کنند و نهایتاً به توسعه کارخانه بپردازند. کافی است این اتفاق در ایران بیفتد تا عده‌ای فوراً بگویند توطئه‌ای رخ داده و به بیت‌المال تعرض شده است. حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی در بخش دیگری از این برنامه در پاسخ به پرسشی درباره کاندیداتوری خود در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده گفت: در این زمینه، عده‌ای از دوستان و نخبگان و برخی از احزاب و تشکل‌ها مذاکرات و توصیه‌هایی با من داشته‌اند. هنوز در این زمینه به تصمیم قطعی نرسیده‌ام اما مشغول بررسی ابعاد مساله به دوستان هستم. برای اعلام نظر در این زمینه فرصت داریم، هنوز دیر نشده است. دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به سئوال مجدد یکی از حضار درباره سلامت انتخابات آینده اظهار داشت: نمی‌خواهم بگویم که دستگاه‌های اجرایی یا شورای نگهبان، وظایف خود را به خوبی انجام نمی‌دهند. اما نظارت و فعالیت سیاسیون و نخبگان باعث اعتماد بیشتر مردم خواهد شد. روحانی در ادامه با تاکید بر این که آرای مردم بسیار ارزشمند است، از مسئولان برگزاری انتخابات خواست زمینه‌ای را فراهم کنند تا تمام نامزدها و احزاب بتوانند ناظرانی را در پای صندوق‌های رای از جمله هنگام شمارش آرا داشته باشند. وی گفت:حتی می‌توان در سالن‌های برگزاری انتخابات و شمارش آرا دوربین نصب کرد و ناظران احزاب و نامزدهای انتخاباتی از اتاق دیگری و از طریق دوربین مدار بسته بر فرآیند انتخابات نظارت کنند. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در پاسخ به سئوالی پیرامون انکار دستاوردهای دولت‌های قبلی گفت: چرا باید برخی از مسئولین بگویند که دیگران کاری نکرده‌اند. تمام دولت‌های قبلی تحت نظارت رهبری نظام بوده‌اند و ایشان بر عملکرد این دولت‌ها نظارت داشته‌اند. علاوه بر تایید رهبری، مجلس شورای اسلامی نیز همیشه بر دولت‌های قبلی نظارت داشته است. کدام فرد را سراغ دارید که بدون رای اعتماد مجلس، وزیر شده باشد؟ کدام رئیس‌جمهور بدون تنفیذ مقام معظم رهبری کار خود را آغاز کرده است؟ روحانی با تاکید بر این که «نباید کار دیگران را کم ارزش و کار خود را بیش از حد واقعی جلوه دهیم»، افزود: اساساً چرا باید این اندازه سخنرانی کرد و حرف زد؟ به جای حرف زدن بایستی بیشتر کار کرد.