كارنامه دولت تدبیر در مدیریت بحران‌های كشور چگونه است؟
بحران های طبیعی در سرتاسر كشور و به ویژه سیلاب های استان های جنوبی كشور نشان داد،فاصله زیادی برای بیمه كشور در مقابل حوادث طبیعی و حتی غیرطبیعی باقی مانده است.
سرویس اجتماعی فردا: وقوع حوادث متعدد طبیعی در سال جاری از جمله سیل در استان های جنوبی، بحران ریزگردها همراه با قطعی برق و آب و كولاك و برف شدید همراه با قطعی گاز، زنگ های خطر را بار دیگر به صدا درآورد که کشور همچنان در بحث برخورد با چنین حوادثی آمادگی کافی را ندارد یا آنکه امکانات در حد کفایت وجود نداشته و زیرساخت های بسیاری همچنان نیاز است.
پس از زلزله بم در سال ۱۳۸۲ و کشته شدن بیش از ۴۰ هزار نفر، این احساس در میان مسئولان كشور به وجود آمد که باید به صورت جدی تری با چنین بحران های برخورد کرد و برهمین اساس با تاکیدات مقام معظم رهبری، سازمان مدیریت بحران کشور در سال ۱۳۸۶ به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد. این سازمان به منظور ایجاد مدیریت یکپارچه در امر سیاست‌گذاری، برنامه ریزی، ایجاد هماهنگی و انسجام در زمینه های اجرایی و پژوهشی، اطلاع رسانی متمرکز و نظارت بر مراحل مختلف مدیریت بحران و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب دیده و استفاده از همه امکانات و لوازم مورد نیاز وزارتخانه ها و سازمان های دولتی، عمومی و غیردولتی، تشکیل شد.
سازمان مدیریت بحران کشور به‌عنوان یک سازمان وابسته به وزارت کشور است. از سوی دیگر در سال ۱۳۸۸ هیئت وزیران به استناد اصول ۱۳۴ و ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور هماهنگی اجرایی کلیه دستگاه ها اعمال مدیریت عالی موثر بحران در هنگام وقوع حوادث و سوانح غیرمترقبه «آیین نامه ستاد پیشگیری و مدیریت بحران در حوادث طبیعی و سوانح غیرمترقبه» را به تصویب رساند. ریاست این ستاد برعهده معاون اول رئیس جمهور بوده و وزرای کشور، مسکن، دفاع، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، روسای هلال احمر، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و صداوسیما و دو نفر متخصص به انتخاب رئیس، اعضای اصلی می باشند.
اما با وجود تشکیل سازمان مدیریت بحران و ستاد پیشگیری و مدیریت بحران، کماکان زیرساخت های لازم برای مواجه شدن با خطرات احتمالی مانند سیل و زلزله و طوفان ایجاد نشده اند و کشور با چنین روندی که در پیش گرفته به نظر می رسد سال های سال تا بیمه شدن ایران در مقابل حوادث زمان لازم باشد. این غفلت ها را باید با عدم تدبیر و كم تحركی دولت تدبیر و امید در سال های اخیر جمع زد تا بحران در دل بحران رشد كند. برای نمونه بحران گرد و غبار در خوزستان در هفته های اخیر با بارش های باران به قطعی آب و برق انجامیده كه اعتراضات شدید مردمی را نیز در پی داشته است.
در این میان یکی از کشورهایی که همواره به عنوان نمونه در بحث مدیریت بحران شناخته می شود، ژاپن است و از سوی برخی از کارشناسان و مسئولان کشور نیز اقدامات این کشور در زمانیکه حوادثی گریبان ایران را می گیرد، مثال زده می شود اما در مرحله اجرایی شدن سیاست ها و برنامه ها، حتی هماهنگی میان دستگاه های مختلف كشور نیز با مشكل روبه رو می شود.. در حوزه مدیریت بحران با مشكلات ساختاری روبه رو هستیم. رویكرد سیستماتیك و فرایند محور به موضوعات حوادث و پیشگیری وجود ندارد و این یك چالش اساسی است.
از مرحله قانون گذاری تا اجرا و نظارت، كهنه بودن قوانین، تورم در بخش قوانین، مشخص نبودن مسئو لیت، تداخل مئسولیت، تنظیم نبودن مسئولیت ها وجود دارد. چنین روند غیرمتمركز و ناهماهنگی مشكلات عدیده ای را رقم زده است. برای مثال با وجود پیشبینی هواشناسی از وقوع بارندگی شدید در كشور، ستاد مدیریت كشور پیشگیری های لازم را در برنامه قرار نداده بود، به نحوی كه در سیل سیستان و بلوچستان حتی یك هلیكوپتر نجات برای امدادرسانی محاصرشدگان در سیل و در ساعات اولیه وجود نداشت!
در یك فرمول معیوب، حوادث طبیعی و غیرطبیعی تنها در زمان وقوع جدی گرفته می شوند و با یك مدیریت هیجانی و احساسی عملیات های ناهماهنگی به اجرا گذاشته می شود ولی پس از مدتی كه از این حوادث زمان می گذرد، همه چیز به فراموشی سپرده می شود تا هنگامی‌كه مجددا حادثه ای رخ دهد! این چرخه معیوب باعث گردیده، مدیریت بحران دركشور در پایین ترین سطح عملكرد مفید برای پیشگیری و مدیریت قرار داشته باشد. این در حالی است كه ایران یكی از ده كشور حادثه خیز جهان بوده و فجایعی زیادی را در گذشته تجربه كرده است!
دیدگاه تان را بنویسید