کویت و میانجیگری بین ایران و عربستان

روزنامه آرمان؛ صباح زنگنه*: روابط ایران با عربستان وجهان عرب با مشکلات عدیده‌ای روبه‌روست. برخی‌خبرها حکایت از ابلاغ پیام شورای همکاری خلیج‌فارس توسط وزیر خارجه کویت به ایران در آینده نزدیک دارد به احتمال زیاد بعد از انتقال این پیام، موضوع روابط ایران با کشورهای عضوشورای همکاری خلیج فارس ازجمله عربستان نیز مطرح خواهد شد. در این نشست، نحوه ارتباط، راه‌های توسعه و بهبود روابط ایران با کشورهای منطقه مورد بحث و گفت‌وگو قرارخواهدگرفت. برخی از کارشناسان معتقدند کویتی‌ها به عنوان فرستاده عربستان به ایران خواهند آمد تا با میانجیگری بتوانند زمینه‌های گفت‌‌وگو بین دوکشور ایران و عربستان را فراهم کنند. در اینجا باید به یک نکته توجه کرد. آن نکته این است که اگر کویت چنین قصدی داشته باشد، بحث‌ها در این ارتباط کلی‌خواهند بود. بحث روابط موردی بین ایران و عربستان در مرحله دوم قرار دارد. به هر ترتیب، دو کشور ایران و عربستان، نیازمند گشایش زمینه گفت‌وگو هستند. ایران بارها این نکته را به عربستان اعلام کرده ومنتظر واکنش طرف مقابل است تا روابط این دوکشور از سرگرفته شود. روابط دیپلماتیک ایران وعربستان از سوی این کشور به صورت یک طرفه قطع شده است، اما ایران اعلام کرده که برای گفت‌وگو با عربستان‌،آمادگی دارد.

حال باید منتظر ماند که پیام کویتی‌ها چه نکاتی را در بردارد و چه در خواستی از ایران از سوی اعراب خلیج فارس صورت گرفته، آنگاه ‌می‌توان درباره آن به تناسب، تحلیل و بحث کرد. در وضعیت کنونی عربستان از موضع خود کوتاه آمده و تلاش دارد که روابطش را با ایران بهبود دهد. در چنین شرایطی محتمل است که کویت مامور و زمینه‌ساز برای ایجاد گفت‌و‌گو بین دو کشور باشد. عربستان در یک دهه گذشته با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است. سران این کشور با توجه به مسائل مالی اخیرکشورشان و همچنین بحران اقتصادی که برای هزینه‌کرد در یمن، سوریه و عراق با آن مواجه شده‌اند، نیاز دارند از موضع خود تا حدودی کوتاه بیایند. عربستان با این هزینه‌های هنگفتی که درخاورمیانه داشته‌، از نظر مالی آسیب جدی دیده‌ و فشار اقتصادی زیادی را تحمل می‌کند‌.

با این وضع، این کشور آینده خوبی نخواهد داشت. البته روی کار آمدن ترامپ نیز در میان‌مدت رفتار و مواضع عربستانی‌ها تاثیرگذارخواهد بود. با موضعگیری‌هایی که اخیرا ترامپ داشته، مشخص است شرایط جهان مانند گذشته نخواهد بود و مناسبات بین‌المللی به ویژه درخاورمیانه تغییر خواهد کرد. شواهد نشان می‌دهد که عربستان در کوتاه مدت، با وضع وخیم اقتصادی مواجه است و برای خروج از این وضعیت نیاز به اصلاح سیاست‌های منطقه‌ای خود دارد. به احتمال زیاد، وزیر خارجه کویت در سفر به تهران، ضمن ابلاغ پیام شورای همکاری خلیج فارس، درباره روابط کشورهای دیگر و ایران هم گفت ‌و‌گو کرده و نقش میانجی را در این زمینه ایفا خواهد کرد. در درجه بعدی هم ممکن است روابط دوجانبه ایران وکویت مورد بحث و بازنگری قرار بگیرد.