«نشست آستانه» و وظیفه دستگاه دیپلماسی در خصوص سوریه

سرویس بین‌الملل فردا: پس از شش سال جنگ و درگیری در سوریه، این روزها این کشور روزهای نسبتاً آرامتری را به امید «نشست آستانه» سپری می‌کند؛ نشستی که از ابتدا قرار بود در آن گفت‌وگوهایی میان نمایندگان دولت بشار اسد و معارضان سوریه در آستانه پایتخت قزاقستان 22 ژانویه (3 بهمن ماه) با نظارت سه کشور ایران، ترکیه و روسیه و مشارکت نماینده سازمان ملل متحد برگزار شود.

هدف نشست آستانه، تمرکز بر ادامه‌ی آتش بس، حل بحران سیاسی و دستیابی به یک توافق بلندمدت عنوان شده که قرار است بدون دخالت کشورهای دیگر، گفت‌وگوهایی میان دو طرف دعوا برای حل موضوع سوریه برگزار شود.

از زمان آتش بس و اعلام قطعی نشست آستانه و توافق گروه‌های معارض و ارتش سوریه برای برگزاری گفتگوهای سوری- سوری، سنگ‌اندازی‌های بسیاری از سوی برخی از کشورهای منطقه و آمریکا برای عدم موفقیت این نشست صورت گرفت اما برخلاف توافقات اولیه و بر اساس اخبار منتشر شده، قرار است آمریکا هم به نشست آستانه اضافه شود!

دعوت کشورهای ترکیه و روسیه از آمریکا برای حضور در نشست آستانه و نقش‌آفرینی در فرایند مذاکرات صلح سوریه درحالی صورت گرفته که ایران صراحتاً با حضور آمریکا مخالفت کرده است.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، در پاسخ به این سوال که موضع جمهوری اسلامی ایران در صورت حضور آمریکا در نشست آستانه برای حل بحران سوریه چیست گفته است: «ما دعوتی از‌ آمریکا نکرده‌ایم و مخالف حضور آنها هستیم.»

مسلماً آمریکا در مذاکرات آستانه تنها به «نظارت» در این نشست اکتفا نخواهد کرد بلکه سابقه‌ی افزون‌طلبی‌های این کشور موجب تقویت قدرت چانه زنی گروه‌های معارض و تروریستی در نشست آستانه می‌شود و نگرانی‌هایی را از نقش‌آفرینی این کشور در به شکست کشاندن مذاکرات و ادامه‌ی بحران سوریه ایجاد می‌کند که متأسفانه موفقیت این نشست را پیشاپیش با هاله‌ای از ابهام مواجه کرده است؛ آنگونه که رهبر معظم انقلاب نیز عنوان کرده‌اند «عامل اصلی این ناامنی‌ها، حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی و گروه‌های تروریستی است و این سیاست‌ها با سیاست‌های جمهوری اسلامی 180 درجه متفاوت است.»

تفاوت 180 درجه‌ای سیاست ایران در خصوص سوریه با آمریکا باعث شده که رهبر انقلاب بارها مذاکره با آمریکا درباره مسائل منطقه‌ای را رد کنند چرا که معتقدند: «آمریکایی‌ها، دنبال تحمیل منافع خود هستند نه حل مسائل. آنها می‌خواهند 60، 70 درصد خواسته‌هایشان را در مذاکره تحمیل کنند و بقیه اهدافشان را هم بطور غیرقانونی، عملاً اجرا و تحمیل کنند پس مذاکره چه معنایی دارد.»

قطعاً نشست سال گذشته‌ی وین در خصوص حل بحران سوریه، گواه روشنی بر منطق استوار و ژرف‌گونه‌ی مقام معظم رهبری است؛ سال گذشته نیز نخستین نشست بین المللی درباره بحران سوریه با شرکت نمایندگان 15 کشور، نماینده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل متحد در امور سوریه و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا و ازجمله جمهوری اسلامی ایران در وین اتریش برگزار شد که در آن نشست نیز زیاده‌خواهی، سرسختی‌ها و منفعت‌طلبی برخی از کشورها از جمله آمریکا و عربستان سعودی، نتیجه‌ی مشخصی را برای کشور و مردم سوریه به همراه نداشت و جنگ و خونریزی در این کشور همچنان ادامه پیدا کرد.

فارغ از اینکه نشست آستانه نیز به سرنوشت نشست وین دچار می‌شود یا خیر موضوعی است که تا چند روز آینده مشخص خواهد شد اما بی‌شک راه حل واقعی بحران سوریه، گفت‌وگوهای سوری-سوری است و دخالت کشورها و آنانی که مذاکره را صرفاً برای تحمیل منافع خود می‌دانند نمی‌تواند به سال‌های درد و رنج مردم این کشور و توحش معترضان پایان دهد؛ سیاست خارجی و منطقه‌ای ایران همواره بر استقلال کشورها و عدم دخالت در امور داخلی آنان استوار بوده است آنجا که رهبر معظم انقلاب در تشریح این سیاست می‌فرمایند: «حرف ما در این زمینه -سوریه- مستحکم‌ترین حرفها است؛ ما معتقدیم معنا ندارد کشورهای دیگر دور هم جمع شوند و راجع به یک نظام حکومتی و رئیس آن حکومت تصمیم بگیرند؛ این بدعتی خطرناک است که هیچ حکومتی در جهان اجرای آن را درباره خود نمی‌پذیرد.»

آنچه باید دستگاه سیاست خارجی و وزیر خارجه در آستانه‌ی نشست آستانه، پیگیری و اصرار داشته باشد اینکه -همانگونه که قبلاً نیز اعلام کرده‌اند- با حضور آمریکا در این نشست با صراحت مخالفت و از هرگونه مذاکره با این کشور خودداری کند و از سوی دیگر نیز پایبندی به اصول و راهبردهای سیاست خارجی را با اعتماد به نفس و صراحت بیشتری که همان «برگزاری انتخابات» در این کشور است را پیگیری کند؛ آنجا که رهبر معظم انقلاب نیز بارها فرموده‌اند «راه حل مساله سوریه، انتخابات است و برای اینکار باید با قطع کمک‌های نظامی و مالی به معارضین، ابتدا جنگ و ناآرامی پایان پذیرد تا مردم سوریه در محیطی امن و آرام، هرکس را می‌خواهند انتخاب کنند.»