چطور از سرماخوردگی کودکان پیشگیری کنیم؟

دکتر سلام: زمانی که سرماخوردگی کودکان را با خودش درگیر میکند در اصل این سرماخوردگی سیستم ایمنی بدن آن ها را برای سال های در پیش رو قوی خواهد کرد و از این رو قدرت بدنی و مقاومتی شان در مقابل ویروس ها بیشتر میشود ولی تمامی والدین هنگامی که کودک شان سرما میخورد نگران میشوند و این امری طبیعی میباشد. مهم است که اگر فرزند دیگری نیز در خانه دارید باید مراقب او هم باشید چون سرماخوردگی در 3 روز اول مسری است و می‌تواند به کودک دیگر شما هم منتقل شود. نوزادان بیمار شما در 3 روز اول بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنید گریه و بدقلقی خواهد کرد. به طور محسوسی دچار کاهش اشتها می شود و حتی ممکن است تب کند. یک نکته را فراموش نکنید و آن اینکه اگر فرزند شما زیر 3 ماه است باید حتی برای تب 38 درجه او را نزد پزشک اطفال ببرید و به توصیه‌های تلفنی اکتفا نکنید. در روز دوم وسوم شما شاهد آب ریزش بینی خواهید بود. معنی این آب ریزش بینی این است که سیستم ایمنی کودک شما دوباره فعال شده و مشغول مبارزه با سرماخوردگی است. آبی که از بینی کودک شما بیرون می‌آید شفاف است و معمولا در 3-2 روز اول این آب ریزش بینی دائما ادامه دارد. اگر فرزند شما نوزاد است چاره‌ای ندارید جز اینکه آب بینی او را با دستمال پاک کنید اما اگر کمی بزرگ‌تر است از او بخواهید تا با فین کردن این مخاط را بیرون بریزد. این حرکت روند بهبود او را تسریع می‌کند و البته آب ریزش بینی‌اش را کمتر. از روز سوم تا شش ام قاعدتا باید تب نوزاد قطع شده باشد. فرزند شما کمتر بی‌قراری می‌کند و البته اشتهایش بهتر شده است. آب ریزش بینی او کمتر شده و رنگ آن کمی زرد می‌شود. از روز شش ام تا روز نه ام معمولا سرفه در سرماخوردگی آغاز می‌شود. در واقع وقتی در دوران سرماخوردگی نوزاد شما به پشت دراز می‌کشد مواد مخاطی که هنگام آب ریزش بینی بیرون می‌آید از راه مجاری بینی به گلو می‌رود و سبب سرفه می‌شود. به طور اجتناب‌ناپذیری کودک شما در این مرحله از سرماخوردگی خواب‌های راحتی ندارد و سرفه و خشکی ریه و سینه او را آزار می‌دهد. از روز نه ام تا روز دوازده ام آب ریزش بینی بسیار کمتر شده و آبی که از بینی فرزند شما بیرون می‌آید دیگر رقیق نیست و کمی حالت سفت و خشک پیدا کرده. بچه تقریبا به شرایط عادی بازگشته و مثل سابق خوب غذا می‌خورد و خیلی راحت فعالیت‌های معمولش را انجام می‌دهد. بهتر است این روز‌ها با آب میوه و سوپ‌های مقوی او را بیش از پیش تقویت کنید. حالتی که گفته شد برای سرماخوردگی است، اما گاهی اوضاع فرا‌تر از سرماخوردگی است و از قرار معلوم پای آنفلوآنزا به میان آمده است. بهتر است بدانید که آنفلوآنزا از جمله بیماری‌هایی است که احتمال بروز آن نه فقط در فصل پاییز و زمستان بلکه حتی در ماه‌های ابتدایی بهار یعنی فروردین ماه هم ممکن است. با این حال این بیماری اگر قرار باشد در فصل سرما خودی نشان دهد معمولا در آبان و آذر بیشتر از وقت‌های دیگر سر و کله‌اش پیدا خواهد شد و تقریبا در یک زمان محدود چه بسا چند هفته‌ای ویروس آن، چنان همه گیر می‌شود که بیشتر بچه‌ها را اسیر خود می‌کند. این بیماری یک روز قبل از بروز نشانه‌هایش در بچه‌ای که به آن مبتلا شده، مسری است و حالت واگیرداری آن تا دو هفته یعنی تمام طول مدت ابتلا به آن باقی می‌ماند. آنفلوآنزا علائم مشخصی دارد که شاید بچه‌های بزرگ‌تر بتوانند این علائم آزار دهنده را اعلام کنند اما نوزادان راهی جز گریه برای ابراز وجود چنین علائمی ندارند و درست به همین دلیل است که پدر و مادر‌ها باید برای گریه‌های بی‌دلیل نوزاد خود حتما به پزشک اطفال مراجعه کنند. علائم مشخص اصلی آنفلوآنزا در نوزادان: - تب‌های شدید و ناگهانی که گاهی تا 40 درجه و بیشتر هم می‌رسند - احساس درد و کوفتگی در ماهیچه‌های بدن - احساس ضعف و کرختی (نوزادان و کودکان کم سال نمی توانند عنوان کنند) - سردردهایی سنگین (نوزادان و کودکان کم سال نمی توانند عنوان کنند) - احساس درد در ناحیه پشت چشم‌ها (کاسه چشم) (نوزادان و کودکان کم سال نمی توانند عنوان کنند) - گلو درد (نوزادان و کودکان کم سال نمی توانند عنوان کنند) - سرفه‌های خشک و دردناک آنفلوآنزا خیلی سریع می‌آید: به یاد داشته باشید آنفلوآنزا در بچه‌ها تبعات به مراتب سخت‌تری نسبت به بزرگتر‌ها دارد و ضعف بدنی در اطفال خیلی بیشتر از بزرگترهاست به طوری که شاید کاملا آن‌ها را برای چند روزی از پا بیندازد و البته هر چه سن بچه کمتر باشد این علائم در آن‌ها شدت بیشتری خواهد داشت که این آرام آرام خودش را نشان می‌دهد اما آنفلوآنزا خیلی سریع می‌آید و علائم خود را ظاهر می‌کند. شاید باورتان نشود اما ویروس آنفلوآنزا این توانایی را دارد تا در عرض چند ساعت وارد بدن کودک شما شود و البته در همین فاصله کوتاه هم خودش را نشان بدهد. - تب در آنفلوآنزا ممکن است بیشتر از 3-2 روز طول بکشد و حتی اگر تب قطع شود همچنان این امکان وجود دارد که حال کودک شما با وجود قطع شدن تب بهتر نشود. - شما خیلی واضح می‌توانید کرختی و ضعف را در کودک خود ببینید. او اینقدر بد حال می‌شود که گوشه‌ای بنشیند و محبوب‌ترین اسباب بازی‌هایش هم دیگر برایش جذابیتی نداشته باشد. - اشتهای فرزند شما به شکل عجیب و غریبی بر اثر آنفلوآنزا کم و چه بسا بند خواهد آمد. - سرفه‌هایی که در آنفلوآنزا اتفاق می‌افتد خیلی شدید‌تر و البته خشک‌تر از سرفه‌های سرماخوردگی است. - نوزادان و بچه‌های 3-2 ساله حتی ممکن است اسهال و استفراغ را در این بیماری تجربه کنند. در نهایت هم اینکه آنفلوآنزا کاملا متفاوت از سرماخوردگی است. آنفلوآنزا علائم مشخصی دارد که شاید بچه‌های بزرگ‌تر بتوانند این علائم آزار دهنده را اعلام کنند برای درمان چه کنیم؟ برای درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا راه‌های بسیاری وجود دارد که البته بهتر است همگی با تشخیص و نظر پزشک متخصص اطفال باشد. ضمن اینکه آنتی بیوتیک‌ها همیشه هم نتوانسته‌اند مقابل همه ویروس‌ها تاثیرگذاری ویژه‌ای داشته باشند. همه داروهای ضد ویروسی هم این قابلیت را ندارند تا مقابل برخی از انواع آنفلوآنزا مقاومت بدن را بالا ببرند. تحقیقات روی بدن انسان همچنین نشان داده ترکیب داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین‌ها هم نمی‌توانند آن طور که باید و شاید روی بچه‌ها تاثیری داشته باشند و چه بسا چنین داروهایی تبعات ناخوشایند دیگری مثل عصبی شدن و بدخوابی را برای بچه‌ها در پی داشته باشند. بنابراین بیشتر پزشکان از تجویز چنین داروهایی به خصوص برای نوزادان خودداری می‌کنند و البته خیلی از آن‌ها در صورتی که ناگزیر به تجویز این دارو‌ها باشند دوز و مقدار بسیار کمی از این داور را برای بچه‌های کمی بزرگ‌تر توصیه می‌کنند. همواره به یاد اشته باشید که این پزشک متخصص کودک شماست که با توجه به آگاهی کامل از شرایط جسمی فرزندتان در چنین مواقعی می‌تواند بیماری‌هایی مانند آنفلوآنزا یا سرماخوردگی را با هر دارویی که از نظر او مناسب است، درمان کند. در این مواقع بهتر است به پزشک اطفال خود اعتماد کنید و درمان را به عهده او بگذارید و البته سراغ خود درمانی نروید! توصیه‌های لازم: 1٫ در فصل سرماخوردگی و آنفلوآنزا حتما در منزل داروهای استامینوفن و ایبوپروفن اطفال را داشته باشید تا در صورت وجود تب‌های شدید و ناگهانی و البته با مشورت پزشک از آن‌ها استفاده کنید. در ضمن فراموش نکنید که با توجه به سن کودک دوز داروی مصرفی او تغییر می‌کند. پس مشورت با پزشک در چنین مواقعی بسیار ضروری است. 2٫ به محض اینکه آب ریزش بینی کودک شما شروع شد حتما در اتاق او از دستگاه بخور استفاده کنید. در این صورت کمک کرده‌اید تا مجرای بینی او خشک نشود و مرطوب باقی بماند. 3٫ شستشوی بینی با آب نمک هم از جمله اقداماتی است که در تسکین بیماری فرزند شما موثر خواهد بود. اگر بینی کودک شما بر اثر سرماخوردگی کیپ شده باشد آب نمک کمک می‌کند تا مجرای بینی او باز شود. 4٫ در دوران سرماخوردگی، سر کودک خود را هنگام خواب تا آنجا که امکان دارد بالا بیاورید. با یک بالش کوچک اضافه سر او کمی بالا‌تر می‌آید و به این ترتیب مایع مخاطی که از بینی‌اش بیرون می‌آید دیگر به سمت گلو و ریه‌های بچه نخواهد رفت. 5٫ سوپ مرغ را فراموش نکنید. سوپ مرغ حتی اگر فقط با آب مرغ تهیه شده باشد برای درمان آنفلوآنزا و سرماخوردگی بسیار موثر خواهد بود. حتی اگر بچه‌ها خیلی رغبتی به خوردن آن نداشتند از هر حربه‌ای که می‌توانید استفاده کنید تا آن‌ها این سوپ را نوش جان کنند. 6٫ بهتر است بچه‌ها در طول بیماری استراحت بیشتری کنند چون استراحت یکی از راه‌هایی است که روند درمان آن‌ها را تسریع می‌کند. 7٫ فرزند خود را از دوستان و افرادی که سرماخورده‌اند یا آنفلوآنزا گرفته‌اند دور نگه دارید پیشگیری از سرماخوردگی و آنفلوآنزا 1٫ در شروع فصولی که به نوعی چنین بیماری‌هایی بروز می‌کنند، سراغ واکسن‌های آنفلوآنزا بروید. به هر حال شاید شما نتوانید جلوی سرماخوردگی را بگیرید اما حداقل می‌توانید احتمال ابتلای کوچولوی خود را به آنفلوآنزا به حداقل برسانید. 2٫ کودک را از افرادی که سرماخورده‌اند یا آنفلوآنزا گرفته‌اند دور نگه دارید. البته این اتفاق همیشه هم ممکن نیست اما شما حداقل می‌توانید سعی خود را بکنید! 3٫ به فرزندان خود حتی در سنین 3-2 سالگی یاد بدهید تا دست‌های خود را به طور منظم و روزانه چند مرتبه صابون بزنند. صابون زدن مانع از پراکنده شدن جرم و باکتری‌ها می‌شود. به فرزند خود یاد بدهید سر صبر دست‌هایش را صابون بزند تا از کامل بودن این کار اطمینان حاصل کنید. به عنوان مثال می‌توانید از او بخواهید حین صابون زدن دست‌هایش یکی از شعرهای مورد علاقه خود را بخواند تا بلکه زمان کافی را برای این کار صرف کرده باشد. 4٫ اگر خود شما سرما خورده‌اید یا آنفلوآنزا گرفته‌اید دقت کنید به فرزند خود نزدیک نشوید و مراقبت از بچه‌ها را به عهده همسرتان بگذارید. البته اگر جزو مادرانی هستید که بچه شیر می‌دهید می‌توانید این کار را ادامه بدهید. اما از ماسک استفاده کنید و مراقب باشید تا نزدیک صورت کوچولوی خود عطسه یا سرفه نکنید. در چنین مواقعی دفعات شست‌وشوی دست‌های خود را بیشتر کنید.