جزئیات جدید از معامله ترکیه و روسیه بر سر سوریه

سرویس بین الملل فردا: با وجود اهمیت بسیار بالای مذاکرات دو جانبه روسیه و ترکیه و نقش این مذاکرات در سرنوشت بحران سوریه، هنوز جزئیات آن به صورت رسمی منتشر نشده است. عدم شفافیت و پوشش رسمی مذاکرات باعث شده اخبار غیررسمی نگران کننده ای از آن منتشر شود. انتظار می رود دستگاه های مسئول ایرانی در این زمینه، به خصوص نهادهایی که در پرونده سوریه نقش اصلی و مستقیم را دارند، در این مورد شفافسازی کنند.

ثمره جنگ خانمانسوز 5 ساله سوریه، تعیین سرنوشت آن به وسیله دو کشوری است که با اسرائیل روابط سیاسی رسمی دارند؟

آیا وقت شفافسازی کامل محتوای مذاکرات نرسیده است؟

طی دو روز اخیر چند خبر عجیب و نگران کننده در مورد مذاکرات آتش بس منتشر شده بود که پایگاه خبری تحلیلی فردا دو مورد از آنان را منتشر کرد. خبر اول مربوط به ادعای وجود تعارض در متن دو نسخه توافقنامه آتش بس نزد حکومت و معارضان است. این ادعا برای نخستین بار از سوی 11 گروه مسلح معارض منتشر شد و پایگاه خبری تحلیلی فردا متن کامل بیانیه آن ها را همراه با گزارشی از زمینه سیاسی آن منتشر کرد. ( + ) خبر دوم در مورد دستور روسیه به حزب الله برای خروج رسمی نیروهای وابسته به این سازمان از شهرهای مختلف سوریه بود که باید به صورت ویژه واکاوی شود. پایگاه خبری تحلیلی فردا متن اولیه این خبر را به صورت کامل در اختیار خوانندگان و نخبگان قرار داده است ( + ) و به زودی در گزارشی مشروح، ابعاد جانبی آن را منتشر خواهد کرد.

اما سومین خبر عجیبی که بازتاب گسترده ای داشته و هنوز تکذیب نشده است، تشکیل و اداره پایگاه های ایست و بازرسی توسط ارتش های ترکیه و روسیه در خاک سوریه است تا به تعبیر خودشان «ضمن نظارت بر حسن اجرای آتش بس، در برابر هرگونه تحرک احتمالی از آن صیانت کنند.» اگر این توافق به تأیید طرفین سوری بحران برسد و اجرایی شود، باید آن را به منزله «اشغال غیررسمی سوریه توسط ترکیه و روسیه» دانست!

در مذاکرات آتش بس و برون رفت از بحران سوریه، چه کسی جبهه مقاومت را نمایندگی می کند؟

اگر ابعاد و جزئیات مذاکرات دو جانبه به صورت شفاف و رسمی بیان نشود، اسناد و شایعات از طریق رسانه ها به صورتی کانالیزه شده پخش خواهد شد تا ایران و جبهه مقاومت در برابر عمل انجام شده قرار گیرند.

گفتنی است در سراسر تاریخ دولت سوریه سابقه نداشته که یک کشور خارجی بتواند واحدهای بازرسی مستقل از ارتش این کشور برای نظارت بر رفتار گروه های مسلح متحد آن تشکیل دهد! ملت سوریه 5 سال جنگ داخلی را تحمل کرد تا در برابر طرح کشورهای خارجی برای این کشور مقاومت کند؛ اما به نظر می رسد این بار دو کشوری که دارای روابط رسمی سیاسی با رژیم صهیونیستی هستند، از طریق «آتش بس» می خواهند مقدرات نظامی و امنیتی سوریه را به دست گیرند.

روزنامه فرامنطقه ای الحیات چاپ لندن در شماره یکشنبه خود مدعی شد چهار سند مهم از مذاکرات آنکارا مسکو را منتشر می کند. یکی از مهم ترین اسناد، حاوی توافقی است که طرفین با عنوان «ضمانت های اجرایی مطمئن برای برقراری آتش بس» از آن یاد کرده اند. نا بر این سند، مقرر شد «یک هئیت نظامی سیاسی مشترک متشکل از دو کشور تشکیل شده تا با ارتباط و کنترل تمامی ابعاد مرتبط با آتش بس، از شکسته شدن آن ممانعت کنند.»

برپایی و اداره ایستگاه های بازرسی و کمیته های نظارت بر اجرای آتش بس توسط کشورهای خارجی، مصداق روشن اشغال این کشور توسط متحدان رژیم اشغالگر فلسطین و جولان است.

از جمله اختیاراتی که برای این هیئت برشمرده شده، چنین است «این هیئت مشترک باید گروه هایی تشکیل دهد تا با تأسیس و کنترل پایگاه های ایست و بازرسی، همه گروه های مرتبط در سوریه را وادار به التزام به آتش بس کنند. نیروهای مستقر در پایگاه های بازرسی، باید با هر رفتار غیرمسئولانه در داخل سوریه علیه آتش بس برخورد کنند!»

جالب این جاست که کمیته های اداره کننده این بازرسی ها می توانند مانند ضابط قضایی رفتار کنند: «یکی از اختیارات فعالین ایستگاه های بازرسی و تفتیش، تنظیم لوایح و فهرست هایی است که در آن نام افراد و گروه هایی که آتش بس را تضعیف می کنند ثبت می شوند.» ناگفته پیداست که ضابط قضایی زمانی موضوعیت دارد که بتواند گزارشات خود را به محکمه ارائه داده و محکمه نیز از توان اجرایی کافی برای برخورد با مجرم برخوردار باشد. آیا همین بند نمی تواند از برنامه های گسترده تر دو کشور برای اشغال سوریه پرده بردارد؟!

پوتین در سفر اخیر بشار اسد به روسیه، با وی مانند یک کارمند کاخ کرملین رفتار کرد!

نه تنها هیچ یک از تشریفات رسمی مقامات عالیه کشوری برگزار نشد، بلکه حتی از اجرای ابتدایی ترین بندهای پروتکل مانند قرار دادن پرچم کشورهای میهمان در سالن مذاکره نیز خودداری شد!

بنا بر متن صریح منتشره در سند روزنامه الحیات، ایستگاه های بازرسی و تفتیش قرار است در مناطق مسکونی نزدیک به مرزهای مناطق تحت کنترل نظام و معارضه فعال شوند. این در حالی است که عمده درگیری ها نه از مناطق مسکونی بلکه از راه های مواصلاتی بیابانی، تپه ها و کوه ها آغاز می شود. مناطقی برای ایستگاه های بازرسی در نظر گرفته شده است که بیش تر به هدف کنترل شهرها و اداره آن شبیه است تا ممانعت از درگیری های نظامی!

باید در نظر داشت در میان 14 استان سوریه، تنها استان های دمشق و طرطوس به طور کامل تحت کنترل نظام قرار دارد و حتی در دمشق نیز دروازه های جنوبی (متصل به یرموک و معضمیه) و شرقی (قابون، جوبر و...) تحت کنترل معارضان است و دو کشور می توانند از این فرصت استفاده کنند. به این ترتیب عملا تنها یک استان به صورت کامل تحت کنترل نظام قانونی سوریه خواهد ماند! اگر استان های دیرالزور و رقه را به علت عدم حضور معارضین متحد ارتش آزاد از شمول سند فوق کم کنیم، باز هم حداقل 11 استان سوریه شاهد برپایی ایستگاه های بازرسی و کمیته های نظارت وابسته به یان دو کشور خوااهند بود!

اما شاید بامزه ترین بخش این سند، مربوط به وظائف فعالین ایستگاه های تفتیش باشد! «مسئولین ایستگاه های تفتیش باید تمامی اقدامات لازم را به کار گیرند تا اختلافات باعث بر هم زدن توافقنامه آتش بس نشود. در صورتی که در انجام این وظیفه ناکام ماندند، باید هیئت مشترک فرماندهی گروهی را به منطقه اعزام کرده تا طرف بر هم زننده آتش بس را به پذیرش آن وادار کنند. همچنین باید هزینه های جبران مافات از سوی طرف بر هم زننده آتش بس پرداخت گردد!» اندکی دقت در فحوای این بند نشان می دهد طراحان آن تصور می کنند قرار است کمیته های اداره کننده ایستگاه های بازرسی، بر تمام گروه های سیاسی و نظامی حاضر در سوریه تفوق داشته باشند!

داعش بعد از اشغال دوباره تدمر، این تصویر را منتشر کرد. کاربران ترک و حامیان معارضین در کشورهای عربی با اشتراک گذاری بی سابقه این تصویر، آن را نشانه اشغال سوریه توسط ایران خواندند!!

حالا در برابر برپایی رسمی ایستگاه های بازرسی در سراسر خاک سوریه و اداره مستقیم آن توسط دو کشور ترکیه و روسیه چه واکنشی خواهند داشت؟

قرار است دو دفتر در مسکو و انکارا به صورت همزمان فرماندهی کمیته های مزبور را در دست بگیرند. در هر دو دفتر، افسران نظامی و اطلاعاتی دو کشور حضور دارند و هماهنگی و تعامل با همه طرف های درگیر بحران سوریه مأموریت اصلی ستاد فرماندهی مشترک عنوان شده است.

در همین حال «اسامه ابو زید» مذاکره کننده ارشد ارتش آزاد سوریه به نمایندگی از معارضین مسلح در مذاکرات اخیر آنکارا، پیرامون سند منتشره در روزنامه الحیات به پایگاه خبری عنب بلدی وابسته به معارضین سوری گفت: «اصل توافق بر سر ایجاد ایستگاه های بازرسی صحت دارد. اما این یک توافق دو طرفه میان آنکارا و مسکو بوده و معارضه در جریان جزئیات آن نیست و تبعا نمی تواند له یا علیه آن موضع بگیرد.»

انتظار می رود مسئولین مرتبط با پرونده سوریه در ایران، به سرعت وارد عمل شده و نسبت به این اسناد شفافسازی کنند. در صورتی که مسئولین ایرانی بخواهند بر پایه «اعتماد» و «انتقال اخبار از سوی روسیه پشت درب های بسته» به مذاکرات ترکیه روسیه بنگرند، احتمالا در آینده باید به توافقنامه ای تن می دهند که به زیان جبهه مقاومت و به سود رژیم صهیونیستی تمام خواهد شد.