پایان داستان انتخاب نماد برای میدان معروف پایتخت

روزنامه صبح نو: میدان انقلاب که از سال 86 تا کنون هنوز به یک نماد نهایی نرسیده روز گذشته خبری دربارهاش منتشر شد که سرانجام نماد میدان انقلاب یک گنبد فیروزه ای با 22 آبنما خواهدبود. زیباسازی نمای شهر تهران از جمله مسائلی است که همیشه مورد توجه بوده، به ویژه منطقهای مانند میدان انقلاب که در این سه دهه به دلیل اتفاقات به یادماندنی تاریخی که در چنین مکانی رخ داده، بیشتر از دیگر نقاط تهران مورد توجه قرار گرفته است. به طوری که بعد از یک بار رونمایی از سازه گنبدی شکل آن در سال 88 برخی از صاحبنظران با اشاره به وجود طرحی شبیه به ستاره داوود در این سازه، به عنوان یکی از مهمترین نمادهای صهیونیسم، بر این اعتقاد بودند که سازنده این سازه هنگام طراحی به نماد پرچم رژیم صهیونیستی توجه داشته است. به همین دلیل بعد از مدتی دور این نما حصار کشیدند تا بار دیگر طرحی نو بسازند اما تا کنون بعد از گذشت این همه سال هنوز زمان رونمایی از طرح نهایی فرا نرسیده است.

اصل خبر- سرانجام نماد میدان انقلاب تهران؛ گنبد فیروزهای با ۲۲ آبنما

عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران گفت: «برای میدان انقلاب گنبدی فیروزهای با ۲۲ آبنما در اطراف آن پیشبینی شده است.» آقای ابوالفضل قناعتی در گفتگو با مهر، با اشاره به آخرین وضعیت نماد میدان انقلاب گفت: «طی دو مرحله، فراخوانی برای طراحی نماد میدان انقلاب منتشر شد تا هنرمندان با سابقه در این حوزه طراحیهای خود را ارسال کنند که با داوری استادان شاخص و همراهی رئیس شورای شهر و شهردار تهران، این آثار بررسی شد اما به جمعبندی نهایی نرسیدند.» به گفته او برای آن که اشتباهات گذشته تکرار نشود و نمادی که برای میدان پیشبینی میشود دارای ویژگیهایی باشد که با هویت این میدان هماهنگ باشد، برای دومین بار فراخوانی ارائه شد. قناعنی درباره شکل تازه میدان انقلاب گفت: «قرار است گنبدی با کاشیهای فیروزهای که ۲۲ آبنما دور آن است، طراحی شود که امیدواریم در ایام ۲۲بهمن، شکل جدید میدان انقلاب رونمایی شود.»

قصه از کجا شروع شد؟

میدان انقلاب یکی از میدانهای قدیمی پایتخت است که از قبل انقلاب تا کنون شاهد حوادث گوناگونی بوده که مهمترین آن وقوع انقلاب اسلامی در سال 57 است. به همین دلیل برای بسیاری خاطره ساز است و اهمیت فراوانی دارد؛ اما با این وجود این میدان سالهاست که بی نماد باقی مانده. مسوولان نیز سالهاست به دنبال طرحی هستند که در شأن این میدان قدیمی باشد و با برگزاری فراخوانهایی از هنرمندان دعوت میکنند تا ایدهها و خلاقیتهای خود را به نمایش گذارند. اگر بخواهیم به تاریخچه این میدان بپردازیم باید به قبل از انقلاب برگردیم که این میدان به میدان 24 اسفند و میدان مجسمه شناخته میشد؛ اما بعد از انقلاب با برداشتن مجسمه رضاشاه و تبدیل نام آن به میدان انقلاب، دیگر شکل و شمایل آن نیز تغییر کرد. سال 1361 نمادی که آقای ایرج اسکندری برای مصلای تهران طراحی کرده بود از سوی معاونت هنری وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی تبدیل به طرحی مدور و پس از اجرا توسط آقای فریدون صدیقی در میدان انقلاب نصب شد. این طرح در ابتدا به صورت نقش برجسته و دیواری طراحی شده بود و یادآور روزهای جنگ و شامل تصاویر رزمندگان و امام خمینی؟ره؟ بود، برای فضایی مسطح طراحی شده بود و پس از اجرا به صورت مدور بخشی از ویژگیهای تصویری خود را از دست داد. این نماد در سال 1386 به دلیل ساخت مترو درون شهری از میدان انقلاب به مکان دیگری منتقل شد و درسال 1388 سازه گنبدی شکل ساخت آقای سعید روانبخش به جای آن نصب شد. پس از پیگیریهای مسوولان سازمان زیباسازی شهر تهران و مدیر عامل متروی تهران، نماد پیشین میدان انقلاب پس از بازسازی دوباره درمیدان نبش خیابان آزادی نصب شد. با این که ایرج اسکندری طراح این مجسمه مدور نسبت به نصب مجدد این مجسمه در میدان انقلاب انتقاد داشت و معتقد بود که این مجسمه باید در موزه جنگ نگهداری شود، اما مجدداً این مجسمه در میدان انقلاب نصب شد.

نمادی که بعد از مدت کوتاهی تخریب شد

با آغاز بازسازی میدان انقلاب و آغاز به کار راه اندازی ایستگاه متروی درون شهری در میدان انقلاب در سال 86، موضوع ساخت مجسمه جدید برای میدان انقلاب توسط سازمان زیبا سازی شهر تهران مطرح شد. پس از برگزاری چند دوره مسابقه، در نهایت ساخت مجسمه میدان انقلاب به سعید روانبخش سپرده شد تا شاید بالاخره این میدان هم صاحب مجسمه شود، اما در نهایت به جای یک مجسمه یک گنبد مدور در میدان انقلاب جاخوش کرد. روی این سازه 6ضلعی که به گفته رئیس سازمان زیباسازی آن زمان نزدیک 150-100 میلیون تومان برای ساخت آن هزینه شده بود، گلهای نقش برجستهای بود که به گفته سازنده آن یادآور «شکوفههای انقلاب» است، اما برخی از صاحب نظران با اشاره به وجود ستاره داوود در این سازه، به عنوان یکی از مهمترین نمادهای باورمندان یهودی، بر این اعتقاد بودند که سازنده این سازه هنگام طراحی به نماد پرچم اسرائیل (رژیم صهیونیستی) توجه داشته است. به گفته این دسته از اصولگرایان، گلهایی که در معماری ایرانی و اسلامی به کار برده شدهاند هشت پر هستند و گلهای سازه میدان انقلاب شش پر. بالاخره تاجایی پیش رفت که بحثها بالا گرفت و برخی رسانهها هم تیتر زدند که میدان انقلاب به تسخیر اسرائیل درآمده است و این موضوع بازتاب گستردهای پیدا کرد به طوری که کار به مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شد. در حالیکه عدهای از نمایندگان میگفتند تا به حال چنین استنباطی از ستاره مورد اشاره نداشتند، قول دادند بررسی بیشتری کنند و در صورت واقعیت داشتن چنین پدیدهای به مسوولان شهر تذکر بدهند. ابتدا مدیران شهر مقاومت کردند و معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری به این عده حساس گفت که دست از این حساسیتها بردارید؛ اما بالاخره این نماد هرمی شکل و ستاره 6 پر میدان انقلاب تخریب شد.

شکل میدان انقلاب بعد از تخریب نماد هرمی

سالها از زمان تخریب میدان انقلاب میگذرد اما همچنان خبری از نماد جدید در این منطقه نیست. پیگیریهای زیادی از سوی رسانههای مختلف در همین زمینه صورت گرفت به طوری که در سال 93 آقای علی کامیاب، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران درباره تأخیر در نصب نماد میدان انقلاب گفته بود: «درباره طراحی این نماد فراخوانی منتشر شد که هیچ یک از آثار ارسالی مورد تأیید هنری قرار نگرفت که امیدواریم طرحی در خور این میدان طراحی شود.» اردیبهشت ماه امسال نیز گفته شد سفارشهایی که به هنرمندان برای طراحی نماد این میدان دادهاند ۳ اثر ارائه شده که این آثار را در معرض شورایی که درباره نماد میادین تصمیم گیری میکند گذاشته شده و ماکتهای این ۳ طرح آماده و اگر به جمع بندی برسند یکی از آنها اجرایی خواهد شد. مرداد ماه امسال نیز آقای مجتبی یزدانی در گفتوگو با فارس درباره آخرین اقدامات صورت گرفته درباره ساخت نماد میدان انقلاب گفت: «در حال فعالیت در این زمینه هستیم و کارهایی هم صورت گرفته است. فراخوانی در این زمینه داده شده است.» همچنین آقای عیسی علیزاده، مدیر عامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران درباره نماد میدان انقلاب گفت: «برای نماد میدان انقلاب فراخوانی برگزارو آثار ارسالی داوری شد ولی هیات داوران در بین آثار ارسالی به نتیجه نرسیدند و طرحی انتخاب نشد.