فاضلاب و زباله‌های عفونی بیمارستان‌ها مهمان ناخوانده طبیعت گیلان

سرویس اجتماعی فردا؛ حمیدرضا علیپور: استان گیلان با وجود همه زیبایی‌، سرسبزی با مشکلات عدیده محیط زیستی دست و پنجه نرم می‌کند که یکی از این موارد مشکلات دفع پسماندهای بیمارستانی است که تاکنون در این رابطه اقدامات خوبی صورت نگرفته است.

همه می‌دانیم که زباله نه تنها باعث شیوع انواع مشکلات زیست محیطی و بیماری‌های عفونی و غیر عفونی می‌شود، بلکه می‌تواند با آلوده کردن منابع آبی، خاکی و هوا، خسارت فراوانی را به زندگی بشر وارد کند.

ورود شیرابه زباله های بیمارستانی به محیط زیست

اهمیت این موضوع زمانی آشکارتر می‌شود که علاوه بر زباله‌های منازل و محیط شهری، شیرابه زباله‌های بیمارستانی که شامل عفونت‌های گسترده است به شکل درست و صحیح دفع نشود و به محیط زیست بازگردد.

باید در تعریف شیرابه گفته شود که، مایعی بدبو به رنگ قهوه‌ای تیره است که از داخل مواد زاید به خارج تراوش کرده و حاوی مواد محلول و معلق است و تمام مواد بیولوژیکی و شیمیایی موجود در مواد زاید را دارد.

حال این شیرابه‌ زباله‌های عفونی بیمارستانی پس از خروج بدون ضابطه و عدم دفع مناسب، حامل انواع باکتری‌ها و هزاران بیماری مختلف است که برای سلامت مردم و محیط زیست بسیار خطرناک و زیان‌بار هستند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که دو روش عمده برای دفع زباله‌های عفونی بیمارستانی وجود دارد که شامل، استفاده از زباله سوزها و بی خطرسازی زباله‌های عفونی به وسیله اتوکلاو و سپس دفن بهداشتی می‌شود.

دفن غیرقانونی زباله های عفونی بیمارستان ها

همچنین روش سوم و غیربهداشتی دیگری نیز وجود دارد که متاسفانه توسط برخی بیمارستان‌ها انجام می‌شود و آن دفن زباله‌های عفونی است که غیرقانونی به حساب می‌آید.

این نکته حائز اهمیت است که باوجود پیشرفت تکنولوژی برای دفع پسماندهای بیمارستانی، هنوز هم در بسیاری از بیمارستان‌های رشت، دفع پسماند به روش سنتی انجام می‌شود.

روش کنونی امحای پسماندهای عفونی مراکز بهداشتی و درمانی، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها اگر به روش استاندارد انجام نگیرد، بر بهداشت و سلامت مردم تاثیرگذار خواهد بود.

متاسفانه نوک پیکان حل این مسئله حیاتی که با جان مردم که بزرگترین نعمت الهی است گریبان‌گیر شده، همیشه بین مسئولان در حال چرخش است و نبود بودجه و سرمایه‌گذار و سایر دلایل معقول و غیر معقول بهانه‌ای برای عدم پیشرفت در این بخش شده است.

تنها یک بیمارستان رشت دارای تصفیه خانه بهداشتی است

فاطمه شیرزاد، رئیس کمیسیون بهداشت شورای شهر رشت با اشاره به اینکه بررسی اصولی معضل زباله به ویژه پسماند‌های عفونی بیمارستانی در استان گیلان ضروری است، گفت: متاسفانه فاضلاب‌های بیمارستانی در استان سلامت مردم را هدف قرار داده است.

وی با بیان اینکه فاضلاب‌های بیمارستانی همچنین موجب آلودگی رودخانه‌های شهر رشت شده است، افزود: متاسفانه اکثریت بیمارستان‌های استان به شکل اصولی و ضابطه‌مند پسماندهای عفونی خود را دفع نمی‌کنند.

فاضلاب های بیمارستانی یکی از منابع آلوده کننده رودخانه های گیلان

شیرزاد یکی از منابع آلوده کننده رودخانه‌های گیلان را فاضلاب‌های بیمارستانی در کنار فاضلاب های خانگی و صنعتی دانست و گفت: راهکار ضروری در این حوزه، جدی گرفتن احداث سیستم‌های دفن بهداشتی فاضلاب‌های بیمارستانی است.

رئیس کمیسیون بهداشت شورای شهر رشت، به مواد مهم قانون مدیریت پسماند اشاره و اظهار کرد: بر اساس ماده 18 قانون مدیریت پسماند، در شرایطی که آلودگی خطر فوری برای محیط و انسان دارد، با اخطار سازمان مدیریت پسماند و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، متخلفان و عاملان آلودگی موظف هستند به صورت فوری اقداماتی که منجر به بروز آلودگی و تخریب محیط زیست می‌شود را متوقف کرده و بلافاصله اقدام به رفع آلودگی و پاکسازی محیط کنند.

وی ادامه داد: در صورت استنکاف، مرجع قضایی خارج از نوبت به موضوع رسیدگی و متخلفان و عاملان علاوه بر پرداخت جریمه تعیین شده، ملزم به رفع آلودگی و پاکسازی خواهند نمود.

مخلوط کردن پسماندهای پزشکی با سایر پسماندها ممنوع است

شیرزاد، همچنین به ماده 13 قانون مدیریت پسماند اشاره و خاطرنشان کرد: بر اساس این ماده قانونی، مخلوط کردن پسماندهای پزشکی با سایر پسماندها، تخلیه و پخش آنها در محیط یا فروش، استفاده و بازیافت این نوع پسماندها، ممنوع اعلام شده است.

رئیس کمیسیون بهداشت شورای شهر رشت با اشاره به اینکه در شهر رشت تنها یک بیمارستان دارای تصفیه‌خانه بهداشتی زباله بیمارستانی است، گفت: این مرکز نیز، بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) سازمان تأمین اجتماعی است و بقیه بیمارستان‌ها فاقد این سیستم تصفیه هستند.

تشکیل پلیس پسماندهای غیربهداشتی در گیلان

علیرضا حاجی‌پور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند گیلان با بیان اینکه هنوز آمار و اطلاعات دقیقی از میزان تولید زباله‌های خطرناک بیمارستانی در استان وجود ندارد، تصریح کرد: بر روی پسماند عفونی بیمارستان‌های گیلان در سالیان گذشته مدیریت کاملی صورت نمی‌گرفت ولی خوشبختانه هم‌اکنون در تمامی 25 بیمارستان دولتی و خصوصی استان این مدیریت اعمال می‌شود.

وی تاکید کرد: قانون‌گذار برای واحدهای تولیدکننده و شرکت‌هایی که باید زباله‌های ویژه مانند زباله‌های عفونی را امحاء کنند مشخص کرده است که چنانچه نتوانند این کار را انجام دهند، موظف هستند که آن را از خطرناک به عادی تبدیل کنند.

حاجی‌پور با اشاره به اینکه تفکیک زباله از مبدا سبب کاهش حجم پسماندها می‌شود، خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی سازمان مدیریت پسماند گیلان این است که اگر قوانین سخت‌گیرانه مانند برخی از استان‌های دیگر در گیلان نیز اجرا شود، کاهش آثار زیان‌بار آن را مشاهده می‌کنیم.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند گیلان از آغاز فعالیت پلیس پسماندهای غیربهداشتی در گیلان خبر داد و گفت: این پلیس در راستای اجرای قوانین سخت‌گیرانه در حوزه مقابله با پسماندهای عفونی و خطرناک در حال تشکیل است.

وی اظهار کرد: در حال حاضر با نظارت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گیلان و شرکت‌های خصوصی 80 درصد پسماند مطب‌های گیلان جمع‌آوری و در سراوان به روش شیمیایی بی خطرسازی و دفن می‌شوند.

بیمارستان‌های رشت نسبت به زباله‌های عفونی بی‌تفاوت نیستند

شاهرخ یوسف‌زاده چابک، رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به اینکه برای حل مشکل فاضلاب و پسماندهای بیمارستانی نیازمند بودجه دولتی و کمک استانداری گیلان هستیم، گفت: اگر هم مسئولین در این زمینه همپا و همدل نباشند، خطر بزرگی آیندگان را دنبال می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر هیچ بیمارستانی در شهر رشت، زباله های عفونی را رها نمی‌کند بلکه با غیرعفونی کردن زباله‌ها، آنها را تحویل شهرداری می‌دهد، افزود: بیمارستان‌های رشت نسبت به زباله‌های عفونی بی‌تفاوت نیستند.

یوسف‌زاده چابک، خاطرنشان کرد: بیمارستان‌های رازی و پورسینای رشت، چندین سال است که مورد بهره‌برداری قرارا گرفته‌اند ولی هنوز سیستم فاضلاب ندارند.

محیط زیست برای کاهش آسیب‌پذیری دفن پسماندهای عفونی کمک کند

رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به اینکه هیچ یک از بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی سیستم فاضلاب ندارند، تصریح کرد: طی بررسی‌های انجام شده بیش از 200 میلیارد ریال برای تجهیز سیستم فاضلاب بیمارستانی برآورد هزینه شده است.

وی از آغاز به کار عملیات اجرایی احداث فاضلاب در یکی از بیمارستان‌های دولتی رشت خبر داد و گفت: برای تحقق این امر از سوی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان گیلان، با مشاور قرارداد بسته شده است.

یوسف‌زاده چابک، به معضل زباله‌ و پسماندهای عفونی در سراوان رشت اشاره و اذعان کرد: همه دستگاه‌ها به ویژه محیط زیست باید در مورد نحوه کاهش آسیب‌پذیری و چگونگی دفن پسماندهای عفونی بیمارستانی کمک‌یار باشند تا بتوانیم به نتیجه مطلوب برسیم.