عکس‌العمل توییتری‌ها به بی‌اخلاقی بی‌بی‌سی فارسی

سرویس اجتماعی فردا: دیشب بخش فارسی خبرگزاری بی‌بی‌سی گزارش تصویری از مسابقات اسکی دیپلماتیک در تهران را منتشر کرد که پیش از این در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منتشر شده بود. ساعاتی پس از انتشار این گزارش در بی‌بی‌سی، روشن نوروزی، عکاس این گزارش تصویری در توییتی نسبت به حذف credit عکس توسط بی‌بی‌سی و عدم ذکر نام عکاس اعتراض و بی‌بی‌سی را به عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای متهم کرد. در گزارش مذکور چهار فریم از عکس‌های روشن نوروزی در خبرگزاری ایسنا با بریده شدن نوار credit و قرار گرفتن نام isna به صورت بسیار کوچک در گوشه تصویر منتشر شده بود. این گزارش با تیتر «عکس‌خبر؛ مسابقات اسکی دیپلمات‎ها در دیزین» به عنوان مطلب اصلی سرویس ورزشی سایت بی‌بی‌سی فارسی منتشر شده بود و تا ساعت‌ها در صفحه اصلی سایت نیز به عنوان مطلب منتخب قرار داشت. علاوه بر این یکی از عکس‌ها در کانال تلگرامی بی‌بی‌سی فارسی هم منعکس شده بود. دقایقی بعد، این عکاس در توییت‌های دیگر نوشت: «متاسفانه بخش‌های مختلف خبری بی‌بی‌سی همیشه عکس‌های خبرگزاری‌های داخلی را بدون کسب حق انتشار (لایسنس) منتشر می‌کنند. لایسنس ادیتوریال عکس‌های شبیه به این (برای انتشار در وب و اپلیکیشن‌های وابسته) در آژانس Getty حدود 250 یورو برای هر عکس است.» اشاره‌ی او به انتشار عکس‌های خبرگزاری داخلی ایران در سایت بی‌بی‌سی فارسی و کانال تلگرامی این خبرگزاری بود که عمدتا بدون ذکر نام عکاس و اجازه انتشار است. توییت‌های اعتراضی روشن نوروزی با واکنش بسیاری از کاربران فارسی زبان توییتر مواجه شد. برخی این اقدام بی‌بی‌سی فارسی را علاوه بر بی‌اخلاقی، عملی غیرحرفه‌ای دانستند و عده‌ای از صاحب عکس‌ها خواستند تا با گرفتن وکیل از بی‌بی‌سی به صورت حقوقی شکایت کند. برخی دیگر نیز این مساله را به نداشتن دفتر در تهران و نبود کپی رایت در ایران مرتبط دانستند. پس از انتشار گسترده توییت‌های اعتراضی کاربران فارسی زبان، وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی گزارش را اصلاح کرد و نام روشن نوروزی را به عنوان «خبرنگار ایسنا» به متن گزارش افزود. اصلاحی که خود، خالی از اشکال نبود. روشن نوروزی در این‌باره می‌گوید: من عکاس یا خبرنگار ایسنا نیستم. همه خبرگزاری‌های دنیا روزنامه‌نگاران ثابت Staff دارند و در عین حال از همکاری روزنامه‌نگاران آزاد Freelancer هم استفاده می‌کنند. پیشنهاد انتشار این گزارش تصویری را خودم به دبیر عکس ایسنا دادم و آن‌ها هم با بزرگواری از این موضوع استقبال کردند. اما واقعیت این است که بر اساس قانون، عرف و اخلاق حرفه‌ای بین‌المللی، بازانتشار عکس‌های یک رسانه منوط به دریافت حق انتشار عکس است. این خلأ در رسانه‌های ایرانی وجود دارد و بی‌بی‌سی هم از همین مساله برای انتشار عکس‌های خبرگزاری‌های داخلی استفاده می‌کند. اگر بی‌بی‌سی بخواهد عکس‌هایی شبیه به این را با لایسنس ادیتوریال از دیگر خبرگزاری‎های دنیا خریداری کند، مجبور به پرداخت هزینه‌ است.

نوروزی در پاسخ به این‌که شاید عدم وجود کپی رایت یا نبود دفتر بی‌بی‌سی در تهران باعث چنین مشکلاتی می‌شود، گفت: نداشتن دفتر در یک منطقه جغرافیایی نافی مسئولیت‌های حرفه‌ای یک رسانه نیست و مانع از رعایت قانون و اخلاق نمی‌شود. از طرف دیگر دفاتر خبرگزاری‌های بین‌المللی در ایران با رعایت کپی‌رایت از خبرگزاری‌های داخلی عکس می‌خرند. چون آن‌ها باید قوانین حقوقی مربوط به انتشار در مقصد را هم رعایت کنند. یعنی اگر حتی فرض کنیم در ایران قانونی برای رعایت کپی رایت نداریم، اما در انگلستان که داریم! وقتی تمامی این موارد را کنار هم قرار دهیم می‌توانیم بگوییم تا زمانی که بی‌بی‌سی یا هر رسانه دیگری آثار عکاسان ایران را بدون دریافت حق انتشار منتشر می‌کنند، یک عمل غیرقانونی، غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی را مرتکب می‌شوند.

شایان ذکر است در پی این فشار‌ها بی‌بی‌سی فارسی به اضافه کردن نام روشن نوروزی به عنوان عکاس به متن خبر اکتفا کرد و از عذرخواهی از وی یا خبرگزاری ایسنا خبری نشد.