«۶میلیون نفر» در دست بررسی مجلس/ بالاخره دست فقرا به جایی بند می‌شود؟

سرویس اقتصادی فردا: هر چه فقر در جامعه بیشتر و بیشتر خودی نشان می‌دهد تلاش‌ها برای مهار آن بیشتر می‌شود. به همین علت بود که در سال ۹۲، به همت جمعی از فعالان فرهنگی، رسانه‌ای و اجتماعی پیمانی با عنوان پیمان جوانمردان تدوین شد که در آن «جوانمردان پیمان می‌بستند به منظور تامین حداقل معاش خانواده سالخوردگان و ازکارافتادگانی که ارتباط آن‌ها با کسب درآمد قطع شده است، از طریق تلاش برای تصویب قوانین لازم در مجلس شورای اسلامی اقدام کنند.» دکتر حسن سبحانی از جمله کسانی بود که در آن روز‌ها که از طرح حمایت از سالخوردگان و ازکارافتادگان بی‌درآمد (پیمان جوانمردان) حمایت کرد. وی در آن روز‌ها گفت: مشمولان این طرح از معدود گروه‌هایی هستند که پرداخت‌های نقدی به آنان دارای مبنای علمی در اقتصاد است. حتی اقتصاددانان لیبرال هم معتقدند که به افرادی همچون سالخوردگان و از کارافتادگان که رابطه آنان با کسب درآمد برای همیشه قطع شده است باید حداقل معیشت خانواده آنان به صورت نقدی پرداخت شود. طرحی که البته به مرور زمان به نوعی از یاد‌ها رفت و حالا هم بهارستان نشین‌ها و هم سازمان بهزیستی به نوعی از آن استقبال کرده‌اند. همین چند وقت پیش بود که نمایندگان مجلس اعلام کرده‌اند به‌زودی و با تقدیم طرحی گام بلند حمایت از ۶میلیون نیازمند ازکارافتاده را برمی‌دارند. طرحی که هر چند در آن خبری از نام «پیمان جوانمردان» نیست اما به نظر می‌رسد به نوعی ادامه آن است. این طرح که به طرح «۶ میلیون نفر» معروف شده است حالا در مجلس به جریان افتاده و اخبار خوشی از آن به گوش می‌رسد. «۶میلیون نفر» در مجلس خرداد سال 94 بود که عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مجلس نهم از طرح دوفوریتی کمک نقدی به خانوارهای فقیر از ۲۴۰ تا ۵۹۰ هزار تومان معادل ۲۰ تا ۵۰ درصد حداقل دریافتی کارگران خبر داد و گفت: این طرح در مرحله جمع‌آوری امضاست که احتمالاً تا ۴ماه دیگر تبدیل به قانون شود. حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص فقر در کشور و برنامه مجلس برای این معضل گفت: هیچ فقری بالا‌تر از فقر تریبون نیست، یعنی وای به حال کسی که حرفش به گوش کسی نرسد و تشکلی از آن حمایت نکند و نتواند دادش را به گوش کسی برساند. این نماینده مجلس گفت: این شش میلیون نفری که تحت حمایت بهزیستی هستند با توجه به کمکهای کمی که دریافت می‌کنند زنده ماندنشان یک معجزه است. دلیگانی افزود: رقم دریافتی هریک از این شش میلیون ۵۳هزار تومان است که با ۴۵هزار یارانه باز هم جمعاً زیر ۱۰۰هزار تومان و با این رقم واقعاً زنده ماندن معجزه است. وی در ادامه گفت: اگر ادعای مسلمانی کنیم و ندانیم که کسی سر گرسنه زمین می‌گذارد باید به مسلمانی خود شک کنیم. دلیگانی افزود: در تمام کشورهای پیشرفته دنیا برای مقابله با فقر برنامه‌هایی حمایتی مشابه ایران دارند اما اگر ما موفق نیستیم به‌دلیل این است که به برنامه‌ها و قوانینمان عمل نمی‌کنیم، ما بهتر است مانند پدری که بالای سر خانواده‌اش است تعادل را بین افراد خانواده برقرار کنیم تا جایی معضلی پیش نیاید، به این منظور طرح پرداخت یارانه‌ها بخشی از این قوانین بود که اجرای آن با موفقیت همراه بوده است. وی در ادامه به طرح دوفوریتی مقابله با فقر اشاره کرد و افزود: این طرح در هفت ماده تنظیم شده است که امید می‌رود در روزهای باقی‌مانده هفته جمع‌آوری امضای آن انجام شود و بالای ۵۰ درصد از نمایندگان پای آن را امضا کنند، البته از دولت هم انتظار داریم برای تأمین مالی این طرح کمک کند. نماینده مجلس شورای اسلامی در توضیح ویژگی‌های این طرح گفت: رقم پرداختی که در ‌‌نهایت تعیین می‌شود بر اساس معیارهایی است که نسبت به نرخ تورم محاسبه می‌شود تا ارزش خود را از دست ندهد. حاجی افزود: از این شش میلیون نفر، ۵میلیون و ۵۰۰هزار نفر تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند که تعدادی از آن‌ها قادر به هیچ‌کاری نیستند، در این طرح برای آن‌ها این‌طور ترسیم شده است که به تعداد نفرات خانواده رقمی معادل یک‌سوم دستمزد پایه یک کارگر پرداخت شود یعنی اگر حقوق پایه یک کارگر را یک‌میلیون و ۱۸۰هزار و خرده‌ای در نظر بگیریم که شامل حق اولاد، حق بن، یک دوازدهم عیدی و غیره است به‌ازای یک نفر ۲۰درصد، دو نفر ۳۰ درصد، ۳ نفر چهل درصد و ۴ نفر پنجاه درصد از این مبلغ پرداخت شود که متوسط رقم پرداختی حدود ۳۲۷ هزار تومان می‌شود البته جدای از یارانه و عددی که به‌عنوان کمک از دستگاه‌های مورد نظر پرداخت می‌شود. حاجی‌دلیگانی گفت: یک خانواده ۴نفره با اجرای این طرح ۵۹۱هزار تومان دریافت خواهد کرد. وی همچنین افزود: از بودجه سال ۹۴ حدود ۱۷۴هزار میلیارد تومان از مبلغ ۲۳۶هزار میلیارد تومان صرف پرداخت حقوق و یارانه می‌شود، ما بعد از تحقیقات زیاد دریافتیم که اجرای این طرح از واجبات است و باید ردیف‌هایی را شناسایی کنیم که از هزینه‌های دولت کم کند و بار مالی نداشته باشد و در حال حاضر در حال یافتن این ردیف‌ها هستیم. این نماینده مجلس شورای اسلامی درباره منابع تأمین مالی طرح گفت: یکی از منابعی که می‌تواند تأمین کننده اعتبارات این طرح باشد هدفمندی یارانه‌هاست، اما ما فکر می‌کنیم راه‌حل‌های دیگری نیز بتوانیم در لابلای قانون بودجه پیدا کنیم. وی افزود: عدد بودجه‌ای که ما داریم ۱۷۰ و خرده‌ای هزار میلیارد تومان می‌شود که می‌توان برخی از هزینه‌هایی که ضرری نیز ندارد کم کرد. دلیگانی ادامه داد: حق مأموریتی که برخی از مسئولان یا کارکنان دولت یا مجلس به خارج از کشور می‌روند این‌ها را می‌شود کم کرد که خودش عدد درخور توجهی می‌شود. این نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: برخی از همایش‌هایی را که جز صرف هزینه هیچ‌چیز دیگری برای سیستم اداری کشور ندارد می‌شود کم کرد. وی افزود: با کاهش اسراف‌ها و پولهای هنگفتی که به یک بازیکن و یا مربی خارجی در رشته‌های مختلف ورزشی داده می‌شود می‌توانیم این‌ها را صرفه‌جویی کنیم. حاجی دلیگانی گفت: این بحث جدی است و اگر ما بتوانیم درست این حرف را به گوش جامعه برسانیم قطع به یقین اگر آحاد مردم در جریان این طرح قرار بگیرند که چه اقدام و کار مثبتی صورت می‌گیرد کمک خواهند کرد تا به نتیجه برسد. این نماینده مجلس گفت: وقتی طرح حمایتی در کمیسیون و یا صحن مجلس مطرح شود ممکن است تغییراتی داشته باشد اما پیش‌بینی‌هایی صورت گرفته است که مشمولان این طرح دقیقاً آن کسانی باشند که هیچ درآمدی برای امرار معاش ندارند. وی افزود: این طرح کار اورژانسی است که کنار آن باید ساختار اقتصادی خود را طوری طراحی کنیم که به جمعیت فقرا اضافه نشود. حاجی گفت: ممکن است بتوانیم ظرف ۴ ــ ۳ ماه طرح را در مجلس به یک جمع‌بندی برسانیم و اشکالات آن را در رفت و برگشت به شورای نگهبان برطرف کنیم و آن را به دولت بدهیم. حمایت مجدد دکتر سبحانی از «طرح ۶ میلیون نفر» همچنین حسن سبحانی از حامیان طرح پیمان جوانمردان نیز سال گذشته در برنامه تی‌تر شب شبکه خبر در حمایت مجدد از طرح ۶ میلیون نفر گفت: در جامعه ممکن است سیاست‌های ضد فقر طوری اعمال شود که تعداد فقرا افزایش یابد. سبحانی افزود: شش میلیون نفر تعداد فقرای کشور عددی است که می‌تواند ویژگیهای خاصی داشته باشد اما با توجه به سبدهایی کالایی و حمایتی که دولت عرضه می‌کند می‌توان دید تعداد فقرای کشور بیش از اینهاست. این کار‌شناس اقتصادی گفت: در قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اتفاقی افتاده است که قابل دفاع نیست. سبحانی درباره طرح حمایت مستقیم از ۶ میلیون از کارافتاده در پاسخ به این سوال مجری که مهم‌ترین منابع مالی تامین این طرح چه خواهد بود آیا مالیات می‌تواند پاسخگو باشد افزود: اینکه هرچه پایه‌های مالیاتی را زیاد کنیم برای کشور خوب است در این تردیدی نیست، اما به طور مشخص به دوستان مجلس توصیه می‌کنم برای اینکه این کار به سامان برسد بار مالی این طرح را در قالب هدفمند کردن یارانه‌ها جستجو کنند. وی گفت: حتی دوستان می‌توانند این طرح را مستقل ندهند و در قالب طرح اصلاح قانون هدفمند کردن یارانه‌ها این کار را انجام دهند. سبحانی افزود: در قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اتفاقی افتاده است که هیچ کس به آن توجه نمی‌کند و یا کارهایی می‌شود که قابل دفاع نیست. وی ادامه داد: به عنوان مثال گفته شده که از محل افزایش قیمت‌ها ۵۰ درصد میان گروههای هدف توزیع می‌شود. این کار‌شناس اقتصادی گفت: از ابتدا که این طرح را شروع کردند این ۵۰ درصد را صد در صد میان گروه‌های هدف توزیع کردند، حتی بیش از صد درصد نیز توزیع شد. وی افزود: امروز که چندین سال از اجرای این طرح می‌گذرد دولت با اینکه صحبت از کسری در آمد برای یارانه می‌کند اما باز هم به همه یارانه می‌دهد، مگر اینکه برخی از ثروتمندان را شناسایی کنند. سبحانی گفت: در حالی که به قول سخنگوی دولت در همین امسال که قیمت نفت هم پایین است تا ۳۲ - ۳۳ هزار میلیارد تومان بدون این افزایش قیمت‌هایی که امروز و فردا اتفاق می‌افتد درآمد داریم. وی افزود: البته چون مجلس از ابتدا گفته ۴۸ هزار میلیارد تومان، آن‌ها می‌گویند ۱۶ هزار میلیارد تومان کم داریم و به بهانه ان یک تورمی را به جامعه تحمیل کردند که البته اجازه آن را از مجلس گرفته بودند. این کار‌شناس اقتصادی گفت: اگر این ۳۲ هزار میلیارد تومان مطابق قانون عمل شود که نمی‌دانم چرا قانون اجرا نمی‌شود، ما کسری نخواهیم داشت چون قانون می‌گوید ۱۶ هزار میلیارد تومان آن باید میان جامعه هدف توزیع شود، یعنی ۵۰ درصد آنچه که بدست می‌آید. وی افزود: این ۱۶ هزار میلیارد تومان امروز در جامعه ما مخاطبان خود را می‌تواند از میان فقرا پیدا کند و به جای اینکه مدام بگوییم ثروتمندان چه کسانی هستند که آن‌ها را حذف کنیم و نتوانیم و مدام زمان از دست بدهیم می‌توانیم به فقرا بدهیم که در پرداخت به فقرا کسی تردیدی ندارد. سبحانی گفت: بنابراین به جای اینکه به دنبال ثروتمندان بگردیم که آن‌ها را حذف کنیم باید به دنبال این برویم که چه کسی نیازمند است و هر کس نیازمندی خود را ثابت کرد باید به او داد. وی ادامه داد: اگر از این ۱۶ هزار میلیارد تومان ۶ هزار میلیارد تومان نیز برای توسعه سلامت اختصاص پیدا کند و ۱۰ هزار میلیارد تومان با همین مبنای ۴۵ هزار تومان میان ۲۰ میلیون نفر می‌تواند توزیع کرد در حالی که اکنون مشکل ما ۶ میلیون نفر است. سبحانی گفت: بنابراین باید حکم کنند که این ۵۰ درصد را بین این مجموعه نیازمند توزیع کنیم که در این شرایط پول نقد و بدون دردسر وجود دارد ضمن اینکه اصل ۷۵ نیز رعایت شده است. وی افزود: در واقع محل پرداخت این تعیین شده است و هر کس که می‌خواهد دریافت کند باید به طریقی خود را اثبات کند نه اینکه سیستم دنبال افرادی برود که اطلاعات در موردش ندارد یا کم دارد. این کار‌شناس اقتصادی گفت: معتقدم بار مالی این طرح از طریق گنجاندن در قالب اصلاح قانون هدفمندکردن یارانه‌ها هم موجب می‌شود تورم وسیع به جامعه القا نشود و قدرت خرید ۴۵ هزار تومان به ۱۸ هزار ۲۰۰ کاهش پیدا نکند این مبلغ را کسانی دریافت می‌کنند که در زندگیشان موثر است. سبحانی گفت: بنابراین بار مالی این طرح می‌تواند از محل هدفمندی یارانه‌ها تامین شود به شرطی که دولت و مجلس این نگرانی را نداشته باشند که بگویند سال انتخابات است و ما اگر اقشار وسیعی از مردم را حذف کنیم مردم ناراحت می‌شوند. وی افزود: در حالی که هر اقدام اصلاحی هزینه دارد و اگر می‌خواهیم فقرا دریافته شوند باید دولت هزینه‌اش را بدهد. این کار‌شناس اقتصادی گفت: من با این حرف که دولت باید مثل پدر دستی به سر فقرا بکشد مخالفم چون دولت موظف است که فقرا را دریابد. حمایت سازمان بهزیستی از طرح ۶ میلیون بی‌بضاعت در این میان، پیش از این رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز به تازگی بر لزوم حمایت ویژه از افراد نیازمند غیرقابل توانمند سازی تأکید کرده است. دکتر انوشیروان محسنی بندپی در واکنش به طرح موضوع «۶میلیون نفر» نیازمند، ضمن قابل تقدیر دانستن چنین نگاهی به مدد‌جویان گفت: «رویکرد اصلی سازمان توانمند‌سازی‌ مددجویان و بازتوانی آنهاست که به‌طور ویژه بر این موضوع تمرکز کرده‌ایم اما واقعیت این است که برخی از این افراد به‌دلیل بیماری یا کهنسالی ظرفیتی برای توانمند‌سازی‌ ندارند که باید توجه ویژه‌ای به آن‌ها کرد.» محسنی بندپی با تأیید اینکه سرانه‌های پرداختی به این افراد کفاف زندگی‌های حداقلی را نمی‌دهد، افزود: «از نظر ما مددجو باید از کف حمایت‌های لازم برای تأمین نیازهای اولیه زندگی شامل تغذیه سالم، مسکن، بهداشت و مسائل روحی و روانی برخوردار باشد. هر چند مبالغ پرداختی به اندازه کافی نیست اما این افراد اکنون علاوه بر یارانه دریافتی، از حمایت‌های جنبی در مؤسسات خیریه مانند مؤسسات نگهداری از معلولان استفاده می‌کنند. بخشی از بودجه ما در اختیار این مؤسسات قرار می‌گیرد و در حقیقت نوعی پرداخت غیرمستقیم یارانه به این افراد است. علاوه بر این، کمک‌های مردمی هم وجود دارد و آموزه‌های دینی و عواطف انسانی، همواره موجب همراهی مردم ما در این زمینه بوده است. البته تأکید می‌کنم که لازم است این حمایت‌ها افزایش داشته باشد. مخصوصا اینکه الان تلاش دولت حرکت به سمت عدالت اجتماعی و ارتقای شاخص‌های رفاهی مخصوصا برای اقشار آسیب‌پذیر و مناطق محروم است.» وی با استقبال از طرح این موضوع در رسانه‌ها، افزود: «همین که دنبال تفکیک بین همه مددجویان نهادهای حمایتی و افراد نیازمند از‌کارافتاده هستید، قابل تقدیر است. سازمان بهزیستی از هر پیشنهادی که موجب تقویت کمک به افراد نیازمند و گسترده‌تر شدن این چ‌تر بشود، حمایت می‌کند. به‌نظر می‌رسد باید شناسایی دقیقی از این افراد انجام شود و ما آمادگی داریم اطلاعات لازم را در اختیار رسانه‌ها و نهاد‌های تصمیم‌گیر بگذاریم. الان رویکرد سازمان بهزیستی به این سمت است که اطلاعات اقتصادی و اجتماعی خانواده‌های تحت پوشش را به‌طور دقیق‌تری استخراج کند تا کمک‌ها به‌طور هدفمند‌تر به آن‌ها برسد. مخصوصا اینکه یکی از تکالیف محول شده از سوی دکتر روحانی تأمین تجهیزات معلولان در سراسر کشور است و هم‌اکنون جمع‌آوری اطلاعات در سراسر استان‌ها شروع شده است.» با این تفاسیر می‌توان گفت، اقدامات خوبی در خصوص این طرح در دست انجام است. اقداماتی که اگر به عمل برسد می‌تواند مشکلات چند میلیون فقیر را حل کند.

تصویب طرح 6 میلیون نفر در مجلس شورای اسلامی

با تصویب مجلس شورای اسلامی دولت موظف شد در طول اجرای قانون برنامه هر سال حداقل مستمری مددجویان تحت حمایت کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی را علاوه بر یارانه موجود متناسب با محرومیت ۲۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار از محل هدفمندی سازی یارانه‌ها و حذف یارانه خانواده‌های پردرآمد در ردیف بودجه خاص سنواتی تأمین و از طریق سازمان‌های مذکور پرداخت کند.