پسر چادر به سر دستگیر شد

مهر: پسر 15 ساله ای که در اثر طلاق والدین، بی‌ثباتی زندگی و عوامل مختلف اجتماعی و خانوادگی به اختلال مبدل‌پوشی دچار شده است، دستگیر شد. 15 ساله دارد و اول متوسطه را تمام کرده است. متولد و ساکن قم و فرزند اول از یک خانواده (دارای برادری 11 ساله) است. قدی متوسط، اندامی لاغر، صورتی کم مو و تن صدای دخترانه دارد؛ اینها مشخصات پسری به نام سینا است که به جرم مبدل پوشی (پوشش زنانه) در اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) شناسایی و دستگیر شده و برای مصاحبه روانشناختی به مرکز مشاوره فرماندهی انتظامی قم هدایت شده است. طی انجام مصاحبه ویژگی‌ها، احساسات و عواطف زنانه در سینا کاملا مشهود است خودش می‌گوید: در چند سال اخیر گرایش شدیدی نسبت به رفتارهایی مانند آشپزی، نظافت و خانه‌داری و... و پوشش دخترانه و زنانه احساس می‌کردم و چند ماهی است که به طور پنهانی با پوشش زنانه (چادر، مقنعه و...) رفت و آمد می‌کنم. سینا در مهمانی‌ها و مجالس بیشتر در کنار زنان و مشغول آشپزی و پذیرایی بوده است و آخرین بار هم در شب قبل از دستگیری، لباس‌های زنانه مستأجر طبقه پائین را که مسافرت بوده‌اند برداشته و در اطراف حرم با پوشش زنانه‌تردد داشته است. چرخش اجباری حضانت فرزندان و بی‌توجهی والدین پدر سینا فردی بی‌مسئولیت و در رسیدگی به امور خانواده دچار ضعف زیادی بوده است، به همین دلیل والدین سینا پس از مشاجرات فراوان، زمانی که او 6 ساله بود با درخواست طلاق از طرف مادر، از هم جدا شده اند. حضانت سینا و برادر او به مادرشان ‌رسید و از آنجا که مادر سینا ناچار به اشتغال در بیرون از خانه بود، او و برادرش، تنهایی در خانه می‌ماندند و انجام کارهای منزل و مراقبت از برادر به عهده او بوده است. تا اینکه 3 سال بعد مادر سینا ازدواج کرد و به علت اختلاف در برنامه ملاقات فرزندان و عدم پرداخت نفقه آنها از طرف پدر، حضانت فرزندان به پدر سینا واگذار شد، ولی به لحاظ ناسازگاری خانواده پدر و طرد فرزندان، سینا و برادرش به مدت 20 روز در مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست سازمان بهزیستی به سر می‌بردند. سینا می‌گوید: در مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست هم احساس مسئولیت زیادی نسبت به برادرم داشتم و از این وضعیت خود و به‌ویژه برادرم رنج می‌کشیدم و در حالی که دارای خانه و خانواده بودیم، احساس نگرانی و عذاب می‌کردم. در این چرخش حضانت پدر و مادر، دوباره سرپرستی سینا و برادرش به مادرش سپرده شد و این دو فرزند مجبور بودند رفتار نامناسب مادر را تحمل کنند. علاوه بر این بلوغ دیررس سینا بر مشکلات او افزوده بود و سینا در میان همسالان جایگاهی نداشت، بنابراین هیچ وقت دوستی صمیمانه را تجربه نکرد و از سوی اطرافیان به ویژه همکلاسی‌ها مورد تمسخر قرار می‌گرفت. عوامل و زمینه‌های بروز اختلال در این زمینه لیلا بنی‌حسن کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح عوامل و زمینه‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی اختلال مبدل‌پوشی در سینا پرداخت و اظهار داشت: بلوغ دیررس، اعتماد به نفس پائین و کم‌رویی، شکست در همانندسازی و درونی سازی والد همجنس و تنفر و عدم ارتباط با وی، ضعف خصوصیات مردانه و غلبه زنانگی و عدم پذیرش در میان پسران و مردان از جمله عوامل فردی بروز مشکل در سینا است. وی که از نزدیک در جریان مشکل سینا قرار گرفته است، عدم پذیرش در میان همجنس‌ها و مورد تمسخر و تحقیر آنان قرارگرفتن، عدم رضایت از جنس خود، عدم دریافت محبت و توجه و فقر احساسی و پناه‌بردن به زنانگی برای برآوردن این نیاز، عدم دریافت ارزشمندی، احترام و شخصیت از طرف خانواده، عدم کسب اطمینان در روابط با والدین، خود ارضایی، سروکار داشتن با وظایف زنانه از زمان کودکی و احتمال نارسایی در مراکز نرینه‌ساز و مادینه‌ساز و نظام‌های درونی هورمونی و شیمیایی را از دیگر عوامل فردی بروز اختلال مبدل پوشی عنوان کرد. بنی‌حسن در مورد عوامل خانوادگی و اجتماعی بروز این اختلال گفت: عدم توجه و‌تربیت سالم و کافی از طرف والدین به‌ویژه پدر، ضعف و ناکارآمدی نقش والد همجنس، احتمال عدم رعایت مسائل شرعی و حالت‌های روحی نامتعادل در حین انعقاد نطفه(به‌ویژه از طرف پدر) که بر آن تاثیر می‌گذارد، جو اضطراب‌آمیز، استرس‌زا و پریشان و نا آرام خانواده از جمله این عوامل به شمار می‌رود. نقش طلاق والدین و بی‌ثباتی زندگی در بروز اختلال مبدل‌پوشی وی تأکید کرد: همچنین طلاق والدین و آسیب‌ها و استرس‌های ناشی از آن، اشتغال مادر و عدم مراقبت از وی، بدرفتاری و تحقیر والدین حتی مادر، بی‌ثباتی در زندگی و‌تربیت، زندگی با والد همجنس و طردشدن از سوی پدر و نامادری از دیگر عوامل خانوادگی بروز این اختلال است. بنی‌حسن، 20 روز زندگی بحرانی سینا در مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست در 8 سالگی او را در بروز این اختلال موثر دانست و گفت: عدم توجه نزدیکان، آشنایان، اجتماع و سازمان‌های ذی‌ربط به مسائل خانواده‌ها و فرزندان طلاق و عدم پوشش اجتماعی(بیمه‌ای، حقوقی، پزشکی، روانشناختی و...) آنان نیز از دیگر عوامل بروز این اختلال است. البته این نکته لازم به ذکر است که با توجه به تاریخچه زندگی سینا و مشکلات کنونی او احتمال دچارشدن به اختلالات شخصیتی (به‌ویژه نمایشی، مرزی و چند شخصیتی)، همجنس‌گرایی، اعتیاد، افسردگی، شکست در زندگی زناشویی، خانوادگی و اجتماعی، طردشدن از سوی خانواده، اجتماع و فرار از منزل در وی می‌رود. ممکن است خانواده‌ها یا افرادی به اختلال مبدل‌پوشی دچار باشند که بیان توصیه‌های مشاوران خبره و کارشناس برای برون‌رفت از این مشکل چاره‌ساز باشد. توصیه‌های پیشگیرانه و راهکارهای درمانی در این زمینه مسئول مشاوره فرماندهی انتظامی استان قم در گفتگو با خبرنگار مهر به ذکر توصیه‌های پیشگیرانه و راهکارهای درمانی پرداخت و گفت: روان‌درمانی به وسیله مشاور و روانشناس با هدف تقویت حرمت خود و ارزنده‌سازی خود و آموزش جرات‌ورزی، ارتباط سالم با بزرگسالی همجنس برای همانندسازی و الگوگیری که این فرد می‌تواند درمانگر وی باشد، تغییر خودپنداره وی نسبت به جنسیت خود و پذیرش و رضایتمندی از مردانگی، تغییر و اصلاح شناخت‌ها و باورهای وی نسبت به خود، جنسیت، زندگی و هدف‌های خود و... مداخله در سطح ارتباط نارسای مادرـ فرزندی و تصحیح آن از جمله توصیه‌های پیشگیرانه است که باید مورد توجه قرار گیرد. سید علی بنی‌فاطمی افزود: آموزش مهارت‌های ارتباطی و‌تربیتی کارآمد به مادر، مداخله در سطح خانواده و ناپدری، طرح‌ریزی برنامه‌ای چند ماهه با عنوان تکالیف خانه برای تقویت بعد مردانه شخصیت وی و رفتار درمانی، هیپنوتیزم و درمان‌های روانکاوی (بررسی مسائل ناخودآگاه) نیز ضرورت دارد. وی دارو درمانی را یکی دیگر از راهکارهای درمانی این اختلال برشمرد و تأکید کرد: ارجاع به روانپزشک و متخصص غدد و تجویز داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی و تقویت کننده کنترل تکانه مثل تیوریدازین و فلئوکزتین می‌تواند مفید واقع شود. لزوم آموزش مهارت‌های زندگی بنی‌فاطمی بر لزوم ایجاد سیستم مشاور خانواده و تشکیل پرونده‌های فردی برای شناخت و جلوگیری از آسیب‌ها، آموزش خانواده در رابطه با مسائل فرزندان، رسیدگی بیشتر به نیازها و شرایط خاص فرزندان طلاق و خانواده‌های آنان و تقویت عملکرد مدرسه و مشاوران آموزش و پرورش برای شناخت و رسیدگی به مشکلات دانش‌آموزان تأکید کرد. مسئول مشاوره فرماندهی انتظامی استان قم افزود: آموزش و رعایت مسائل زناشویی برای جلوگیری از اختلالات در فرزندان، توجه بیشتر به مراکز نگهداری کودکان و نسبت به کودکان بی‌سرپرست و نیازهای آنها، آگاهی افزایی خانواده‌های تک والدی و آموزش مهارت‌های پس از طلاق و مهارت‌های فرزندپروری، دوران بلوغ و تغییرات جسمی و روانی ناشی از آن، الگوهای رفتاری صحیح والد همجنس و... نیز باید مورد توجه قرار گیرد. وی همچنین آموزش و توجه خانواده‌ها به رفتارهای جنسیتی فرزندان به ویژه زمانی که مخالف و ناهمگون با جنسیت آنهاست در سنین کودکی اول (2 تا 7 سالگی) و پیگیری آن از طریق مشاور و روانشناس کودک را مورد تأکید قرار داد. شاید افرادی همچون سینا و یا بعضی دختران در اثر بی‌مهری اجتماع و خانواده دچار اختلال مبدل‌پوشی باشند که ریشه‌یابی و برطرف شدن عوامل بروز این اختلال احساس می‌شود.