كاشت از ايران، درو از تركيه

خبر كوتاه و در عين حال بسيار مهم است. رجب طيب اردوغان، نخست وزير تركيه عازم مصر مي شود. بنا بر اطلاعيه نخست وزيري تركيه، وي در راس یک هیات بلندپایه سیاسی، اقتصادی روز دوشنبه 21 شهريور ماه عازم کشورهای مصر، لیبی و تونس خواهد شد و با مقامات و گروه هاي مهم سياسي در اين سه كشور ديدار مي كند. به گزارش سرويس بين الملل فردا، آنچه در وراي اين سفر قابل بررسي است آن است كه هر چه ايران در طول 32 سال گذشته كاشته است ، در طول دو سال گذشته و در سايه انفعال وزارت خارجه ايران توسط ترك ها درو مي شود. بي شك بخشي از انديشه هاي اسرائيل ستيزي در منطقه حاصل تفكري است كه در سال 1979 توسط انقلاب اسلامی ايران ايجاد شد و جالب آنكه در آن زمان ايران تنها بوده و انديشه آزادي خواهي ناشي از انقلاب با هجمه هاي سترگي مواجه شد. اينك سفر ادروغان به اين سه كشور در حالي صورت مي گيرد كه اين سه كشور، اولا شاهد سرنگوني ديكتاتوري هاي طولاني مدت خود بوده اند و در ثاني مكان مهمي براي توسعه آمال و انديشه هاي دولت تركيه خواهند بود. در اين ميان سفر اردوغان به تركيه از همه مهمتر به نظر مي رسد. مصري ها پس از 15 سال بار ديگر پذيراي يك نخست وزير ترك مي شوند. مصر از يك طرف مهم ترين كشور جهان عرب است و از طرفي در همسايگي اسرائيل به سر مي برد. اردوغان را بايد نسل جديد رهبران اخواني( اخوان المسلمين) دانست كه در يك حركت چند ساله توانسته اند چهره اي از اسلام را به نمايش بگذارند كه طرفدران زيادي پيدا كرده است. جالب اينجاست كه اردوغان قصد دارد در اين سفر و البته با اجازه مقامات مصري راهي غزه شود. جايي كه او را با نام « ناجي» صدا مي كنند. علاوه بر اين اردوغان و بر اساس آنچه دفتر نخست وزيري تركيه اعلام كرده، مي كوشد تا در اين سفر پيوندهاي جديد سياسي و اقتصادي را با مصر ايجاد نمايد. امري كه از ديد روزنامه انگليسي گاردين نيز مخفي نمانده است. گاردين در اين زمينه ضمن اشاره به ضعف اقتصادي دولت نوپاي مصر و نياز به كمك هاي روشن اقتصادي مي نويسد: انتظار مي‌رود تركيه و مصر به دنبال زمينه‌هاي جديدي براي توسعه همكاري‌هاي دو كشور باشند و اردوغان به دولت جديد مصر پيشنهاد كمك‌هاي مالي بدهد. با توجه به نياز شديد دولت مصر به منابع مالي روشن است كه اين اقدام موقعيت نخست‌وزير تركيه و كشورش را در ميان مقام‌هاي دولت جديد قاهره تحكيم و تثبيت خواهد كرد. علاوه براين اردوغان در اين سفر مي تواند با گروه هاي اسلام گرا نيز پيوندهايي را ايجاد كند و بيش از پيش زمينه نفوذ تركيه در مصر را مهيا سازد. به هر حال جامعه مصر خصوصا در ماه هاي گذشته نشان داده كه داراي پتانسيل بالايي براي اسلام گرايي است. در كنار همه اينها سفر اردوغان به مصر مولفه اسرائيل ستيزي كه ترك ها در سال گذشته و به طور خاص در هفته هاي گذشته از خود به نمايش گذاشته اند را جامه عمل می پوشاند. خاصه آنكه در آستانه سفر وي، مردم قاهره در يك اقدام نمادين، سفارت اسرائيل را تسخير كرده و سفير آن را فراري داده اند. در اين زمينه آلون لئيل، سفير سابق اسرائيل در آنكارا مي گويد: تركيه احتمالا اين آمادگي را دارد كه در زمينه بازسازي مصر به عنوان كشوري هم‌پيمان در منطقه همكاري و سرمايه‌گذاري كند. اين احتمال وجود دارد كه اردوغان مصر را متقاعد كند كه روابطش را با اسرائيل به سطح پايين‌تري برساند. در همين راستا، روزنامه «حريت» تركيه نيز نوشت كه نيروی دريايی اين كشور از طريق آموزش‌های نظامی در آب‌های بين‌المللی در پی تقويت حضور نظامی خود در شرق دريای مديترانه است بازی دو جانبه هر چند ترك ها در روز هاي گذشته نشان داده اند كه در مخالفت با اسرائيل عزم جدي دارند اما به موازات آن اخباري نيز از مذاكرات محرمانه ترك ها با نمايندگان اسرائيل براي حل بحران في ما بين به گوش رسيده است. در اين زمينه يک مقام ارشد دیپلماتیک ترکیه که خواسته نامش فاش نشود، به خبرگزاری الشرق الأوسط گفته که طی ماه‌های گذشته مسئولان ترکیه و اسرائیل با میانجیگری آمریکا و غرب چهار بار دیدار کردند که آخرین آن دیدار در برکسل بوده است. وی مي افزايد که هدف از این دیدارها دستیابی به توافقی برای پایان دادن به بحران دوجانبه ناشی از حمله به کشتی مرمره بود اما درز شدن جزئیات این دیدارها در رسانه‌های خبری اسرائیل باعث خشم طرف ترکی شد. اين امر نشان مي دهد كه ترك ها ديپلماسي فعال خود را بر پايه هاي عيني بنا كرده اند و مي كوشند تا از طريق ژست هاي عامه پسندانه در جهان عرب، از يك طرف نشان دهند كه با اسرائيل قصد سازش ندارند تا براي خود در افكار عمومي جهان عرب ( كه دل خوشي از اسرائيل ندارند) جايي باز كنند و از طرفي نيز روابط اقتصادي و نظامي خود را در خفا ادامه دهند. سفر به ليبي و تونس نيز خود مي تواند منجر به نفوذ بالاي تركيه در اين دو دولت نوپا شود. به هر حال ليبي داراي منابع نفتي بسيار زيادي است و تركيه به عنوان يك كشور مصرف كننده و در حال رشد، نياز مبرم به منابع جديد انرژي دارد. همه اين اقدامات در حالي صورت مي گيرد كه وزارت خارجه همچنان در خواب زمستاني به سر مي برد و تركيه مي رود تا هر آنجه ايران در اين سي و دو سال كاشته را درو كند و خود را ناجي كشورهاي منطقه نشان دهد.