گزارشی از پايان دهمين كتاب سال شهيد غنی‌پور

ایسنا: مراسم پاياني دهمين جايزه‌ي ادبي شهيد حبيب غني‌پور عصر روز گذشته (يكشنبه، 15 اسفندماه) در حوزه‌ي هنري برگزار شد. اميرحسين فردي - مدير مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه‌ي هنري - در اين مراسم گفت: دهمين سال جايزه‌ي شهيد غني‌پور است؛ اين زمان براي ما مثل برق و باد گذشت؛ نفهميديم چطور آمد و چطور شد. او در ادامه افزود: شايد روزي كه اين كار را شروع كرديم، فكر نمي‌كرديم به اين‌جا برسيم. روزگاري كه قبل از انقلاب، اختناق در كشور حاكم بود، ما در آن مسجد كوچك جنوب غربي تهران جرياني را پي‌گيري مي‌كرديم كه خودمان هم نمي‌دانستيم اين حركت شايد 10 سال ديگر به چنين نقطه‌اي برسد. اين نويسنده اظهار كرد: اگر در كار اخلاص باشد و براي خداوند انجام شود و انسان در كار، خودش را نبيند؛ بلكه تنها ارزش‌ها را ببيند، خداوند قطعا به آن كار بركت مي‌دهد. فردي با بيان اين‌كه همه بركت‌ها دست خداست، به شرط اين‌كه ما ارزش‌ها و نعمت‌ها را ببينيم، به خاطره‌اي از شهيد غني‌پور اشاره كرد و گفت: او يكي از اعضاي نويسندگان مسجد جوادالائمه بود. شايد اين سؤال پيش بيايد كه بحث نويسندگي، مدرن و مسجد يك جريان قديمي است و چگونه مي‌شود اين‌ها را با هم تلفيق كرد؟ در پاسخ بايد گفت كه اسلام آن‌قدر ظرفيت دارد و به‌روز است كه جواب‌گوي همه نيازهاي ماست، به شرطي كه از اصول و ارزش‌ها و فضايي كه در آن قرار داريم، تخطي نكنيم. او ادامه داد: آخرين تصويري كه از حبيب دارم، متعلق به يك روز باراني زمستان است. او با اين‌كه خودش در حال رفتن به زير باران گلوله دشمن بود، نگران من نيز بود كه مبادا باران مرا خيس كند. فردي همچنين گفت: ما اكنون متكي به ارزش‌هاي‌مان هستيم و پاي مرام حبيب و حبيب‌ها ايستاده‌ايم. علت ماندگاري انقلاب نيز همين عهد و پيمان ماست. اين جشنواره هم‌اكنون نشانه كوچكي است از عهد و پيماني كه با آن شهيد بستيم. او سپس اظهار كرد: آن زماني كه حبيب و حبيب‌ها مي‌زيستند، دوست و دشمن مشخص بود و ابهامي در آن نبود؛ اما دوران ما، دوران پيچيده‌اي است و انواع و اقسام خطرها انسان را تهديد كرده و از آرمان‌هايش جدا مي‌كند، خيلي‌ها بر همان آرمان‌ها نماندند و لغزيدند و مبناي اين اتفاق، دنيازدگي است. فردي با بيان اين‌كه ما هميشه در جنگ و جهاديم و نمي‌توانيم بگوييم كه همه چيز آرام است، گفت: يوسا كه جايزه نوبل ادبيات 2010 را از آن خود كرد، چندي پيش در خطابه‌اي در سوئد به امام راحل ما توهين كرد؛ ولي ديديم كه در كشور، آب از آب تكان نخورد و به بهانه اين‌كه ادبيات به سياست ربطي ندارد، هيچ كس عكس‌العملي نشان نداد؛ اما من نتوانستم اين امر را تحمل كنم و مطلبي در اين‌باره نوشتم. خبرنگاري با من تماس گرفت كه چرا با يك نويسنده جهاني درشت برخورد كرديد، من به او پاسخ دادم كه برويد از آن آقا بپرسيد كه به چه اجازه‌اي به رهبر يك ملت توهين مي‌كند. مدير مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه‌ي هنري افزود: ما بايد حواس‌مان باشد كه چه چيزهايي آرمان‌هاي حبيب و حبيب‌ها را تهديد مي‌كند و در برابرشان واكنش نشان دهيم. فردي در پايان گفت: دشمن وجود دارد؛ اما مرتب شكل عوض مي‌كند و قابل لمس هم نيست. در ادامه، ايلچيان، از هم‌رزمان و دوستان كامبيز ملك‌شامران (شهيد اهل قلم)، خاطراتي از زندگي و منش اين شهيد بيان كرد كه لوح سپاسي نيز از سوي اميرحسين فردي به او تقديم شد. همچنين بهمن دري - معاون امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي - با اشاره به ويژگي‌هاي جايزه حبيب غني‌پور كه آن را از ديگر جايزه‌ها متمايز مي‌كند، گفت: يكي از ويژگي‌هاي اين كتاب سال، به نام شهيد بودن آن است كه اصلا چنين چيزي نداريم. البته جوايز استاني به نام شهيد داريم؛ ولي به اين‌گونه كه استمرار داشته باشد و داراي قداست اين‌چنيني باشد، نداريم. او افزود: نكته ديگر همان مسجدي بودن اين كتاب سال است كه اين شاخصه را در جوايز ديگر نداريم. دري همچنين عنوان كرد: بالاتر از همه، شايد اين پرسش براي برخي مطرح باشد كه اين جايزه دولتي است يا خصوصي، كه من بايد در پاسخ بگويم كه هيچ‌كدام نيست. چيزي كه باعث استمرار اين جايزه شده، اخلاصي است كه در اين جايزه و دست‌اندركاران آن وجود دارد. او اظهار كرد: خود جايزه كتاب سال شهيد حبيب غني‌پور مقدس است و دست‌اندركاران آن نيز شيوه مقدسي را در پيش گرفته‌اند. حتا برگزيدگان اين جايزه نيز در طول سال‌هاي گذشته جزو بهترين‌هاي عرصه ادبيات بوده‌اند. معاون فرهنگي ارشاد تأكيد كرد: بناي ارشاد بر اين است كه اين استقلالي كه اين جايزه دارد، حفظ شود؛ اما وظيفه ما اين است كه اين نوع جوايز را تقويت كنيم. اين وظيفه ذاتي ماست و تقاضاي دست‌اندركاران آن نيست. اگر حمايت نكنيم، در روز قيامت بايد پاسخ بدهيم. دري با ابلاغ سلام وزير ارشاد به حاضران، گفت: در ديداري كه با وزير ارشاد داشتم، درباره اين جايزه با او صحبت كردم و گفتم كه اگر بشود اين نوع جايزه‌ها و اصالت‌شان به جايزه‌هاي ديگر تعميم پيدا كند، خوب است كه او نيز از اين مسأله استقبال كرد؛ اما اين امر مستلزم اين است كه دست‌اندركاران عرصه فرهنگ و ادب نيز كمك كنند. محمد ناصري، دبير جايزه شهيد حبيب غني‌پور، نيز در ادامه مراسم گفت: ما اين جشنواره را در هر نقطه‌اي از ايران كه برگزار كنيم، بچه‌هاي مسجد جوادالائمه و شوراي نويسندگان اين مسجد بانيان آن هستند و خانواده محترم شهدا ميزبان شما خواهند بود. او به نمايندگي از اعضاي شوراي نويسندگان مسجد جوادالائمه (ع) و برگزاركنندگان اين جايزه، خطاب به وزارت ارشاد و همه نهادهايي كه مي‌توانند كتاب بخرند و در زمينه چاپ و نشر كتاب كمك كنند، گفت: اين جايزه به بركت نام شهيد از بسياري از حب و بغض‌ها به دور مانده است. آيا حداقل يك چاپ از كتاب‌هاي برگزيده اين جايزه كه معتقديد آثار خوب و قابل اعتنايي در آن شركت مي‌كنند، نبايد خريداري شوند؟ در اين زمان او به دري اشاره كرد و گفت كه اگر با اين مسأله موافق هستند، يك صلوات بفرستند كه دري نيز موافقت خود را با فرستادن يك صلوات نشان داد. ناصري همچنين اظهار كرد: براي كساني هم كه متولي ترجمه آثار هستند، اين كتاب‌ها، كتاب‌هاي ارزشمند و قابل اعتنايي هستند، بويژه در حوزه دفاع مقدس. او سپس بيانيه دهمين دوره جايزه كتاب سال شهيد حبيب غني‌پور را خواند و گزارشي از تعداد آثار رسيده به اين جايزه و نحوه انتخاب برگزيدگان ارائه كرد. همچنين محسن مؤمني، رييس حوزه هنري، با اشاره به آيه 54 سوره مائده گفت: ما در ادبيات خود از پرداختن به انسان واقعي و انساني كه انقلاب اسلامي معرفي كرده است، غفلت كرده‌ايم. او در ادامه عنوان كرد: ما بايد ستايش‌گر چنين انسان‌هايي باشيم كه در آيه 54 سوره مائده به آن‌ها اشاره شده است. رييس حوزه هنري با بيان اين‌كه در دوران دفاع مقدس چنين انسان‌هايي جلوه پيدا كرده‌اند، گفت: انساني كه انقلاب اسلامي معرفي كرد، انسان عروج‌كرده بود و ادبيات و هنر ما بايد به روايت زندگي انسان عروج‌كرده بپردازد. او افزود: ادبيات و مخصوصا سينماي ما تصويري از انسان ارائه مي‌دهد كه واقعي نيست. گنج ما ريشه‌هاي فرهنگي ماست؛ اما ما به جاي پرداختن به ارزش‌ها، به چيزهايي مي‌پردازيم كه در شأن ملت‌مان نيست. مؤمني همچنين اظهار كرد: در جشنواره‌هاي ما از فيلم‌هايي تقدير مي‌شود كه ارزش‌هاي‌شان مطابق با ارزش‌هاي ملت ما نيست و ايراني كه در آن فيلم‌ها نمايش داده مي‌شود، ايران ما نيست. او با تأكيد بر اين‌كه ما در برابر شهيدان‌مان تعهد داريم، گفت: جوايز ادبي بايد كمك كنند كه ادبياتي كه در شأن ملت ماست، رشد كند. در پايان اين مراسم، برگزيدگان معرفي شدند و با حضور دري و مؤمني از آ‌ن‌ها تقدير شد. برگزيدگان جايزه‌ي غني‌پور به اين شرح معرفي شدند: بخش داستان بزرگسال با موضوع آزاد: داستان بلند و رمان کتاب سال: «هم‌سفران» نوشته محمدرضا بايرامي، کتاب تقديري: «تالار پذيرايي پايتخت» نوشته محمدعلي گوديني؛ مجموعه‌هاي داستان كوتاه: کتاب سال: «عروس بيد» نوشته يوسف عليخاني، کتاب تقديري: «مهماني با كلاغ‌ها» نوشته زهرا پورقربان / بخش داستان و رمان با موضوع دفاع مقدس: داستان كوتاه و رمان دفاع مقدس: کتاب سال: «قفس» نوشته محمد حنيف، کتاب تقديري: «عبور از ضخامت ابرها» نوشته بهزاد شيخي؛ زندگي‌نامه داستاني: کتاب سال: «نيمه پنهان - زندگي‌ شهيد اصغري‌خواه» نوشته فاطمه غفاري، كتاب تقديري: «دوره درهاي بسته» (جلد ششم) نوشته سيدحسين يحيوي / بخش كودكان و نوجوانان: بخش کودکان: کتاب سال: خداحافظ راكون پير، نوشته كلر ژوبرت، کتاب تقديري: شماره تلفن بهشت، نوشته مرضيه جوكار؛ بخش نوجوانان: كتاب سال: «دشت‌بان» نوشته احمد دهقان و «غوص عميق» نوشته جمشيد خانيان، کتاب تقديري: « ...و خدا پاسخ داد» نوشته سوسن طاقديس. در بيانيه هيأت داوران جايزه غني‌پور در معرفي برگزيدگان عنوان شده است: «در دهمين جشنواره شهيد غني‌پور در مجموع، تعداد 435 عنوان كتاب مورد قضاوت قرار گرفتند كه از ميان آن‌ها تعداد 202 اثر به شرح زير راهي مراحل بعد شدند. 1.بخش كودكان و نوجوانان داوران اين بخش شهرام شفيعي، حميدرضا شاه‌آبادي و سميه موسوي‌زاده بودند. در اين بخش تعداد 90 كتاب داستاني در حوزه كودكان و 70 كتاب در بخش نوجوانان مورد بررسي قرار گرفت و از ميان آن‌ها به ترتيب 35 و 30 اثر حائز امتياز لازم براي راهيابي به مرحله دوم شد. الف. بخش کودکان نامزدهاي نهايي کتاب هاي کودکان عبارت بودند از: خداحافظ راكون پير نوشته كلر ژوبرت گنجشك اشي‌مشي نوشته ناصر يوسفي شماره تلفن بهشت تاليف مرضيه جوكار قصه‌هاي قبل از خواب نوشته فريبا كلهر راه برفي تاليف مريم حاجي‌لو ديو ديگ به سر نوشته فرهاد حسن‌زاده هيأت داوران اين گروه پس از چند مرحله تعامل و گفت‌وگو در خصوص يکايک کتاب‌ها، رأي خود را به اين شرح اعلام كردند: کتاب تقديري: شماره تلفن بهشت، نوشته مرضيه جوكار به دليل كاوش در زواياي پنهان ذهن فرزندان شهدا و خلق موقعيتي تخيلي اما باورپذير همراه با اداي احترام به ساحت شهداي دفاع مقدس. کتاب سال: خداحافظ راكون پير، نوشته كلر ژوبرت (نويسنده و تصويرگر فرانسوي كه در سال‌هاي اخير به دين مبين اسلام مشرف شده است.) به دليل بيان هنرمندانه و مخاطب‌شناسانه موضوع جهان پس از مرگ براي كودكان. ب. بخش نوجوانان نامزدهاي نهايي کتاب‌هاي نوجوانان عبارت بودند از: «... و خدا پاسخ داد» نوشته سوسن طاقديس «سه گلدان» اثر احمدرضا احمدي «غوص عميق» نوشته جمشيد خانيان «دشت‌بان» تاليف احمد دهقان «كنار جاده خاكي» نوشته محمدعلي گوديني «سپيتمان» تاليف آرمان آرين «عقرب‌هاي كشتي بمبك» نوشته فرهاد حسن‌زاده هيأت داوران اين گروه پس از چند مرحله تعامل و گفت‌وگو در خصوص يکايک کتاب‌ها، رأي خود را به اين شرح اعلام كردند: کتاب تقديري: « ...و خدا پاسخ داد» نوشته سوسن طاقديس به دليل بهره‌گيري از زبان جذاب داستاني براي روايت رويدادي مهم و تعيين‌كننده در تاريخ صدر اسلام. كتاب سال: «دشت‌بان» نوشته احمد دهقان به دليل نماياندن تأثير دفاع مقدس بر شكل‌گيري شخصيت يك نسل با فضاسازي تأثيرگذار و روايت هنرمندانه روزهاي آغازين دفاع مقدس. و «غوص عميق» نوشته جمشيد خانيان به دليل فضاسازي مناسب و بهره‌گيري از مفاهيم اسطوره‌يي براي بيان استعاري يك موضوع امروزي. 2.بخش داستان و رمان با موضوع دفاع مقدس داوران اين بخش، زهره يزدان‌پناه، گلعلي بابايي و محسن حدادي بودند. از ميان 25 عنوان داستان كوتاه و رمان دفاع مقدس و 30 عنوان زندگي‌نامه داستاني بررسي‌شده در اين بخش به ترتيب 15 و 17 اثر راهي مراحل بعد شدند. در نشست نهايي هيأت داوران در بخش زندگي‌نامه داستاني، اين آثار نامزد دريافت جايزه معرفي شدند: «هاجر در انتظار» نوشته سعيد عاكف «دوره درهاي بسته» نوشته سيدحسن يحيوي «محله‌هاي زندگي» نوشته مريم برادران «نيمه پنهان - زندگي‌ شهيد اصغري‌خواه» نوشته فاطمه غفاري هيأت داوران اين گروه پس از چند مرحله تعامل و گفت‌وگو در خصوص يکايک کتاب‌ها، رأي خود را به اين شرح اعلام كردند: کتاب تقديري: «دوره درهاي بسته» (جلد ششم) نوشته سيدحسين يحيوي به دليل ارائه تصويري صادقانه و ملموس از مظلوميت آزادگان در اردوگاه‌هاي رژيم بعث عراق. کتاب سال: «نيمه پنهان - زندگي‌ شهيد اصغري‌خواه» نوشته فاطمه غفاري و در نشست نهايي هيأت داوران داستان كوتاه و رمان دفاع مقدس، اين آثار نامزد دريافت جايزه معرفي شدند: «قفس» نوشته محمد حنيف «عبور از ضخامت ابرها» نوشته بهزاد شيخي «پرسه در خاك غريبه» نوشته احمد دهقان «ديگر اسمت را عوض نكن» نوشته مجيد قيصري هيأت داوران اين گروه پس از چند مرحله تعامل و گفت‌وگو در خصوص يکايک کتاب‌ها، رأي خود را به اين شرح اعلام كردند: کتاب تقديري: «عبور از ضخامت ابرها» نوشته بهزاد شيخي، به دليل رمزگشايي موفق از زندگي يكي از سرداران گمنام دفاع مقدس و روايتي جذاب و نفس‌گير از حماسه‌آفريني شخصيت‌هاي اصلي داستان در خطوط مقدم جبهه‌هاي جنوب و غرب كشور کتاب سال: « قفس» نوشته محمد حنيف، به دليل روايت مؤثر از روزهاي تلخ و شيرين آزادگان در اردوگاه‌هاي رژيم بعث عراق. همراه با اشارات ظريف و دقيق درباره استقامت آزادگان عزيز و پرداخت بديع و گره‌افكني جسورانه در روند داستان. 3. بخش داستان بزرگسال با موضوع آزاد داوران اين بخش، احمد بيگدلي، محمد مهدوي ‌شجاعي و محمد محمودي‌ نورآباد بودند. از ميان 140 عنوان داستان كوتاه و 89 عنوان رمان و داستان بلند بررسي‌شده در اين بخش، به ترتيب، 75 و 30 عنوان كتاب راهي مراحل بعد شدند: الف. مجموعه‌هاي داستان كوتاه و در نشست نهايي هيأت داوران اين آثار نامزد دريافت جايزه معرفي شدند: «مهماني با کلاغ‌ها» نوشته زهرا پورقربان «عروس بيد» نوشته يوسف عليخاني «بماند» نوشته بهناز عليپور گسکري «استکان کمرباريک مادري» نوشته حسن رحيم‌پور هيأت داوران اين گروه پس از چند مرحله تعامل و گفت‌وگو در خصوص يکايک کتاب‌ها، رأي خود را به اين شرح اعلام كردند: کتاب تقديري: «مهماني با كلاغ‌ها» نوشته زهرا پورقربان به دليل درخشش قابل توجه نويسنده در آفرينش اولين اثر خود در حوزه داستان‌هاي كوتاه. کتاب سال: «عروس بيد» نوشته يوسف عليخاني به دليل استواري زبان در انتقال مفاهيم نهفته در گويشِ محلي ناحيه الموت و خلق شخصيت‌هاي ماندگار و پوياي بومي. ب. داستان بلند و رمان در نشست نهايي هيأت داوران اين آثار نامزد دريافت جايزه معرفي شدند: «سفرکرده‌ها» نوشته حسين نوش‌آذر «هم‌سفران» نوشته محمدرضا بايرامي «تالار پذيرايي پايتخت» نوشته محمدعلي گوديني «رنگ آخر» نوشته سيدهاشم حسيني هيأت داوران اين گروه پس از چند مرحله تعامل و گفت‌وگو در خصوص يکايک کتاب‌ها، رأي خود را به اين شرح اعلام كردند: کتاب تقديري: «تالار پذيرايي پايتخت» نوشته محمدعلي گوديني به دليل روايت تأثيرگذار و جذاب ماجراهاي دوران پيروزي انقلاب اسلامي کتاب سال: «هم‌سفران» نوشته محمدرضا بايرامي به دليل روايت صميمي از زندگي مردمان صبور دامنه‌هاي سبلان و خلق قصه‌هاي تأثيرگذار از ماجراهاي ساده. ضمن حفظ انسجام و پيوستگي هنرمندانه ماجراها.»