سهم واقعی ایران از دریای خزر 20 درصد است

یک استاد دانشگاه و کارشناس مسایل سیاسی معتقد است سهم ایران از دریای خزر بنا بر توافقنامه منعقده بین ایران و شوروی سابق در سال‌های 1921 و 1940، 20 درصد است. به گزارش سرویس سیاسی «فردا» با تشکیل کارگروه رژیم حقوقی دربای خزر در تهران در هفته گذشته و بخصوص در آستانه برگزاری اجلاس وزرای خارجه کشورهای ساحلی این دریا در 26 آبان، موضوع تقسیم منابع و همچنین رژیم حقوقی دریای خزر بار دیگر مورد توجه قرار گرفت.

کشورهای ساحلی (روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان) طی سال‌های گذشته سخن از سهم 12/5 درصدی ایران کرده و برخی از کارشناسان نیز معتقدند که بنابر قوانین، سهم ایران از خزر 20 درصد است، عده‌ای دیگر نیز بر حق 50 درصدی ایران پافشاری می‌کنند. محمدمهدی آخوندزاده مشاور رئیس جمهور در امور دریای خزر اخیراً گفته که بر اساس قراردادهای سال 1921 و 1940، حق جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر بسیار بیشتر از 20 درصد است. اما منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان هفته گذشته در همین ارتباط گفت: ایران به رعایت اصل اتفاق آرا در تصمیمات مربوط به دریای خزر و بر لزوم اجتناب از اقدامات یکجانبه و مغایر با منافع دیگر کشورها تاکید دارد. دکتر محمدصادق کوشکی در گفتگو با خبرنگار سیاسی«فردا» با اشاره به توافق منعقده بین ایران و شوروی سابق در سال‌های 1921 و 1940، بیان داشت: در متن این توافقنامه‌ها، هیچ کدام از کشورها بر تقسیم دریای خزر به صورت 50-50 تصریحی نداشته‌اند. وی بیان کرد: برخی از افراد بر اساس برداشت غلط خود از این توافقنامه، گمان می‌کنند که باید 50 درصد خزر به ایران تعلق داشته باشد، این در حالی است که توافقنامه یاد شده نه تنها نص صریحی برای حق 50 درصدی کشورها ندارد بلکه صحبت از استفاده مشترک از دریا دارد. این کارشنان مسائل سیاسی موضع رسمی نظام جمهوری اسلامی را در نحوه و حق استفاده از دریای خزر اینگونه بیان کرد: ایران بر این تاکید دارد که دریای خزر باید به پنج قسمت مساوی برای استفاده بهینه از کف دریا، کشتیرانی، ماهیگیری و ... تقسیم شود. وی ادامه داد: سهم مطالبه ایران از ابتدا تا امروز 20 درصد بوده که از سوی کشورهای همسایه مورد قبول واقع نشده است. کوشکی خواسته ایران را منطبق بر واقعیات دانست و افزود: اینکه خواست ایران بهره‌برداری یکسان کشورها از خزر باشد، یک خواسته طبیعی است و جای هیچ سوالی هم باقی نمی‌گذارد. وی همچنین به عدم استفاده ایران از کف دریای خزر تاکنون اشاره و عنوان کرد: این امر به طور سنتی و نیز به دلیل عدم سرمایه گذاری در این راستا بوده نه به دلیل مخالفت دیگر کشورها. ناگفته نمانده که بنا بر ادعای منابع غربی، شوروی سابق از خزر استفاده‌های بیشتری کرده و حتی استفاده‌های نظامی هم داشته است، آنها امکانات زیردریایی و تحقیقات هسته‌ای خود را در در خزر اعمال می‌کردند. کوشکی به ادعای کشورهای مشترک المنافع مبنی بر سهم 12/5 درصدی ایران از خزر بر اساس خط راس ساحلی حدفاصل آستارا تا شبه جزیره میان کاله اشاره و بیان کرد: اما ایران هیچ گاه زیر بار این امر نخواهد رفت و همچنان حق خود را 20 درصد می‌داند و برای احقاق حق خود پای خود را ذره ای عقب نمی‌کشد.