مدیریت فرهنگی کشور در دست شاگردان آیت‏الله

آیت الله مهدوی کنی هر چند این روزها خیلی در رسانه‌ها نیست و اظهارنظری از وی در خصوص مسایل سیاسی- اجتماعی دیده نمی‌شود، اما شاگردان و دانش آموختگان دانشگاه تحت ریاست او در همه عرصه‌های مدیریتی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حضوری محسوس و پر وزن دارند. به گزارش سرویس سیاسی «فردا»، با این وجود شاگردان آیت الله مهدوی کنی این روزها و بخصوص از زمان آغاز به کار دولت دهم در عرصه مدیریت فرهنگی کشور حضور چشم‏گیرتری دارند به گونه‌ای که بیراه نیست اگر گفته شود بخش قابل توجهی از مهمترین نهادها و دستگاه‌های اجرایی فرهنگی تاثیر گذار تحت مسئولیت دانش آموختگان دانشگاه امام صادق (ع) است. اگر دانشگاه تربیت مدرس در طول سال‌های حیات خود ( از سال 1360) تا‌کنون مبادرت به تربیت کادرهای علمی برای آموزش عالی کشور کرده، دانشگاه امام صادق هم از زمان تاسیس خود تا‌کنون مدیران زیادی را به دستگاه‌های مختلف اجرایی، قضایی و اقتصادی کشور تحویل داده است. آنگونه که در پایگاه اینترنتی این دانشگاه آمده، دانشگاه امام صادق عليه السلام در سال 1361 شمسي مقارن با سالروز ولادت حضرت محمد مصطفی (صلی الله عليه و آله و سلم) و امام صادق(عليه السلام) به رياست حضرت آيت الله مهدوی کنی‌، شاگرد و يار ديرين حضرت امام خمينی (ره) تشكيل شد. هيات موسس اين دانشگاه از ميان شخصيت‌هايی چون حضرت آيه الله خامنه‌ای "‌دام ظله العالی" و حضرات آيات مشكينی، مهدوی كنی، امينی، امامی كاشانی و ... بودند. از جمله چهره‌های دانش آموخته این دانشگاه که این روزها به واسطه حضورشان در مدیریت‌های مختلف نام و نشانشان بیشتر در رسانه‌ها برده می‌شود، می‌توان به سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی، علی صالح آبادی رییس سازمان بورس اوراق بهادار اشاره کرد. خسرو تهرانی (قنبری‌) مشاور امنیتی سیدمحمد خاتمی، عبد الله رمضان‌زاده سخنگوی دولت اصلاحات وعضو هیات علمی دانشگاه تهران و مصطفی کواکبیان دبیر کل حزب مردمسالاری و نماینده مجلس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی هم از جمله چهره‌های دیگری هستند که دانش آموخته این دانشگاه هستند. با این وجود مسئولیت‌های شخصیت‌هایی همچون، دکتر محمد حسینی، دکتر محمد باقر خرمشاد، دکتر غلامرضا خواجه سروی و دکتر حجت الله ایوبی، بیان گر آن است که شاگردان آیت الله مهدوی کنی نقش تاثیر گذاری در مدیریت فرهنگی کشور دارند. دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خرمشاد رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، خواجه سروی معاون فرهنگی وزارت علوم, تحقیقات و فناوری و ایوبی رئیس موسسه فرهنگی اکو است. سید محمد حسینی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در صدر دانش آموختگان دانشگاه امام صادق و شاگردان آیت الله مهدوی کنی که در سطوح عالی مدیریت اجرایی - فرهنگی حضور دارند، دکتر محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است که در سال 1340 و در شهر رفسنجان استان کرمان بدنیا آمده است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حقیقت سکان دار اصلی مدیریت فرهنگی کشور است که با امکانات و ظرفیت‌های خود در حوزه‌های مختلف فرهنگی؛ مطبوعات، سینما، کتاب، تئاتر، دینی، آموزشی و ... به تدوین و اجرای سیاست و برنامه می‌پردازد. این تنوع حوزه فرهنگی را می‌توان در معاونت‌های مختلف موجود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دید؛ معاونت امور سینمایی، سمعی و بصری‌, معاونت امور فرهنگی، معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی، معاونت امور هنری، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه، حقوقی و امور مجلس و حوزه وزارتی. محمد حسینی که از زمان آغاز به کار دولت دهم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شده، دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته معاونت اسلامی و تبلیغی است و دکترای خود را در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه امام صادق(ع) اخذ کرده است. او پیش از این در دولت نهم قائم مقام وزیر علوم و رئیس دانشگاه پیام نور بوده و سوابق متعددی از جمله نمایندگی مجلس و فعالیت‌های مدیریتی در صداوسیما را در کارنامه خود دارد. دکتر حسینی از سال 69 عضو هیات علمی دانشگاه تهران است. خرمشاد؛ رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی محمد باقر خرمشاد متولد سال 1342 دارای دکترای علوم سیاسی با گرایش جامعه‌ شناسی از دانشگاه لومیر فرانسه است. خرمشاد در حالی روز یک شنبه دوم آبان سکان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را عهده‌دار شد که پیش از این مسوولیت‌‌هایی از جمله معاون آموزشی و پژوهشی وزارت امورخارجه، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاون پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مدیر دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و معاون آموزشی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی را بر عهده داشته است. او در حال حاضر عضو هیات علمیگروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی است. خرمشاد دوره‌ کارشناسی‌ارشد علوم‌ سیاسی با گرایش سیاست تطبیقی را در دانشگاه لیون فرانسه و کارشناسی ‌ارشد معارف اسلامی و علوم‌ سیاسی را در دانشگاه امام صادق(ع) گذرانده است. اما سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از جمله نهادهای مهم و تاثیر گذار فرهنگی در خارج از کشور است. تا قبل از سال 1374 سازمان‌ها و نهادهای مختلفی در جمهوری اسلامی ايران به سازماندهی فعاليت‌ها در خارج از كشور می‌پرداختند که با گسترش اين فعاليت‌ها مسئولان فرهنگی كشور‌، براي اعمال سياست‌ها و برنامه‌های واحد و منسجم‌، طراحی ايجاد سازمانی را در دستور كار خود قرار دادند كه در این سال با نام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي پا به عرصه فعاليت‌های فرهنگی خارج از كشور گذاشت‌.

بر اساس آنچه در معرفی پایگاه اینترنتی این سازمان آمده است؛ اولين بار فكر تشكيل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با طرح ادغام بخش‌های فرهنگی و تبليغی نهادها و موسسات دولتی و عمومی فعال در خارج از كشور مطرح شد و پس از تدوين اساسنامه آن در شورايی متشكل از نخبگان و انديشمندان فرهنگی و دينی و تصويب رهبر معظم انقلاب اسلامی عملاً كار خود را در قالب يك سازمان مستقل و در زمره سازمان‌های وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز كرد. در مقدمه اساسنامه آن سازمان هم آمده است: به منظور ايجاد تمركز در مديريت و برخورداری از سياستگذاری واحد و هماهنگی در فعاليت‌های فرهنگی، تبليغی خارج از كشور و نيز استفاده بهينه از امكانات مادی و معنوی موجود ، بنا به پيشنهاد جمعی از مسئولان فرهنگی كشور و تصويب شورای عالی تبليغات خارجی و تاييد مقام معظم رهبری آن بخش از نهادها‌، موسسات دولتی و عمومی كه در خارج از كشور فعاليت فرهنگی ـ تبليغی دارند در يكديگر ادغام و سازمان واحدی با نام «‌سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» كه در اين اساسنامه اختصاراً «‌سازمان‌» ناميده می‌شود تشكيل می‌شود‌. اهداف سازمان ؛ 1- احيا و گسترش تفكر و معارف اسلامی در جهان به منظور بيداری مسلمانان و ابلاغ پيام اسلام راستين به جهانيان. 2 ـ آگاهی جهانيان نسبت به مبانی و اهداف و مواضع انقلاب اسلامی و تبيين جايگاه آن برای مردم جهان‌. 3 ـ گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف بخصوص مسلمانان و مستضعفان جهان‌. 4 ـ تقويت و تنظيم مناسبات فرهنگی جمهوری اسلامی ايران با ساير كشورهای سازمان‌های فرهنگی. 5 ـ عرضه صحيح فرهنگ و تمدن ايران و ويژگی‌های فرهنگی‌، جغرافيايی و تاريخی آن‌. 6 ـ فراهم آمدن زمينه‌های وحدت ميان مسلمانان و تشكيل جبهه واحد بر اساس اصول مسلم اسلامی. 7 ـ مقابله فكری با فرهنگ ضد دينی‌، ضد اسلامی و ضد انقلابی و آگاه كردن مسلمان نسبت به توطئه‌های تفرقه انگيز دشمنان از حقوق مسلمانان‌. 8 ـ رشد و ارتقا و اصلاح وضع فرهنگی، تبليغی سياسی، اقتصادی و اجتماعی مسلمان بويژه پيروان اهل البيت عليهم السلام در جهان‌. خواجه سروی؛ معاون فرهنگی وزارت علوم غلامرضا خواجه‌سروی معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در اردکان متولد شده و دارای مدرک تحصیلی دکترای علوم سیاسی است. او در 29 مهر ماه 88 هنگامی که محمدباقر خرمشاد از وزارت علوم به وزارت خارجه رفت، جایگزین او شد. در تاریخ 5 آبان 88 حکمش توسط وزیر علوم صادر شد و بدین ترتیب سکان امور فرهنگی دانشگاه‌ها به یکی دیگر از دانش آموختگان دانشگاه امام صادق (ع) رسید. خواجه ‌سروی کارشناس ارشد علوم سیاسی و معارف اسلامی است که این مقطع را با ارائه پایان نامه‌ای با عنوان تعارض جناح‌‌های سیاسی در دوره اول مجلس شورای اسلامی گذرانده و دکتری تخصصی علوم‌ سیاسی خود را در گرایش اندیشه سیاسی با دفاع از پایان ‌نامه "رقابت و ثبات در نظام‌‌های سیاسی؛ مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران" در سال 1382 از دانشگاه امام صادق (ع) اخذ کرده است. او پیش از این در دولت نهم نیز به عنوان قائم مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی فعال بوده است. مدیریت بخش اندیشه سیاسی دفتر مطالعات سیاسی مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، مدیریت دفتر نظارت و ارزیابی تحقیقات پژوهشکده مطالعات راهبردی، سردبیری فصلنامه دانشگاه اسلامی وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و معاونت پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) از جمله سوابق اجرایی خواجه سروی است. او همچنین دارای سابقه فعالیت مدیریتی گسترده در مرکز اسناد انقلاب اسلامی است‌. خواجه سروی از سال 84-1374 در سمت‌های؛ مدیر گروه حقوق سیاسی، مدیریت بخش تحقیق، معاونت اطلاع ‌رسانی و معاونت پژوهشی در این مرکز مشغول به کار بوده است. خواجه سروی حدود دو ماه بعد از عهده‌دار شدن معاونت فرهنگی وزارت علوم (28 آذر 88) و در آستانه روز وحدت حوزه و دانشگاه، به دیدار استاد خود رئیس دانشگاه امام صادق رفت و تاکید کرد: در ابتدای دولت نهم، فضای دانشگاه‌ها به شدت سیاست زده و ملتهب بود که با تلاش‌های معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، این فضای سیاسی به فضای ادراکی و شناختی تبدیل شده است.

آیت الله مهدوی کنی در این دیدار ضمن استقبال از ارتباط مسئولان با علما و روحانیون افزودند: سیاست جدا از فرهنگ نیست، اما نباید فراموش کرد که منظور از سیاست مطامع دنیوی و رقابت‌های دفعی نیست، بلکه سیاست به معنای حرکت در چارچوب‌های نظام جمهوری اسلامی و اداره نظام است. خواجه سروی در زمان مسئولیت خود به عنوان معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تلاش کرد تا معاونت فرهنگی را مستقل کند که در نهایت موفق به این امر شد. توجه و اهتمام ویژه به اسلامی و بومی کردن دانشگاه‌ها و بخصوص در حوزه علوم انسانی از زمان آغاز به کار دولت دهم بیش از پیش شده که خواجه سروی و معاونت فرهنگی هم در این زمینه ایفای نقش می‌کنند. او در گفتگویی تاکید کرده: برخی از رشته‌های علوم انسانی بايد از اساس متحول شوند و در اين راستا شايد لازم باشد معاونت فرهنگی به معاونت آموزشی در اين خصوص کمک کند تا رشته‌های علوم انسانی مورد نياز جمهوری اسلامی را بيابيم، تدوين و ايجاد کنيم. معاون وزيرعلوم با بيان اينکه بسياری از رشته‌های علوم انسانی بايد عوض شوند، افزود: در اين فضا بايد به مقتضيات ايران و اسلام و اقتضائات روز توجه کرد و آنها را به برنامه وارد کرد. معاون وزير علوم همچنین درباره بحث‌های مختلفی که در خصوص جدا سازی کلاس‌های درس دختران و پسران مطرح می‌شود گفته است؛ هيچ يك از مقامات وزارت علوم به طور رسمی چنين پيشنهادهايی را مطرح نكرده‌اند و وزارت علوم 17 وظيفه در رابطه با حجاب دارد كه ماهيتی فرهنگی و اجتماعی دارند و اساساً نيتی مبنی بر مچ‌گيری ندارند. در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی چنين قانونی نيامده است كه وسط كلاس‌ها را ديوار بكشند اما مطرح شده است كه اگر امكان جداسازی كلاس‌ها در محيط دانشگاه وجود داشته باشد بايد اين كار عملی شود. ایوبی؛ رئیس موسسه فرهنگی اکو موسسه فرهنگی اکو یکی دیگر از نهادهای فرهنگی است که در حال حاضر ریاست آن را دکتر حجت الله ایوبی یکی دیگر از شاگردان آیت الله مهدوی کنی عهده‌دار است. اولین حضور رسانه‌ای ایوبی پیش از اینکه رئیس موسسه فرهنگی اکو شود، به سال 1376 بر می‌گردد که اجرای مناظره‌ای معروف بین آیت‎الله مصباح یزدی و حجت‎الاسلام حجتی كرمانی در تلویزیون را بر عهده داشت. او تا قبل از مسئولیت جدید خود در سال 88‌، معاون امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور و رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع) و رایزنی فرهنگی ایران در فرانسه بوده است.

ایوبی که متولد سال 1342 است، فوق لیسانس و دکترای علوم سیاسی را از دانشگاه لیون اخذ کرده و فوق لیسانس معارف اسلامی و علوم سیاسی خود را از دانشگاه امام صادق(ع). موسسه فرهنگی اكو همانند سازمان همكاری‌های اقتصادی اکو وظیفه خود را شناساندن امكانات كشورهای عضو براي همكاری‌های گسترده فرهنگی منطقه‌ای تعریف کرده است. اساسنامه مؤسسه فرهنگی اکو در سال ۱۳۷۴ توسط چهار کشور افغانستان، ایران، پاکستان و تاجیکستان تصویب شد که بر اساس آن وظیفه موسسه انجام تحقیقات نظام یافته در خصوص میراث مشترک فرهنگی منطقه تعیین شد تا در جهت تقویت آگاهی‌های مربوط به اتحاد ناگسستنی این کشورها گام بردارد و مطالعات بنیادین انجام دهد که این مطالعات در قالب انتشار کتاب، ماهنامه، فصلنامه، گاهنامه و غیره منتشر گردد. همچنین مؤسسه موظف گردید تا در جهت آشنا سازی و مرتبط کردن صاحب نظران و شخصیت‌های عالی رتبه، اساتید دانشگاه‌ها، دانشجویان منطقه را به یکدیگر تلاش نماید و تمهیدات لازم را جهت ایجاد ارتباطی نزدیکتر و نیز شناخت صحیح بین مردم منطقه از طریق برنامه‌های فرهنگی اتخاذ نماید. رئیس مؤسسه از میان شخصیت‌های عالی رتبه فرهنگی منطقه بر اساس پیشنهاد هیأت امنا توسط شورای وزیران به صورت دوره‌ای برای یک دوره سه ساله منصوب خواهد شد. ریاست مؤسسه مسئول اجرای سیاست‌های کلی و تصمیمات گرفته شده از سوی هیأت امنا خواهد بود و اقدامات شایسته برای اجرای برنامه‌های مصوبه مؤسسه را بکار خواهد بست. مدیریت و اداره امور مؤسسه به یک مدیر اجرایی سپرده خواهد شد که ریاست کمیته اجرایی را به عهده خواهد داشت مدیر اجرایی تبعه کشورهای عضو به صورت دوره‌ای خواهد بود مدت مدیریت او سه ساله خوهد بود و می‌تواند مجدداً منصوب شود معهذا بیشتر از دو دوره متوالی منصوب نخواهد شد. دفتر مرکزی مؤسسه در تهران خواهد بود مؤسسه یک شعبه (یا واحد هماهنگی) در هریک از کشورهای عضو خواهد داشت که بر اساس مقرارت حاکم آن کشورها تأسیس خواهد شد، شعب در ارتباط نزدیک با دفتر مرکزی انجام وظیفه خواهند نمود و اجرای برنامه‌های مصوب را تسهیل خواهند کرد. این پراکندگی حضور در وزارت خانه‌ها و نهادهای فرهنگی با حوه فعالیت داخلی و خارجی، حکایت‌گر این موضوع است که بخش زیادی از مدیریت فرهنگی کشور تحت مسئولیت دانش آموختگان دانشگاه امام صادق و شاگردان آیت الله مهدوی کنی است. آیا آیت الله مهدوی کنی خود با سیاست‌ها و برنامه‌ها فرهنگی که توسط شاگردانش تدوین و اجرا می‌شود، همراستا و همنواست یا اینکه او نیز همچون برخی از علمای مذهبی دیگر گلایه‌ها و نارضایتی‌هایی از وضعیت فرهنگی دارد؟