فرجام غرامت جنگ جهانی دوم چه شد

به فاصله کمتر از شش ماه از طرح موضوع « دریافت غرامت خسارات جنگ جهانی دوم» از متفقین توسط رئیس جمهور کشورمان، محمود احمدی نژاد با ارسال پیامی به رئیس جمهور روسیه، سالروز پیروزی این کشور در جنگ جهانی دوم را تبریک گفته است. به گزارش سرویس سیاسی « فردا» و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، رئیس جمهور شب گذشته (سه شنبه شب) در پيامي به "دميتري آناتولويچ مدودف" رييس‌جمهوري فدراسيون روسيه، فرا رسيدن سالروز پيروزي روسيه در جنگ جهاني دوم را به وي، دولت و ملت دوست روسيه تبريک گفته است. ارسال پیام تبرک رئیس جمهور ایران به رئیس جمهور روسیه به مناسبت پیروزی در جنگ جهانی دوم، در شرایطی است که به دستور احمدی نژاد چندین ماه از تشکیل کمیته تعیین خسارات ایران در جنگ جهانی دوم و گرفتن غرامت از کشورهای اشغال کننده می گذرد و بر اساس اخبار منتشر شده، پژوهشگاه میراث فرهنگی و موزه ملی ایران موظف به جمع‌آوری اسناد مرتبط با خسارات جنگ جهانی دوم در ایران و ارائه آن به کمیته مذکور شده است. حمید بقایی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری چند روز پیش در گفتگویی خبر داد که در پی دستور رئیس‌جمهور مبنی بر تشکیل ستاد پیگیری دریافت غرامات جنگ جهانی دوم در نهاد ریاست جمهوری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدام به راه‌اندازی کمیته‌ای برای جمع‌آوری اسناد و مدارک خسارات ناشی از حضور متفقین در ایران تشکیل داده است. به گفته وی پژوهشگاه میراث فرهنگی و موزه ملی ایران موظف به جمع‌آوری اسناد مرتبط با خسارات جنگ جهانی دوم در ایران شده‌اند. معاون رئیس جمهور با اشاره به اینکه در حال حاضر200 صفحه مستندات از آثار حضور متفقین در ایران جمع‌آوری شده است که به صورت کتاب منتشر خواهد شد، گفت: اسناد و مدارکی که در کمیته جمع‌آوری اسناد جنگ جهانی دوم در سازمان میراث فرهنگی جمع‌آوری می‌شود به دبیرخانه ستاد پیگیری دریافت غرامات جنگ جهانی دوم در نهاد ریاست جمهوری ارسال خواهد شد. موضوع دریافت غرامت جنگی از کشورهای اشغال کننده ایران در جنگ جهانی دوم از طرف شخص رئیس جمهور کشورمان مطرح و سپس با واکنش های متعدد و متفاوتی روبه رو شد. احمدی نژاد اواخر آذر ماه سال گذشته در دانمارک و در دیدار با جمعی از اصحاب رسانه این کشور تاکید کرد: ما خسارات وارده از جنگ جهاني دوم را مطالبه مي کنيم و من گروهي را مامور کرده ام که اين خسارت را محاسبه کنند. سه کشور فاتح جنگ جهاني دوم ،يعني آمريکا شوروي و انگليس، از خاک ايران و امکانات ايران استفاده و اين جنگ را به نفع خود تمام کردند. در اين دوره مردم ايران تحت فشارهاي زيادي قرار گرفتند و خسارات فراواني به ايران وارد شد اما هيچ غرامتي به ايران پرداخت نشد. البته اين سه کشور بعد از جنگ جهاني دوم خسارات وارده به کشورهايشان را مطالبه و دريافت کردند. نه تنها به ايران خسارتي پرداخت نشد، بلکه وقتي 10 سال بعد مردم براي ملي شدن صنعت نفت قيام کردند، آمريکايي ها با کودتا نفت را از ملت ايران گرفتند. ما خسارات وارده از جنگ جهاني دوم را مطالبه مي کنيم و من گروهي را مامور کرده ام که اين خسارت را محاسبه کنند و بزودي هم طي نامه اي به دبير کل سازمان ملل خواهم خواست که خسارت وارده به ايران در جنگ جهاني دوم پرداخت شود. در پی طرح این موضوع رئیس سازمان میراث فرهنگی نامه ای به رئیس جمهور نوشت و با شرح بخشی از خسارات وارده به ایران طی سال های حضور متفقین در کشور، از رئیس جمهور خواست تا کمیته ای را به منظور بررسی این موضوع تشکیل دهد. رئیس جمهور نیز در پاسخ به این نامه اسفندیار رحیم مشایی را مامور تشکیل کمیته ای برای برآورد میزان خسارات ایران در جنگ جهانی دوم کرد. این کمیته در نهاد ریاست جمهوری تشکیل شد. هر چند در سخنان بعدی نام انگلیس و تا حدی آمریکا از طرف دولتمردان برای دادن غرامت به ایران پررنگ تر بود و نام اتحاد جماهیر شوری سابق و جانشین فعلی آن روسیه، به زبان آورده نمی شد، اما بر همگان روشن است که شوروی بخش هایی از شمال کشور را به اشغال خود درآورده بود. اتفاقا سریال « در چشم باد» که چند مدتی است از شبکه اول سیما پخش می شود روایتی است مستند از دخالت های انگلیس و شوروی و اشغال ایران توسط این کشورها. حال در شرایطی که رئیس جمهور از یک طرف مدعی خسارت از متفقین بابت اشغال کشورمان در جنگ جهانی شده است، از سوی دیگر به رئیس جمهور روسیه بابت پیروزی در جنگ دوم جهانی تبریک گفته است. تبریک رئیس جمهور به همتای روسی به خاطر سالروز پیروزی در جنگ جهانی دوم، هر چند خود با توجه به سابقه گفته شده درباره موضوع خسارات جنگی، اقدامی ابهام برانگیز است، ولی بهانه ای است برای پرسیدن از عملکرد کمیته تشکیل شده در نهاد ریاست جمهوری برای تعیین خسارات ایران. با گذشت چندین ماه از تشکیل چنین کمیته ای به نظر می رسد، توضیح مسئولان کمیته مذکور و انتشار یک گزارش عملکرد از اقدامات خود برای تعیین میزان خسارات وارده و نحوه گرفتن غرامت، ضروری است.